මානව සම්භවය පිළිබඳ මෙතෙක් පැවති මතයට අභියෝග කරන ෆොසිල තුර්කියෙන් හමුවී ඇතැයි පර්යේෂකයෝ පිරික් කියති.
මෙම ෆොසිල අදින් වසර ලක්ෂ 87ක් පැරණි බව සනාථ වී ඇත.
මෙතෙක් ලැබී තිබූ මානව සාධක අනුව සිතා සිටියේ මිනිසාගේ පූර්වජයන් අප්‍රිකාවේ සම්භවය වී ලෝකය පුරා විහිදී යන්නට ඇති බවයි. නමුත් මෙම සොයාගැනීමෙන් එය අභියෝගයට ලක්වෙයි. විද්‍යාඥයන් පවසන්නේ මේ සොයාගැනීම අනුව මිනිසාගේ පූර්වජයන් වර්තමාන යුරෝපයේ සම්භවය වී පසුව අදින් වසර ලක්ෂ 70කට පමණ පෙර අප්‍රිකාවට සංක්‍රමණය වන්නට ඇති බවයි.
තුර්කියේ සංස්කෘතික හා සංචාරක අමාත්‍යාංශයේ සහය ඇතිව Çankırı අසල Çorakyerler ෆොසිල ප්‍රදේශයෙන් ගොඩගත් Anadoluvius turkae නම් අලුතින් හඳුනාගත් වානරයාගේ විශ්ලේෂණය, මධ්‍යධරණී ෆොසිල වඳුරන් විවිධත්වයෙන් යුක්ත වන අතර මුල්ම හඳුනාගන්නා ලද හෝමිනි (මානව) විකසනයේ මුල්ම පුරුකක් බව පෙන්නුම් කරයි. එයට අප්‍රිකානු වානරයන් (චිම්පන්සියන්, බොනොබෝස් සහ ගෝරිල්ලන්), මිනිසුන් සහ ඔවුන්ගේ පොසිල මුතුන් මිත්තන් ඇතුළත් වේ.
ටොරොන්ටෝ විශ්ව විද්‍යාලයේ (U of T) මහාචාර්ය ඩේවිඩ් බෙගුන් සහ අන්කාරා විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය අයිලා සෙවිම් එරොල් විසින් මෙහෙයවන ලද ජාත්‍යන්තර පර්යේෂකයන් කණ්ඩායමක් විසින් Communications Biology නමැති ජාත්‍යන්තර විද්‍යා සඟරාවේ මේ සම්බන්ධ පර්යේෂණ වාර්තාව ප්‍රකාහයට පත්කර ඇත.
“අපගේ සොයාගැනීම් තවදුරටත් යෝජනා කරන්නේ හෝමිනිනයන් බටහිර හා මධ්‍යම යුරෝපයේ පරිණාමය වූවා පමණක් නොව, වසර මිලියන පහකට වැඩි කාලයක් එහි පරිණාමය වී නැගෙනහිර මධ්‍යධරණී මුහුදට ව්‍යාප්ත වී අවසානයේ අප්‍රිකාවට විසිරී ගිය බවයි. මෙය සිදුවූයේ වෙනස් වන පරිසරයේ සහ වනාන්තර අඩුවීමේ ප්‍රතිවිපාකයක් ලෙස විය හැකියි” යනුවෙන් මානව විද්‍යා මහාචාර්ය ඩේවිඩ් බෙගුන් පවසයි.
මෙම නිගමනයට හේතු වී ඇත්තේ 2015 දී සොයාගත් හොඳින් සංරක්ෂණය කර ඇති අර්ධ හිස් කබලේ විශ්ලේෂණයක් මත වන අතර එයට මුහුණේ ව්‍යුහය සහ මොළයේ ඉදිරිපස කොටස ඇතුළත් වේ.
