රනිල්ගේ නිව්යෝර්ක් සංචාරය

පසුගිය සතිය ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ ඉතා කාර්ය බහුල සතියක්. සැප්තැම්බර් 15 සිට 16 දක්වා හවානාහි පැවැත්වෙන G77 Plus චීන රාජ්‍ය නායක සමුළුව සඳහා ඔහු මුලින්ම කියුබාවට ගියා. බටහිර මාධ්‍ය විසින් විශාල වශයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද සමුළුවට ගෝලීය දකුණ හරහා රටවල් සියයකට වැඩි ගණනක නියෝජිත පිරිසකගේ සහභාගීත්වය දක්නට ලැබුණා. සමුළුවේ දී අදහස් දක්වමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස්, ධනවත් රටවල් විසින් එන්නත් ගබඩා කිරීම වැනි සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් දකුණු-දකුණු සහයෝගීතාවයේ වැදගත්කම නැවත අවධාරණය කළා. මේ අවස්ථාව කියුබාව සමඟ සබඳතා ශක්තිමත් කර ගැනීමට ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ හොඳ අවස්ථාවක්.

වික්‍රමසිංහගේ මීළඟ ගමනාන්තය නිව්යෝර්ක් වූ අතර එහි දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලයේ 78 වැනි සැසිවාරයට සහභාගි වී සැප්තැම්බර් 21 බ්‍රහස්පතින්දා සමුළුව ඇමතුවා. ඊට සමගාමීව ඔහු තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක පිළිබඳ සමුළුවක් ඇතුළු උත්සව ගණනාවකට සහභාගී වූ අතර USAID පරිපාලක සමන්තා පවර් ඇතුළු නිලධාරීන් කිහිප දෙනෙකු හමු වීමට යොදාගෙන තිබුණේ සබඳතා තවදුරටත් තරකගනිමින්.. ජාත්‍යන්තර අවබෝධය සඳහා වූ ව්‍යාපාරික කවුන්සිලය සහ ඇමෙරිකාවේ ශ්‍රී ලංකා තානාපති කාර්යාලය විසින් සංවිධානය කරන ලද ව්‍යාපාරික වටමේස සාකච්ඡාවකට ද ඔහු සහභාගි වුණා.

වඩාත් තීරණාත්මක ලෙස, ජනාධිපති වික්‍රමසිං ඉන්දියන් සාගරයේ දූපත් රාජ්‍යයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ 3 වැනි වාර්ෂික ඉන්දු-පැසිෆික් දූපත් කතිකාවත වැඩසටහනකට සහභාගී වුණා. ජාත්‍යන්තර සාමය සඳහා වන Carnegie Endowment සහ ජපානයේ Sasakawa Peace Foundation එකමුතුව සත්කාරකත්වය දරන මෙම උත්සවයේදී, විශේෂයෙන්ම ඉන්දු පැසිෆික් වැනි උණුසුම් තරඟකාරී සාගරවල විශාල බල එදිරිවාදිකම්වල කිසිම රටකට පක්ෂපාතී වීමට එවැනි රටවල් මැලි වන බව නිරීක්ෂණය කළ හැකියි.

ශ්‍රී ලංකාවත් යම් පාර්ශවයක් ගැනීමට හෝ සුපිරි බලවතුන් අතර ගැටුම්වල පැටලීමට අකමැති බව ඔහු තර්ක කළ අතර, දිවයින බලා සිටින්නේ එහි ජාතික අවශ්‍යතා පමණක් බව අවධාරණය කළා. AUKUS වැනි මිලිටරි සංවිධාන, ASEAN වැනි සංවිධානවල නීති-පාදක සැකසුම උල්ලංඝනය කර ඇති බව ඔහුගේ තර්කානුකූල මතයක්.

