ඇන්ටාක්ටිකාවේ හිම මත ද ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් තිබෙන බව විද්‍යාඥයින් විසින් ප්‍රථම වරට සොයාගෙන තිබේ. නවසීලන්තයේ කැන්ටබරි විශ්ව විද්‍යාලයේ පර්යේෂකයන් විසින් ඇන්ටාක්ටිකාවේ ස්ථාන 19කින් සාම්පල එකතු කර ඇති අතර ඒ සෑම එකක්ම කුඩා ප්ලාස්ටික් කොටස් අඩංගු විය.
ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික්, ප්ලාස්ටික් ද්‍රව්‍ය ඛාදනය වීමෙන් සෑදෙන අතර සහල් ඇටයකට වඩා කුඩා වේ – සමහර විට පියවි ඇසට පවා නොපෙනේ.
පර්යේෂකයන් විසින් උණු කරන ලද හිම ලීටරයකට ප්ලාස්ටික් අංශු 29 ක් සොයා ගන්නා ලදී.
ඔවුන් විවිධ ප්ලාස්ටික් වර්ග 13 ක් හඳුනාගෙන ඇති අතර වඩාත් සුලබ වන්නේ පොලිඑතිලීන් ටෙරෙෆ්තලේට් (PET) ය. එය බොහෝ විට සිසිල් බීම බෝතල් සහ ඇඳුම් සඳහා භාවිතා කරයි. මෙය සාම්පල වලින් 79% කින් සොයාගෙන ඇත.
“වායුගෝලය හරහා පැමිණෙන්නට ඇතැයි විශ්වාස කරන මෙම ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් වල බොහෝ දුරට පැමිණෙන්නට ඇත්තේ දේශීය විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය වෙතිනි.” යනුවෙන් පර්යේෂක ඇලෙක්ස් ඒව්ස් ක්‍රයෝස්ෆියර් සඟරාවේ ලියා ඇත.
“කෙසේ වෙතත්, ආකෘති මගින් පෙන්නුම් කරන්නේ ඔවුන් කිලෝමීටර් 6,000ක් (සැතපුම් 3,700) දක්වා දුරින් පැමිණිය හැකි බවයි.”
පෙර අධ්‍යයනයන් මගින් ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් සහ මතුපිට ජලයේ ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් සොයාගෙන ඇත, නමුත් මෙය නැවුම් හිම වල වාර්තා වූ පළමු අවස්ථාවයි.
පසුගිය වසරේ ජාතික විද්‍යා ඇකඩමියේ ක්‍රියාදාමයන් හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ප්‍රධාන අධ්‍යයනයකින් කියැවුණේ ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් ලොව පුරා පැතිරෙන අතර බොහෝ විට දූවිලි, සුළඟ සහ සාගර ධාරා මගින් ප්‍රවාහනය කරන බවයි.
2020 දී පර්යේෂකයන් එවරස්ට් කඳු මුදුන අසල ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් සොයා ගන්නා ලදී. ගැඹුරු සාගරවල ද ඒවා සොයාගෙන ඇත.
මෙම ආකාරයේ දූෂණයන් මගින් පරිසරයට පුළුල් බලපෑම් ඇති කළ හැකිය.
“ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් වල බැර ලෝහ ඇති අතර ඇල්ගී වැනි හානිකර ද්‍රව්‍ය ඒවායේ මතුපිට සිරවී තිබිය හැක,” පර්යේෂණයට සම්බන්ධ වූ කැන්ටබරි විශ්වවිද්‍යාලයේ සහකාර මහාචාර්ය ලෝරා රෙවෙල් පවසයි.
ප්‍රවීණයන් පවසන්නේ මිනිසුන් වාතය, ජලය සහ ආහාර හරහා ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් ආශ්වාස කරන බවයි.
මිනිස් සෞඛ්‍යයට ඒවායේ බලපෑම පිළිබඳව බොහෝ පර්යේෂණ සිදු කර නැත, නමුත් පසුගිය වසරේ Hull York වෛද්‍ය විද්‍යාලය සහ Hull විශ්ව විද්‍යාලය විසින් කරන ලද එක් අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ මිනිස් සිරුරේ අධික ලෙස ශරීරගත වූ ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් මගින් හානිකර බලපෑම් ඇති කිරීමට හැකියාව ඇති බවයි. එය මරණය සහ අසාත්මිකතා ඇති කළ හැකිය.
ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාමේ බලපෑම ද වැඩි කරයි.
ලොව පුරා හිම පියලි, අයිස් තට්ටු සහ ග්ලැසියර දැනටමත් වේගයෙන් දියවෙමින් පවතින අතර විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ මෙම ස්ථානවල තැන්පත් වී ඇති අඳුරු වර්ණ සහිත ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් හිරු එළිය අවශෝෂණය කර ගෝලීය උණුසුම ඉහළ නැංවීමෙන් තත්වය වඩාත් නරක අතට හැරිය හැකි බවයි.
විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ, පිරිසිදු හිම පියලි, අයිස් ක්ෂේත්‍ර සහ ග්ලැසියරවලට සූර්යාලෝකයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් පරාවර්තනය කළ හැකි නමුත් හිමාලයේ සහ ග්ලැසියරවල ද සොයාගෙන ඇති කළු කාබන් වැනි අනෙකුත් දූෂිත අංශු එහි දියවීම වේගවත් කරන බවයි.
ලෝකයේ විවිධ ප්‍රදේශවල කඳු වැටි මත වේගයෙන් දියවන ග්ලැසියර වැඩි වැඩියෙන් අනතුරු බවට පත්වෙමින් නායයෑම් හා හිම කුණාටු වලට තුඩු දෙන අතර ග්ලැසියර විල් ඒවායේ ඉවුරු බිඳීමට හේතු වේ.
ග්ලැසියර සීඝ්‍රයෙන් සිහින් වීම සහ පසුබැසීම ලොව පුරා කඳුකර ප්‍රදේශවල ජල සැපයුමට සහ කෘෂිකර්මාන්තයට තර්ජනයක් ද වේ.
