ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය හේතුවෙන් පළාගිය වෛද්‍යවරුන් යුවළකගේ දියණියක් ඕස්ට්‍රේලියාවේ පිරිනැමෙන විශිෂ්ඨතම සාහිත්‍ය සම්මානය වූ “මයිල්ස් ෆ්‍රැන්ක්ලීන්” සම්මානය දින ගැනීමට සමත්වූවාය.
ඕස්ට්‍රේලියාවේ කැන්බරා නගරයේ පදිංචිව සිටින ඇය ශංකරී චන්ද්‍රන් ය. වෘත්තියෙන් නීතිඥවරියක වන ඇගේ දෙමාපියන් යුද්ධය හේතුවෙන් එක්සත් රාජධානියට පළාගොස් පසුව ඕස්ට්‍රේලියාවේ පදිංචියට පැමිණියහ.
ශ්‍රී ලංකාවේ පැවැති යුද්ධයෙන් බේරීමට බටහිර සිඩ්නි ප්‍රදේශයට ගොස් එහි වැඩිහිටි සුරැකුම් මධ්‍යස්ථානයක් වත්වාගෙන ගිය පුද්ගලයකුගේ ජීවිතය පසුබිම් කරගනිමින් “ඕස්ට්රේලියානු වීම” යන්න සම්බන්ධයෙන් යුද්ධය, ජාතිවාදය, පවුල, ආදරය මෙන්ම මිත්‍රත්වය පිළිබඳ විවරණය කරන මේ ඇ විසින් රචනා කර ඇති නවකතාව “chai Time at Cinnamon Gardens” ලෙස නම්කර තිබේ.
ඕස්ට්රේලියානු ජනතාව අතර ඉතාමත් ඉක්මණින් ජනප්‍රිය වූ එම නවකතාවට මෙරව ‘‘මයිල්ස් ෆ්‍රෑන්ක්ලීන්’’ (Miles franklin) සම්මානය සමඟ ඕස්ට්රේලියානු ඩොලර් 60,000ක ත්‍යාගයක් හිමිවිය
ඇය සිඩ්නි හි දෙමළ ජාතික උරුමය සම්බන්ධ නීතිඥවරියක ලෙස කටයුතු කරයි. මෙලෙස සම්මානයට පාත්‍ර වූයේ ඇය ලියූ තුන්වැනි නවකතාවයි.
සම්මානය ඇය වෙත පිරිනමමින් විනිශ්චය සභාව කීවේ මෙවැනි කතාවකි.
“එය තරඟකාරී ඓතිහාසික ප්‍රකාශයන් මත ප්‍රවේශමෙන් ගමන් කරයි, අමතක වූ භීෂණයන් නැවත නැවත සිදුවීමට නියමිත බිහිසුණු බව අපට මතක් කර දෙයි, අප අතර සිටින කතන්දර කියන්නන්ට ඇහුම්කන් නොදී ඉතිහාසය නැවත ප්‍රකාශ කිරීම සහ නැවත පැවසීම සිදු කළ නොහැකි බවපැවසිය යුතුයි.”
කතුවරිය වන ශංකරී මෙසේ කියයි.
“මගේ හදවතේ තිබුණේ මේ පොත කිසිදා ඕස්ට්‍රේලියාවේ ප්‍රකාශයට පත් නොවනු ඇතැයි කියල හැඟීමක්. එය මට ලිවීමට අවශ්‍ය ආකාරයට, සම්පූර්ණ අවංකව ලිවීමට මට නිදහස ලබා ලැබුණා එය විමුක්තිදායක අත්දැකීමක් පමණක් නොව, ඕස්ට්‍රේලියාවේ ජාතිය සහ අනන්‍යතාවය පිළිබඳ ගැටලු ගවේෂණය කිරීමට මට සුදුසු කාලය ලෙසද හැඟී ගියා.”