අනාවැකි කිව හැකි පරිදි, බටහිර පුවත්පත් වික්‍රමසිංහගේ ප්‍රකාශය යම් ආකාරයක තුලනය කිරීමේ ක්‍රියාවක් ලෙස නිරූපණය කිරීමට උත්සාහ ගත්තා. නිදසුනක් වශයෙන්, විදේශ ප්‍රතිපත්ති, බටහිර මිලිටරි සන්ධාන පිළිබඳ ඔහුගේ විවේචනය සහ චීනය ශ්‍රී ලංකාවට ඔත්තු යාත්‍රා එවන බවට කරන ප්‍රකාශ ප්‍රතික්ෂේප කිරීම විස්තර කරන්නේ “චීනයේ කන්වලට සංගීතය සැපයීමක්” ලෙස යි. එමෙන් ම කොළඹ සහ බීජිං සමඟ ඇති සබඳතා ද අගය කරයි. මෙය බටහිර විදේශ ප්‍රතිපත්ති සංස්ථාපිතය ඔහුගේ ප්‍රකාශ දෙස බලා ඇති ආකාරය පිළිබිඹු කරන්නක්. කෙසේ වෙතත්, ඔහු නගරයේ ඔහුගේ කටයුතු සීමා කර ඇත්තේ දේශපාලන සහ ව්‍යාපාරික මුලපිරීම් පමණක් නොවෙයි.  ඔහු මෙටා සඳහා ගෝලීය කටයුතු පිළිබඳ සභාපති නික් ක්ලෙග් හමුවී රජයේ ආන්දෝලනාත්මක නව සබැඳි වෛරී ප්‍රකාශන මුල පිරීම් පිළිබඳව විස්තර කරනු ලැබුවා.

ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ බ්‍රහස්පතින්දා සිය කතාවේ දී පාර්ලිමේන්තුව අත්පත් කර ගැනීම වැළැක්වීමෙන් පසුගිය වසරේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය බේරාගත් ආකාරය ආවර්ජනය කළා. ව්‍යාජ නිහතමානීකම පසෙකින් තබා, ඔහු විසින් ආරම්භ කරන ලද ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ සහ “ජනතාව සහ රජය අතර විශ්වාසය යළි ගොඩනැගීම” සඳහා මේවා බොහෝ දුර ගොස් ඇති ආකාරය පිළිබඳව ද ඔහු අවධානය යොමු කළා. ඇත්ත වශයෙන් ම දෙදෙනා අතර ඇති විසන්ධිය නැවත නිවසට පැමිණ තිබුණා. නමුත් මහා සභා රැස්වීමේ දී ජනාධිපතිවරයා සෑහීමකට පත් වූ බවක් පෙනෙන්නට තිබුණේ ශ්‍රී ලාංකිකයන් “මෙම ක්‍රියාමාර්ගවල ධනාත්මක ප්‍රතිඵල ඔවුන්ගේ දෛනික ජීවිතයේ දී දැනටමත් අත්විඳිමින් සිටින” බවයි. ගෝලීය අභියෝගවලට ජාතික දේශසීමාවෙන් ඔබ්බට විසඳුම් අවශ්‍ය බව රජයේ විශ්වාසය විය හැකි බව ඔහු නැවත අවධාරණය කළ අතර දේශගුණික විපර්යාස වැනි ගැටලුවලට එරෙහිව “සංවර්ධනය වෙමින් පවතින ලෝකය සමඟ සහයෝගයෙන්” වැඩ කිරීමේ වැදගත්කම සඳහන් කළා.

පාස්කු බෝම්බ ප්‍රහාරය පිළිබඳ විශේෂයෙන් අපහසු වාර්තා චිත්‍රපටයක් මගින් උසිගන්වන ලද ගෘහස්ථ ආතතීන් අවුලුවාලීමේ පසුබිමට එරෙහිව මෙම සංචාරයන් සහ කතා සිදුවී තිබෙනවා. එහෙත් විදේශ ප්‍රතිපත්ති අතින් රනිල් වික්‍රමසිංහට පහරක් හෝ දෙකක් ලැබී ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබෙනවා. එකින් එක ලෝක නායකයින් විසින් පිරිනමන ලද ඔහු කුඩා රාජ්‍යයන් සහ දූපත් ජාතීන්ගේ ශූරයෙකු ලෙස තමා නිරූපණය කර ඇත, ගෝලීය දකුණේ සහයෝගීතාවය ගැන සඳහන් නොකරන්න. කෙසේ වෙතත්, අභිලාෂය සහ යථාර්ථය අතර විසන්ධි වීමක් පවතී. බටහිර රටවල අනාගත සංසදයන් අමතන විට වික්‍රමසිංහ මෙම අගයන් ගැන ආවර්ජනය කරනු නොඅනුමානයි. එහෙත් තම කැමැත්තට එරෙහිව මහා බල තරගයකට තල්ලු කරන කුඩා රාජ්‍යයක් වන ශ්‍රී ලංකාවට ඒවා කෙතරම් ප්‍රායෝගිකද?