“ෆොසිලයේ සම්පූර්ණත්වය නිසා පරිණාමීය සම්බන්ධතා අධ්‍යයනය කරමින් පුළුල් හා සවිස්තරාත්මක විශ්ලේෂණයක් කිරීමට අපට හැකි වුණා. දැන් මුහුණ බොහෝ දුරට සම්පූර්ණ කරගෙන තිබෙනවා. දර්පණ රූප යෙදීමෙන් පසු මුහුණ බොහෝ දුරට සම්පූර්ණයි. මෙතෙක් සොයානෙ තිබූ ෆොසිලවල හිස් කබල මේ තරම් සම්පූර්ණව තිබුණේ නැහැ.“ යැයි ද හෙතෙම කියයි.
මෙම මානව ෆොසිලය ඇනඩොලුවියස් ලෙස නම්කර තිබේ. එය විශාල පිරිමි චිම්පන්සියෙකුගේ ප්‍රමාණය (කිලෝග්‍රෑම් 50-60) පමණ වන බව පර්යේෂකයෝ කියති. පර්යේෂකයන්ගේ මතය වන්නේ මෙය ගැහැනු ගෝරිල්ලකුගේ ප්‍රමාණයට ආසන්න වන බවයි. කෙසේ වෙතත් මේ වානරයා වියළි වනාන්තර පරිසරයක බොහෝ කාලයක් ජීවත් වෙමින් ගොඩබිම මත වාසය කර තිබේ.
“අපට අත් පා අස්ථි හමුවූයේ නැහැ. නවමුත් මේ වානරයාගේ හකු සහ දත්, ඒ අසල ඇති සතුන් සහ පරිසරයේ භූ විද්‍යාත්මක දර්ශක අනුව බොහෝ නිගමනවලට එළඹිය හැකියි. ඇනඩොලුවියස් ජීවත් වන මහා වානරයන්ගේ වනාන්තර පරිසරය මෙන් නොව සාපේක්ෂව විවෘත තත්වයන් තුළ ජීවත් වන්නට ඇති” යනුවෙන් සෙවිම් එරෝල් පැවසීය.
“අප්‍රිකාවේ මුල් මිනිසුන්ගේ පරිසරය අප සිතන ආකාරයටම සමානයි. බලවත් හකු සහ විශාල, ඝන ලෙස එනමල් දත් මුල් සහ අල වැනි භෞමික ප්‍රභවයන්ගෙන් දැඩි හෝ දැඩි ආහාර ද්‍රව්‍ය ඇතුළු ආහාර වේලක් ඔවුන් ලබාගන්නට ඇති.“
ඇනඩොලුවියස් සමඟ ජීවත් වූ සතුන් ජිරාෆ්, ඌරන්, රයිනෝස්, විවිධ ඇන්ටිලෝප්, සීබ්‍රා, අලි, හයිනා සහ සිංහයන් වැනි සතුන් අදටත් අප්‍රිකානු තණබිම් සහ වියළි වනාන්තර සමඟ බහුලව දක්නට ලැබෙයි. පර්යේෂණවලින් පෙනී යන්නේ පාරිසරික ප්‍රජාව මීට වසර ලක්ෂ 80කට පමණ පෙර නැගෙනහිර මධ්‍යධරණී මුහුදේ සිට අප්‍රිකාවට විසිරී ඇති බවයි.
“මෙම මානවයා නැගෙනහිර මධ්‍යධරණී මුහුදෙන් නූතන අප්‍රිකාවට පැමිණ ඇති බවත්, ඔවුන් දැනට අප හදුනාගෙන සිටි අප්‍රිකානු වානරයන්ගේ සහ මිනිසුන්ගේ අතීත පූර්වජයන් සිටින ලැයිසුතවේ ඉහළින්ම ඇතුළත් කළ හැකි බවත් තහවරු වෙනවා.“ යනුවෙන් සෙවිම් එරොල් පවසයි.
මෙම සොයාගැනීම් මගින් චිම්පන්සියන්, බොනොබෝස්, ගෝරිල්ලන් සහ මිනිසුන් බිහි කළ පරිණාමීය ගසේ කොටසෙහි ශාඛාවක් ලෙස ඇනඩොලුවියස් ටර්කේ ස්ථාපිත කර ඇත. අද අප්‍රිකානු වානරයන් හඳුනාගෙන ඇත්තේ අප්‍රිකාවෙන් පමණක් වන අතර, පැරණිතම මිනිසුන් ලෙස, අධ්‍යයනයේ කතුවරුන් – ඊජ් විශ්ව විද්‍යාලය සහ ටර්කියේ පමුක්කලේ විශ්ව විද්‍යාලයේ සහ නෙදර්ලන්තයේ ස්වාභාවික ජෛව විවිධත්ව මධ්‍යස්ථානයේ සගයන් ද ඇතුළත් වේ – ඔවුන් දෙදෙනාගේම මුතුන් මිත්තන් පැමිණියේය යුරෝපය සහ නැගෙනහිර මධ්‍යධරණී මුහුද හරහා බව තහවරු කර ඇත.
