පුංචි දැරියක් විසින් සොයාගත් මිහිමත දැවැන්තයා. තල්මසකුටත් වඩා විශාලදැයි සැකයක් ?

අදින් වසර මිලියන 202ට පමණ පෙර මහ සමුදුරේ සැරි සැරූ සාගර කටුස්සකු වැනි උරග විශේෂයක් සොයාගැනීමට හැකි වූ බව විද්‍යාඥයෝ කියති.

පෘථිවියේ මෙතෙක් හමු වී ඇති විශාලතම සත්වයා ලෙස සැළකෙන්නේ නිල් තල්මසා වුව ද මෙලෙස සොයාගත් සාගර උරග විශේෂය නිල් තල්මසාටත් වඩා විශාල වන්නට ඇතැයි ද විද්‍යාඥයෝ විශ්වාස කරති. නමුත් හමු වී ඇත්තේ එම සතකුගේ අස්ථි කොටස් කිහිපයක් පමණක් බැවින් හොඳින් වැඩුණු සත්වයකු ද නැතිනම් වර්ධනය වෙමින් සිටි ලාබාල සත්වයකු ද යන්න තහවරු කරගත නොහැකි බැවින් එම ජීවී විශේෂයේ ප්‍රමාණය ස්ථිරව නිගමනය කළ නොහැකි වී තිබේ.

ජර්මනියේ බොන් විශ්වවිද්‍යාලයේ පරිනාමීය ජීව විද්‍යාව පිළිබඳ පර්යේෂකයකු වන මාර්සෙලෝ පෙරිලෝට අනුව මෙම සොයාගැනීම ප්‍රාග් ඓතිාසික යෝධයාගේ භූමිකාව සහ ඔවුන්ට නිවහන වූ සාගර පරිසර පද්ධතිය කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කරන කරුණකි. මෙම පර්යේෂණය පිළිබඳ වාර්තාව ජාත්‍යන්තර PLOS One සඟරාවේ අප්‍රේල් 17 වැනි දා ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත.

එංගලන්තයේ සමර්සෙට් වෙරළ තීරයේ දී පැරණි පොසිල එකතුකරන පියා සහ 11 හැවිරිදි දියණිය ඇවිද යද්දී එම දියණිය විසින් දැක ඇති විශේෂිත පොසිලයක් කෙරෙහි අවදානය යොමුකර තිබිණි. එය පරීක්ෂා කිරීමේ දී පෙනී ගොස් ඇත්තේ තමන්ට හමු වී ඇත්තේ දැවැන්ත සතකුගේ හකු අස්ථියක් බවයි.

මිහිතලය මත එදා මෙදාතුර ඉතිහාසයේ හමු වී ඇති විශාලත ම ජීවිය වන නිල් තල්මසා අඩි 110ක් හෙවත් මීටර 33.5ක දක්වා දිගට වැඩෙන ක්ෂීරපායී සත්වයෙකි.

අලුතෙන් සොයාගත් මෙම මුහුදු උරගයා හෙවත් “මාළු කටුස්සා” අඩි 82ක් හෙවත් මීටර 25ක පමණ විශාලත්වයෙන් යුක්ත යැයි විද්‍යාඥයන් විසින් ගණනය කර ඇත. නමුත් එම වර්ගෙයේ හොඳින් වැඩුණු සත්වයකුගේ විශාලත්වය තවමත් තීරණය කිරීමට හැකියාවක් නැත්තේ මෙතෙක් හමු වී ඇත්තේ එකම ෆොසිලයක් පමණක් බැවිනි.

විද්‍යාඥයන් විසින් මෙම ඩයිනෝසර් යුගයේ දැවැන්ත සත්වයා Ichthyotitan severnensis ලෙස නම්කර ඇත. ලතින් භාෂාවෙන් එහි අර්ථය  “යෝධ මාළු කටුස්සා” යන්නයි.

එංගලන්තයේ බ්‍රවුන්ටන් හි පදිංචි ජස්ටින් රෙනෝල්ඩ්ස් (පියා) සහ රූබි රෙනෝල්ඩ්ස් (දියණිය) 2020 මැයි මාසයේ දී සමර්සෙට් හි බ්ලූ ඇන්කර් වෙරළ තීරයේ පොසිල සොයමින් සිටියදී හකු ඇටයේ පළමු කොටස් සොයා ගත්හ. එවකට 11 හැවිරිදි රූබි පළමු අස්ථි කැබැල්ල දැක තිබේ. පසුව ඇය සහ ඇගේ පියා එක්ව අමතර කොටස් සොයා ගත් බව පර්යේෂණ වාර්තාවේ දැක්වේ.

