දෙවන ලෝක යුධ සමයේදී මුහුදුබත්වූ සැමුවෙල් බී රොබට්ස් නමැති ඇමරිකාවට අයත් නෞකාවේ සුන්බුන් මුහුදු පත්ලේ ගැඹුරුම ස්ථානයක තිබී සොයාගැනීමට ගවේෂකයෝ සමත්ව වූහ.
1944 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී පිලිපීන මුහුදේ ගිලී ගිය සැමුවෙල් බී රොබට්ස් නෞකාව “සමර්” ලෙස හැඳින්වෙන සටනේදී මුහුදුබත් විය. එය මීටර් 6,895 (අඩි 22,621) ක් ගැඹුරේ තිබිණි.
මෙම යාත්‍රාව ජපන් ජාතිකයින්ට එරෙහි අවසාන සටන් සඳහා යෙදා ගත් එකකි.
අනතුර සිදුවන අවස්ථාවේ සැමුවෙල් බී රොබට්ස්හි සිටි 224 දෙනෙකුගෙන් යුත් කාර්ය මණ්ඩලයෙන් 89 දෙනෙක් මිය ගියහ. දිවි ගලවා ගත් පිරිස දිවි බේරා ගැනීම සඳහා පැය 50 ක් පමණ කාලයක් ජීවිතාරක්ෂක යාත්‍රාවල එල්ලී සිටි බව වාර්තා වී ඇත.
ගැඹුරු මුහුදේ ගිල්විය හැකි උපකරණ මගින් නොෟකාව සොය ගැනීම කරන ලද්දේ ටෙක්සාස් හි ප්‍රකට ව්‍යාපාරිකයකු වූ වික්ටර් වෙස්කෝවෝ ලෙසිනි.
නාවික නිලධාරියෙකු වූ වෙස්කෝවෝ මහතා පැවසුවේ නැතිවූ නෞකාව සොයා ගැනීම අසාමාන්‍ය ගෞරවයක් බවත් එසේ කිරීමෙන් වීරත්වය සහ යුතුකම පිළිබඳ විස්මිත කතාව නැවත පැවසීමට අවස්ථාව ලැබෙන බවත්ය.
“වානේ බොරු නොකියන බවත්, මෙම යාත්‍රාවල සුන්බුන් ඔවුන් කළ සටන්වල අවසාන සාක්ෂිකරුවන් බවත් පැවසීමට අපි කැමතියි,” ඔහු බීබීසී පුවත් සේවයට පැවසා තිබේ.
සැමී බී නෞකාව ජපන් කෲසර් නෞකා සමඟ වෙඩි තබාගත් අතර අවසානයේ ඔවුන්ගේ පතොරම් අවසන් වී තිබේ. එය ජපන් නැව්වලට ගිනි තැබීමට උත්සාහ කිරීම සඳහා දුම් ෂෙල් වෙඩි සහ ආලෝක වෙඩි තැබීමට සිදු විය, එය දිගටම වෙඩි තැබුවේය. එය අසාමාන්‍ය වීර ක්‍රියාවකි, දෙපැත්තේම මිනිස්සු මරණය දක්වා සටන් තිබිණි.
Sammy B හි ජපන් ෂෙල් වෙඩි වලින් සිදුවූ සිදුරු දක්නට ඇති අතර එක් දැවැන්ත පහරක් එල්ල වූ බවට සාක්ෂි තිබේ.
සමර් සටන ඉතිහාසයේ විශාලතම නාවික සටන් වලින් එකක් ලෙස විස්තර කර ඇත. දෙපාර්ශවයේම නැව් කිහිපයක් සටනින් අහිමි විය.
පසුගිය වසරේ, වෙස්කෝවෝ මහතා, 6,460m (21,180ft) ගැඹුරකදී ඇමරිකාවට අයත් ජොන්ස්ටන් නමැති සටන් නෞකාව සොයා ගැනීමට සමත් විය.
ඔහු පවසන්නේ සැමී බී හෝ ජොන්ස්ටන්ට වඩා ගැඹුරු මුහුදේ තවත් නෞකා තිබිය හැකි බවයි.
“තවමත් සොයාගත නොහැකි තවත් ඇමරිකානු නැව් දෙකක් තිබේ. ඒවා නම් ගැම්බියර් බේ සහ හෝල් නෞකා ය. ඔවුන් ගිලී ගොස් ඇති ස්ථානයට අදාළ ඓතිහාසික වාර්තා අප සතුව ඇත. අපි ගැම්බියර් බොක්ක සොයා බැලුවෙමු, නමුත් මෙය රහස් පරීක්ෂක කාර්යයක් වන අතර මෙවැනි ගැඹුරු සාගර මෙහෙයුම් මීට පෙර සිදු කර නොමැත. මෙය ‘පිදුරු ගොඩේ ඉඳිකටුවක්’ සෙවීමකි. කෙසේවුවද තව දුරටත් බොහෝ පර්යේෂණ සිදු වේ. නමුත් මේ සියල්ලට තවමත් යම් වාසනාවක් තිබේ.”
වෙස්කොවෝ, පෘථිවියේ සාගර පත්ලේ ගැඹුරුම ස්ථාන වෙත ගිය පළමු පුද්ගලයා විය.
ඔහු මහාද්වීප හතෙහි උසම කඳු මුදුන් තරණය කර ඇත; ඔහු මෑතකදී අභ්‍යවකාශයට ගියේ Amazon.com හි නිර්මාතෘ ජෙෆ් බේසස් විසින් වැඩි දියුණු කරන ලද රොකට් සහ කැප්සියුල පද්ධතිය වන New Shepard මතිනි.