වික්‍රමසිංහගේ බහුපාර්ශ්විකත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම සහ බටහිර මිලිටරි සන්ධාන පිළිබඳ ඔහුගේ විවේචනය නිසැකවම නැවුම් වාතයකි. ඔහුගේ මාමා වන ජේ.ආර්.ජයවර්ධනට වෙනස්ව, ඔහු ගෝලීය දකුණේ බටහිර මැදිහත්වීම්වලට එරෙහිව තර්කයක් ඉදිරිපපත් කර තිබෙනවා. ඔහුව ප්‍රශංසා නොකර, AUKUS සහ Quad වැනි සංවිධාන ගැන ඔහු තරම් පැහැදිලි සහ සංක්ෂිප්ත විවේචනයක් ශ්‍රී ලංකාවේ වෙනත් කිසිදු නායකයෙකු ප්‍රකාශ කර නොමැති බව පිළිගත යුතුයි. නමුත් අද ලෝකය 1980 ගණන්වල පැවති ලෝකය නොවේ. බහුපාර්ශ්විකත්වය පිළිබඳ දැක්ම සීතල යුද්ධයේ මතවාදයන්ට වඩා සංකීර්ණයි. එපමණක් නොව, අද, බහුපාර්ශ්විකත්වය යනු‍වෙන් විවිධ පුද්ගලයින්ට විවිධ දේ අදහස් කරයි. ශ්‍රී ලංකාව වැලඳ ගත යුතු බහුපාර්ශ්විකත්වය පිළිබඳ දැක්ම කුමක්ද? එය ඉන්දියාවේ උත්සුකයන් සමඟ පෙළගැසී තිබේ ද, නැතහොත් චීනයේ? අවසාන වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ අවශ්‍යතා ඉටු විය යුතුය. නමුත් දිගු කාලීනව, දිවයිනට සමතුලිත ක්රියාවක් කිරීමට සිදුවනු ඇත.

ශ්‍රී ලංකා රජය සහ විදේශ ප්‍රතිපත්ති සංස්ථාපිතය මෙතෙක් මෙම ප්‍රශ්නය මගහැර ඇත. එම ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දීමට පහසු නොවන බව පිළිගත හැකියි. බහුපාර්ශ්විකවාදයේ පෙරළිය නම් විවිධ රටවලට සහ විවිධ කණ්ඩායම්වලට එය තම ජාතික අවශ්‍යතා සමඟ පෙළගැස්වීමට අවශ්‍ය වීමයි. එබැවින් මෑත කාලීන G77 සමුළුවේ දී බහු ධ්‍රැවීයත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අතරම, ඉන්දියාව BRICS මුදල් ඒකකයකට පිටුබලය දීම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත, මක්නිසාද යත්, අර්ධ වශයෙන් රුපියල නැවත ස්ථාවර කිරීමට අවශ්‍ය නිසා සහ එහි පරම-ප්‍රතිවාදියා වන චීනය විසින් ආධිපත්‍යය දරන කණ්ඩායමක් තුළ හුවමාරු ඒකකයක් කිරීමට එය කැමති නැති බැවිනි. ශ්‍රී ලංකාව කලාපයේ විශාල බලවතුන්ගේ පැත්ත නොගන්නා බව ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ ප්‍රකාශ කරනවා. නමුත් ඔහු ජයග්‍රහණය කරන බහුපාර්ශ්වික සැකසුම තුළ විශාල බල එදිරිවාදිකම් තිබෙනවා. ශ්‍රී ලංකාව එම ජාලයේ ගමන් කරන්නේ කෙසේද?