නාඳුනන ඉක්තියෝසෝරයෙකු අනාවරණය කර ගැනීම

මෙම පොසිලය සොයා ගැනීම වැදගත් විය හැකි යැයි සිතීමෙන් දිරිමත් වූ රෙනෝල්ඩ්ස්, මැන්චෙස්ටර් විශ්වවිද්‍යාලයේ පාෂාණ විද්‍යාඥ සහ එක්සත් රාජධානියේ බ්‍රිස්ටල් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂකයෙකු වූ ආචාර්ය ඩීන් ලොමැක්ස් වෙත මේ පිළිබඳ දැනුම් දී තිබේ. Ichthyosaur විශේෂඥයෙකු වන ලොමැක්ස් මෑත වසරවල දී මෙවැනි ම නව විශේෂ කිහිපයක් ලෝකයට හඳුන්වා දී ඇත.

ෆොසිලයෙන් කුතුහලයට පත් වූ ලොමැක්ස්, 2016 මැයි මාසයේ දී යෝධ ඉක්තියෝසෝර් හකු ඇටයක් සොයා ගත් පොසිල එකතු කරන්නකු වූ පෝල් ඩි ලා සාල් සම්බන්ධ කර ගත්තේය. ඩෙවෝන් සිට සැතපුම් 6.2 ක් (කිලෝමීටර් 10 ක්) පමණ දුරින් වෙරළ තීරයේ එම හකු ඇටය සොයාගෙන තිබිණි.

නව පර්යේෂණයේ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කළ ලොමැක්ස් සහ සම කර්තෘ ඩි ලා සාලේ එක්ව කලින් සොයා ගැනීම් අධ්‍යයනය කර 2018 අප්‍රේල් මාසයේ දී සොයා ගැනීම පිළිබඳ පත්‍රිකාවක් සම්පාදනය කර ඇති අතර, එය කලින් නොදන්නා ichthyosaur විශේෂයකට අයත් විය හැකි බවට සැක කරයි. නමුත් පර්යේෂකයන්ට අමතර සාක්ෂි අවශ්‍ය වූ අතර, දෙවනුව, ආසන්න වශයෙන් සමාන හකු අස්ථියක් නව විශේෂයක් තහවුරු කිරීමට අවස්ථාවක් ලබා දුන්නේය.

“2016 දී මගේ සොයාගැනීම මෙම දැවැන්ත ජීවීන් කෙරෙහි එතරම් උනන්දුවක් ඇති කරයි යැයි සිතීම මා ප්‍රීතියෙන් පුරවයි,” ඩි ලා සාලේ පවසා තිබේ. “පළමු හකු ඇටය සොයාගත් විට, එය විශේෂ දෙයක් බව මම දැන සිටියා. අපගේ සොයාගැනීම් සනාථ කිරීමට හැකිවීම ඇදහිය නොහැකි ය. මා මේ සොයාගැනීමෙන් අතිශය සතුටට පත්වෙනවා. ”

Reynoldses, Lomax, de la Salle සහ තවත් අය එක්ව අමතර කොටස් සෙවීම සඳහා අස්ථිය හමු වූ බ්ලූඇන්කර් වෙරළ වෙත ආපසු ගියහ. කණ්ඩායම ප්‍රහේලිකාවක් සම්පූර්ණ කිරීම හා සමාන කාර්යයක නිරත වෙමින් එකට ගැළපෙන අනෙකුත් කොටස් ප්‍රතිසාධනය කළේය.

“රූබි සහ මම පළමු කෑලි දෙක සොයාගත් විට, මෙය වැදගත් හා අසාමාන්ය දෙයක් බව අපට වැටහුණු නිසා අපි ඉතා උද්යෝගිමත්ව පර්යේෂණය දිගටම කරගෙන ගියා” ජස්ටින් රෙනෝල්ඩ්ස් පවසයි.

“මම හකු පිටුපස කොටස සොයාගත් විට, එය පෝල්ගේ කලින් සොයාගැනීමේ නිර්වචන කොටස් වලින් එකක් වන නිසා මම සතුටට පත්වුණා.”

පර්යේෂකයන් 2022 ඔක්තෝම්බර් වන විට හකු ඇටය නැවත එකතු කරන ලදී.

“සොයාගැනීමෙන් මම පුදුමයට පත් වුණා.” ලෝමැක්ස් කියයි.