Anadoluvius සහ අවට ග්‍රීසියේ (Ouranopithecus) සහ බල්ගේරියාවේ (Graecopithecus) අනෙකුත් පොසිල වානරයින්, ව්‍යුහ විද්‍යාව සහ පරිසර විද්‍යාව පිළිබඳ බොහෝ තොරතුරු වලින් පැරණිතම හොමිනින් හෙවත් මිනිසුන්ට සමීප වන කණ්ඩායමක් සාදයි. නව ෆොසිල මෙම මුල් hominines කාණ්ඩයේ හොඳම සංරක්ෂිත නිදර්ශක වන අතර සමූහය යුරෝපයේ ආරම්භ වී පසුව අප්‍රිකාවට විසිරී ගිය බවට ප්‍රබල සාක්ෂි සපයයි.
අධ්‍යයනයේ සවිස්තරාත්මක විශ්ලේෂණයෙන් හෙළි වන්නේ බෝල්කන් සහ ඇනටෝලියානු වානරයන් බටහිර හා මධ්‍යම යුරෝපයේ මුතුන් මිත්තන්ගෙන් පරිණාමය වූ බවයි. එහි වඩාත් සවිස්තරාත්මක දත්ත සමඟ, පර්යේෂණය මගින් මෙම අනෙකුත් වානරයන් ද hominines වූ බවට සාක්ෂි සපයයි, එයින් අදහස් කරන්නේ කලින් වානරයන්ගේ වෙනම ශාඛා යුරෝපයට ස්වාධීනව සංක්‍රමණය වූ විකල්ප අවස්ථාවට වඩා මුළු කණ්ඩායම ම යුරෝපයේ පරිණාමය වී විවිධාංගීකරණය වීමට ඉඩ ඇති බවයි.
“මෙම සොයාගැනීම් අප්‍රිකානු වානරයින් සහ මිනිසුන් අප්‍රිකාවේ පමණක් පරිණාමය වූ බවට දිගුකාලීන මතයට වෙනස් ය. යුරෝපයේ සහ ඇනටෝලියාවේ මුල් වානරයන්ගේ නටබුන් බහුලව දක්නට ලැබුණද, වසර මිලියන හතකට පමණ පෙර පළමු වානරයන් අප්‍රිකාවේ දී දර්ශන වන තෙක් ම ඔවුන් අප්‍රිකාවට පැමිණ නැත.“ .
“මෙම නව සාක්ෂි මගින් වානරයන්, යුරෝපයේ ආරම්භ වී වසර මිලියන නවයත් හතත් අතර කාලය තුළ වෙනත් බොහෝ ක්ෂීරපායින් සමඟ අප්‍රිකාවට විසිරී ගිය බවට උපකල්පනය සනාථ කරයි, නමුත් එය නිශ්චිතව ඔප්පු කර නැත. ඒ සඳහා, කණ්ඩායම් දෙක අතර නිශ්චිත සම්බන්ධයක් ඇති කර ගැනීම සඳහා වසර මිලියන අටත් හතත් අතර පැරණි යුරෝපයෙන් සහ අප්‍රිකාවෙන් තවත් පොසිල සොයා ගත යුතුය.
යොමුව: Ayla Sevim-Erol, DR Begun, Ç විසින් “Türkiye වෙතින් නව වානරයෙක් සහ late Miocene hominines හි විකිරණ”. Sönmez Sözer, S. Mayda, LW van den Hoek Ostende, RMG Martin සහ M. Cihat Alçiçek, 23 අගෝස්තු 2023, Communications Biology
DOI: 10.1038/s42003-023-05210-5