බටහිර පුවත්පත් විසින් G77 සමුලුව විසුරුවා හැරීමේ දී මතුකරගෙන ඇත්තේ මෙම කරුණයි. එක්සත් ජනපදයේ ජාතික මහජන ගුවන්විදුලිය සමඟ කතා කරමින්, එක් වාර්තාකරුවෙක් රැස්වීමෙන් නිශ්චිත කිසිවක් එළියට නොපැමිණි බව නිරීක්ෂණය කළ අතර, “වඩාත් සංයුක්ත දෙය නම්… G-77 ප්ලස් චීනය සැප්තැම්බර් 16 විද්‍යාවේ දිනය ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට එකඟ වීමයි.

දකුණේ තාක්ෂණය සහ නවෝත්පාදනය. “ද්විපාර්ශ්වික ප්‍රශ්නවලින් අවධානය වෙනතකට යොමු නොවී” එකක් ලෙස සාකච්ඡා කරන ලෙස සාමාජික රටවලට ආරාධනා කළ විට ඉන්දියාව ද මෙම කරුණ තෝරා ගත්තා. ඉන්දියාවම මෙම මූලධර්මය කෙතරම් දුරට පිළිපදින්නේද යන්න ප්‍රශ්නාර්ථයක්. නමුත් කාරණය වලංගු වේ. ගෝලීය දකුණ අභ්‍යන්තර එදිරිවාදිකම් පසෙකට දමන්නේ නම් මිස බහු ධ්‍රැවීයතාවක් ගැන බලාපොරොත්තුවක් තිබිය නොහැකියි.

බහුපාර්ශ්විකත්වය දෙසට ශ්‍රී ලංකාවේ ලුහුබැඳීම රනිල් වික්‍රමසිංහගෙන් ආරම්භ වූවක් හෝ ඔහුගෙන් අවසන් වන්නේ ද නැත. පසුගිය වසරක පමණ කාලය තුළ ඔහු ගෝලීය දකුණේ පමණක් නොව, දේශගුණික විපර්යාස වැනි ගෝලීය දකුණට විශේෂිත වූ කනස්සල්ල පිළිබඳ ශූරයෙකු ලෙස පෙනී සිටියා. COP27 හි දී ඔහු සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ ගැටළු සඳහා බටහිර කාර්මීකරණය වැරදි කිරීමට තරම් දුර ගියේය. එවැනි හැඟීම් බැහැර කිරීම සාධාරණ නොවේ. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් ද ඉදිරි දර්ශනය තුළ තැබිය යුතුය. රටේ වත්කම්, විශේෂයෙන්ම රාජ්‍ය වත්කම්, සෑම කෙනෙකුටම සහ ඕනෑම කෙනෙකුට වෙන්දේසි කරන මොහොතක, ඉහළම ලංසුකරු ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා මෙම වටිනාකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම පරස්පර විරෝධී ලෙස අර්ථවත් විය හැකිය. මෙය තරමක් නරුම බව සහතිකයි. එහෙත් එය ශ්‍රී ලංකා රජයේ ප්‍රමුඛතා සහ ප්‍රතිසංස්කරණවලට අනුකූල වේ.

උදිත දේවප්‍රිය ප්‍රධාන විශ්ලේෂක – ෆැක්ටම් හි ජාත්‍යන්තර සබඳතා වන අතර [email protected] වෙත සම්බන්ධ විය හැක.

Factum යනු www.factum.lk හරහා ප්‍රවේශ විය හැකි ජාත්‍යන්තර සබඳතා, තාක්ෂණික සහයෝගීතාවය සහ උපාය මාර්ගික සන්නිවේදනයන් පිළිබඳ ආසියා-පැසිෆික් කේන්ද්‍ර කරගත් චින්තන ටැංකියකි.

මෙහි ප්‍රකාශිත අදහස් කතුවරයාගේම වන අතර ඒවා අනිවාර්යයෙන්ම සංවිධානයේ අදහස් පිළිබිඹු නොකරයි