චන්ද්‍රන්ගේ දෙමාපියන්, වෛද්‍යවරුන් දෙදෙනාම, යුද්ධය නිසා ශ්‍රී ලංකාවෙන් පළාගියහ, ඒ එක්සත් රාජධානියටය. ශංකරී උපත ලැබුවේ එහි දී ය. ඉන් වසර තුනකට පසු ඕස්ට්‍රේලියාවට. චන්ද්‍රන් හැදී වැඩුණේ කැන්බරා තදාසන්න ය.
“මම කවුද කියන එකේ සංකීර්ණත්වය සහ විවිධත්වය සහ මගේ පවුල් ඉතිහාසය, මගේ සංස්කෘතික ඉතිහාසය, මගේ ආගමික සහ අධ්‍යාත්මික පිළිවෙත්, මගේ සමේ වර්ණය පවා මෙහි සෑම විටම පිළිගත යුතු නැහැ. මෙය සාහිත්‍යය තුළින් විවෘතව ගවේෂණය කිරීමට තරම් සහනයක්, ධෛර්යයක් මට කිසිදා දැනුණේ නැහැ. එය මට මා සමඟ කතා කළ හැකි ප්‍රශ්නයක්, එය අනෙක් ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජනතාව සමඟ ඉතා ආරක්ෂිත අවකාශයේ කතා කළ හැකි ප්‍රශ්නයක්. ඔබ මේ දේවල් ප්‍රකාශ කළ යුතු නැති නිසා ඔබ නිහඬව ඒ ගැන කතා කරනු ඇති. ඒවා ප්‍රකාශ කිරීම ආරක්ෂිත යැයි හැඟෙන්නේ නැති නිසා පමණක් නොව එය නිවැරදි යැයි හැඟෙන්නේ නැති නිසා. අකෘතඥකමක් දැනෙනවා.”
කෘතඥතාව යනු පොතේ පුනරාවර්තන තේමාවකි. එක් චරිතයක් නිරීක්ෂණය කරන පරිදි, නව, ඇංග්ලෝ නොවන ඕස්ට්‍රේලියානුවන්, ඔවුන් සරණාගතයන් හෝ සංක්‍රමණිකයන් වේවා, ඔවුන් “සැමවිටම පරිවාසයේ” සිටින බවට හැඟීමක් ඇත.
“මගේ ළමා කාලය පුරාවටම සහ වැඩිහිටි විය දක්වාම මාව නිශ්ශබ්ද කළේ එම කෘතඥතාවයේ අපේක්ෂාවයි” ශංකරී පැවසීය.
පශ්චාත් යටත් විජිත ක්‍රියාකාරීත්වයේ ක්‍රියාවක් – කුරුඳුවත්ත භූමියේ ඇති කැප්ටන් කුක්ගේ ප්‍රතිමාවක් ඉවත් කිරීම – සිදුවීම් දාමයක් සකසයි, ප්‍රජාවක බැඳීම් ඉරා දමමින්, සමාජය උමතුවක් අවුස්සමින් සහ වාර්ගික ප්‍රචණ්ඩත්වය අවුලුවයි.
“නිසැකවම පොතේ බොහෝ කෝපයක් තිබේ,” ඇය කියන්නීය.
“නමුත් මගේ බොහෝ වැඩ කටයුතු ආරම්භ වන්නේ එම කෝපයෙන් බව මට හැ‍ඟෙනවා. නමුත් ලිවීම තුළින්, සිතීම තුළින් සහ පරාවර්තනය තුළින් එය ආදරයේ තැනකට යයි. මම බලාපොරොත්තු වෙනවා.”
“බොහෝ ආකාරවලින් නවකතාව ජාතිය සමඟ අපගේ දුෂ්කරතා සඳහා හේතු යෝජනා කිරීම ගැන අඩුය, නමුත් හුදෙක් අසන්නේ: එය එතරම් අපහසු ඇයි? එය ජාතියේ ගැටලුවක් පමණක් නොවේ, නමුත් අපි ඒ ගැන කතා කරන ආකාරය සහ ඒ ගැන කතා කිරීමට අපට ඉඩ දීමේ ගැටලුවක් තිබේ – වඩා වැදගත් වන්නේ ඒ ගැන කතා කිරීමට අපට ඉඩ නොදෙන්න, ”ඇය පැවසුවාය.