“2018 දී, මගේ කණ්ඩායම (පෝල් ඩි ලා සාලේ ඇතුළුව) පෝල්ගේ යෝධ හකු අස්ථිය අධ්‍යයනය කර විස්තර කළ අතර, යම් දිනක තවත් එකක් ආලෝකයට එනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වුණා. මෙම නව නිදර්ශකය වඩාත් සම්පූර්ණ, වඩා හොඳින් සංරක්ෂණය කර ඇති අතර, අපට දැන් මෙම යෝධ අස්ථි දෙක surangular ලෙස හැඳින්වෙනවා. ඒවා අද්විතීය හැඩයක් සහ ව්‍යුහයක් ඇති බව පෙන්නුම් කරනවා.”

ඉක්තියෝසෝරයන් සාගරවල පිහිනන විට සහ ඩයිනෝසෝරයන් ගොඩබිම රජකම් කළ කාලය, ට්‍රයැසික් යුගයේ අවසානය දක්වා දිව යයි.

සෙවර්නෙන්සිස්ගේ හකු ඇට දළ වශයෙන් වසර මිලියන 13 කට පමණ පෙර කැනඩාවේ සහ චීනයේ හමු වූ විවිධ විශේෂවලට අයත් යෝධ Icthyosaur ෆොසිල වලින් පසුව ආරම්භ වේ.

නූතන ඩොල්ෆින් සත්වයකුට මද වශයෙන් සමාන වූ මදකට සමාන වූ Ichthyosaurs, මුලින්ම මිහිතලය මත සිටින්නට ඇත්තේ මීට වසර මිලියන 250 කට පමණ පෙරය. කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, ඔවුන්ගෙන් සමහරක් විශාල ශරීර ප්‍රමාණවලින් වෙනස් ප්‍රමාණවලට පරිණාමය වූ අතර, වසර මිලියන 202 කට පෙර, severnensis එවකට සිටි විශාලතම සාගර උරගයින් විය හැකිය.

නමුත් විද්‍යාඥයන් විශ්වාස කරන්නේ මීට වසර මිලියන 200කට පමණ පෙර සිදු වූ සාගර ආම්ලිකකරණ සිදුවීමක දී යෝධ Ichthyosaurs අතුරුදන්වන්නට ඇති බවයි. වසර මිලියන 94 කට පෙර ඔවුන් අතුරුදහන් වීමට පෙර ඉතිරි වූ Ichthyosaurs නැවත කිසි දිනෙක එවැනි විශාල ප්‍රමාණයකට වර්ධනය නොවන්නට ඇතැයි ද විද්‍යාඥයෝ කියති.

Severnensis සතුන්ගේ නියම ප්‍රමාණය තහවුරු කිරීම සඳහා තවත් සාක්ෂි අවශ්‍ය බව පර්යේෂකයන් අවධාරණය කර ඇති අතර, අනාගතයේදී සම්පූර්ණ හිස් කබලක් හෝ ඇටසැකිල්ලක් සොයා ගැනීමට හැකි වනු ඇතැයි ඔවුන් බලාපොරොත්තු වන බව Lomax පැවසයි.

බොන් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂකන් සිදුකළ මෙම සොයාගැනීමේ සම කර්තෘ Perillo ichthyosaur අස්ථිවල හිස්ටොලොජි නොහොත් අන්වීක්ෂීය ව්‍යුහ විද්‍යාව අධ්‍යයනය කර උරගයා මිය යන විටත් වැඩෙමින් තිබූ බව සොයා ගත්තේය, එනම් වැඩිහිටි සෙවර්නෙන්සිස් නිල් තල්මසෙකුට වඩා විශාල විය හැකි බව ඔහු තහවරු කරයි.

ෆොසිලීකරණය වූ අස්ථිවල සැඟවුණු ජීව විද්‍යාත්මක තොරතුරු හෙළිදරව් කිරීමට අන්වීක්ෂීය ව්‍යුහ විද්‍යාවට හැකි අතර, එක් එක් සත්ත්වයන් වර්ධනය වී විශේෂිත ජීවන රටාවන්ට අනුවර්තනය වූ ආකාරය හෙළිදරව් කළ හැකි බව ඔහු පැවසීය. නිදසුනක් වශයෙන්, සමහර ichthyosaurs හට ගැඹුරට කිමිදීමට හෝ නොගැඹුරු ජලයේ ජීවත් වීමට උපකාර වන අස්ථි තිබුණි.

“ඔවුන් කෙතරම් වේගයෙන් සහ කොපමණ කාලයක් වර්ධනය වූවාද යන්න අන්වීක්ෂීය ව්‍යුහ විද්‍යාව මගින් අපට තේරුම් ගත හැකියි. ඔවුන් සම්බන්ධයෙන්, වර්ධනය නැවැත්වීම පෙන්නුම් කරන ඒත්තු ගැන්වෙන ලකුණු අපට දැකගත නොහැකි විය, ”පෙරිලෝ පැවසීය. “මෙය සතා මිය නොගියේ නම්, එහි ඇස්තමේන්තුගත මීටර් 25 ට වඩා විශාල වීමට ඉඩ තිබුණි යන අදහස තහවරු කිරීමට එම කරුණු සහාය වේ. මෙම යෝධයන් පිළිබඳ බොහෝ දේ තවමත් අභිරහස් වලින් වැසී ඇත, නමුත් ඉදිරියේ දී හමුවන එක පොසිලයක් වුව ද අපට ඔවුන්ගේ රහස හෙළි කිරීමට හැකි වනු ඇත.

”සාගර උරගයින්ගේ ඉතිහාසය අනාවරණය කර ගැනීම පුරාණ සාගර පරිසර පද්ධති අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා ඉතා වැදගත් වන්නේ ජීවීන් විවිධ නිකේතන සහ හැඩැති සාගර ආහාර දාම පුරවා ඇති නිසා, තරඟයක් සහ “නිම නොවන පරිණාමයේ සර්පිලාකාරයක්” නිර්මාණය කරමින්” පෙරිලෝ පැවසීය.

“පරිණාමීය නීති ජීවිතය හැඩගස්වා ඇත්තේ කෙසේද යන්නත්, දැන් පවතින තත්වයට ජීවය මඟ පෑදුවේ කෙසේද යන්නත් ඔවුන්ගෙන් අපට තේරුම් ගත හැකියි.” ඔහු පැවසීය.

“පරිසරයේ සිදුවන වෙනස්කම් පරිසර විද්‍යාත්මක ප්‍රජාවන් මත ප්‍රතික්‍රියා කරන ආකාරය සහ අපගේ වර්තමාන පරිසරයේ අනාගත පාරිසරික වර්ධනයන් පුරෝකථනය කරන්නේ කෙසේද යන්න අපට තේරුම් ගත හැකියි.”

පාෂාණ විද්‍යාඥ මේරි ඇනිං සහ ඇගේ වැඩිමහල් සොහොයුරා වන ජෝසප්, ඩයිනොසෝර යන වචනය අපගේ ශබ්දකෝෂයේ කොටසක් වීමට දශක කිහිපයකට පෙර 1811 සහ 1812 දී ප්‍රථම ඉක්තියෝසෝර පොසිල සොයා ගන්නා ලදී. එතැන් සිට ලොව පුරා ichthyosaurs විශේෂ 100 කට වැඩි ගණනකට අයත් පොසිල හඳුනාගෙන ඇත.

Reynoldses සහ de la Salle විසින් කරන ලද සොයාගැනීම ඉක්මනින්ම එක්සත් රාජධානියේ Bristol කෞතුකාගාරයේ සහ කලාගාරයේ ප්‍රදර්ශනය කෙරෙනු ඇත.

“මෙම දැවැන්ත ඉච්තියෝසෝරයාගේ කොටසක් සොයා ගැනීම ඉතා සතුටුදායකයි. මෙවැනි විද්‍යාත්මක සොයා ගැනීමකට දායක වීමට ලැබීම ගැන මම ආඩම්බර වෙනවා,” රූබි රෙනෝල්ඩ්ස් කියන්නීය.

ලෝමැක්ස් පැවසුවේ පාෂාණ විද්‍යාව යනු ඕනෑම කෙනෙකුට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දිය හැකි විද්‍යාත්මක ක්ෂේත්‍රයක් බව ඔහු විශ්වාස කරන නිසා ඔහු මෑත වසරවල පොසිල එකතු කරන්නන් සමඟ වැඩ කිරීමෙන් සතුටක් ලැබූ බවයි.

“රූබි රෙනෝල්ඩ්ස් සඳහා, ඇය මෙම වැදගත් පොසිලය සොයා ගත්තා පමණක් නොව, යෝධ ප්‍රාග් ඓතිහාසික උරග වර්ගයක් නම් කිරීමටද උපකාර කළා.” Lomax ඊමේල් පණිවුඩයක් මගින් පැවසීය.

“එහෙම කියන්න හැකියාවක් ඇති අවුරුදු 15ක ළමයි නැති තරම්. නමුත්, රූබි පාෂාණ විද්‍යාවේ හෝ විද්‍යාවේ මාවතට ගියත් නැතත්, වැදගත් දෙය නම්, ඇය පාෂාණ විද්‍යාවට සහ පුරාණ ලෝකය පිළිබඳ අපගේ අවබෝධයට ඉමහත් දායකත්වයක් ලබා දී තිබීමයි.