අඟහරු ග්රහයා මත ජීවය තිබූ බවට පැහැදිළි සාක්ෂි ඇතැයි නාසා ආයතනය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පවසා ඇත.
පසුගිය වසරේ, නාසා හි Perseverance රෝවරය අඟහරුගේ සමකයට උතුරින් වියළි ගංගා පතුළක ‘දිවියාගේ ලප’ ලෙස හඳුන්වන මලකඩ සහිත රවුම් සලකුණු ඇති බව සොයා ගන්නා ලදී. නාසා පරිපාලක ෂෝන් ඩෆි දැනට විශ්වාස කරන්නේ මෙම සලකුණු වසර බිලියන ගණනකට පෙර පැරණි ජීවීන් විසින් ඉතිරිකර ගොස් ඇති බවයි.
අඟහරුමත එකළ ජීවීන් සිටියා නම් ඒ කවර ආකාරයේ ජීවී විශේෂ වන්නට ඇත්ද යන්න උපකල්පනය කිරීමට විද්යාඥයෝ උත්සාහ ගනිමින් සිටිති. ඒ අනුව අඟහරුමත සිටි ඕනෑම ජීවියකුට දැඩි විකරණවලට මුහුණ දීමේ හැකියාව තිබිය යුතු අතර, දුර්වල ගුරුත්වාකර්ශනයකට ඔරොත්තු දීමට ද හැකිවිය යුතුය. එමෙන් ම දිවා කාලයේ දී සෙල්සියස් අංශක 20ක් සහ රාත්රී කාලයේ දී සෙල්සියස් අංශක – 153ත් අතර උෂ්ණත්ව පරාසයක ජීවත්වීමට ද හැකිවිය යුතුය.
විද්යාඥයන් පවසන්නේ මෙවැනි පාරිසරික තත්වයන් මත තවමත් ඇතැම් ජීවී විශේෂ පරිනාමය වීමේ හැකියාවක් පවතින බවයි. කෙසේ වෙතත් මේ කටුක පරිසරයට ඔරොත්තු දීම සඳහා එවැනි ජීවියකුට විශේෂ අනුවර්තනයන් අවශ්ය වනු ඇත. එවැනි ජීවයක් අඟහරු ග්රහයා මත තිබුණේ නම් එය වඩාත් සංකීර්ණ ජීවී විශේෂ නොව බැක්ටීරියා වැනි ඉතා සරල ක්ෂුද්රජීවී විශේෂ විය හැකි බව ද ඔවුහු පෙන්වා දෙති. විද්යාඥයින්ගේ මතය වන්නේ අඟහරු ග්රහයාගේ ජෙසෙරෝ ආවාටය කාලයක් ජලයෙන් පිරී තිබූ බවයි. එය ක්ෂුද්රජීවී ජීවය වර්ධනය වීමට ‘අවශ්ය’ බවත් ඔවුන් පවසයි.
නාසා ආයතනය අඟහරු ග්රහයා මත සොයාගත්තේ කුමක්ද?
‘දීප්තිමත් දේවදූතයා’ ලෙස හැඳින්වෙන කලාපයක් ගවේෂණය කරන අතරතුර, නාසා හි නොපසුබට උත්සාහය රෝවරය දිවියන්ගේ ලප වලට සමාන අසාමාන්ය සලකුණු සමූහයක් වෙතයි. ඒවා අතීතයේ රසායනික සහ භෞතික ප්රතික්රියා වල ලක්ෂණ බවට විශ්වාසයක් පවතී.
දිරාපත් වන කාබනික ද්රව්යවල දක්නට ලැබෙන විවියනයිට් සහ පෘථිවියේ ක්ෂුද්ර ජීවීන් විසින් නිපදවන ග්රෙගයිට් මේවායේ ඇති බව තහවරු කරගෙන තිබේ.
ලන්ඩන් විශ්ව විද්යාලයේ බර්ක්බෙක්හි පෘථිවි විද්යාඥයෙකු සහ නාසා වාර්තාවේ සම-කර්තෘ ආචාර්ය කීරොන් හික්මන්-ලුවිස් මෙසේ පවසයි.
“මෙම පත්රිකාවේ වාර්තා කර ඇති බ්රයිට් ඒන්ජල් හි නිරීක්ෂණය කරන ලද කාබනික-ඛනිජ වර්ග පෘථිවියේ ක්ෂුද්රජීවී ජීවීන් විසින් ජනනය කරන බව දන්නා අතර, එබැවින් අඟහරු ග්රහයා මත මෙතරම් සමාන දෙයක් දැකීම ඉතා වැදගත් නිරීක්ෂණයකි. නිසැකවම, මම හිතන්නේ මෙය අඟහරු ග්රහයා මත ජීවය පිළිබඳ මෙතෙක් සොයාගෙන ඇති වඩාත්ම බලගතු සාක්ෂියයි.”
මෙම ලප ජීව විද්යාත්මක නොවන ක්රියාවලීන් නිසා ඇති විය හැකි බව ද විද්යාඥයින්ට තවමත් බැහැර කළ නොහැකි ය. මෙය ‘දුම් දමන තුවක්කුවක්’ නොවන බව ආචාර්ය හික්මන්-ලුවිස් පවසයි.
කෙසේ වෙතත්, සාක්ෂි සමාලෝචනය කර විකල්ප පැහැදිලි කිරීම් සොයමින් වසරක් ගත කිරීමෙන් පසු, පර්යේෂකයෝ දැන් මෙය ‘ජෛව අත්සනක්’ විය හැකි බවත්, ජීවයේ පැවැත්ම සනාථ කරන අපැහැදිලි ලකුණක් බවත් පැවසීමට තරම් විශ්වාසයෙන් සිටිති.
මේ ජීවිතය කෙබඳු වේවිද?
ජීවයේ විභව සලකුණු හමු වූයේ සමකයට උතුරින් පිහිටි ද්රෝණියක් වන ජෙසෙරෝ ආවාටය නම් ප්රදේශයෙනි. දැන් එය නිසරු මුඩු බිමක් වුවද, වසර බිලියන ගණනකට පෙර, ජෙසෙරෝ ආවාටය ජීවයට නිවහනක් විය හැකි ජලයෙන් පිරී තිබුණි.
මෙම ජලයේ ජීවය පැවතුනේ නම්, වඩාත්ම පිළිගත හැකි පැහැදිලි කිරීම නම් එය යම් ආකාරයක සරල ක්ෂුද්ර ජීවියෙකු බවයි.
ආචාර්ය හික්මන්-ලුවිස් මෙසේ පවසයි: ‘මෙම විභව ජෛව අත්සන සොයාගත් පරිසරය අඩු උෂ්ණත්ව ජලයෙන් පොහොසත් පරිසරයක් ලෙස පෙනේ, එබැවින් ක්ෂුද්රජීවී ජීවිතයට ඉතා යෝග්ය වේ.’
නේචර් සඟරාවේ ප්රකාශයට පත් කරන ලද ඔවුන්ගේ පත්රිකාවේ පර්යේෂකයන් යෝජනා කරන්නේ ක්ෂුද්ර ජීවීන් පාෂාණවල ස්වභාවිකව ඇති කාබන්, සල්ෆර් සහ පොස්පරස් ආහාරයට ගන්නට ඇති බවයි.
මෙම ක්ෂුද්ර ජීවීන් එවිට අපට දැන් දිවියන්ගේ ලප ලෙස පෙනෙන ඛනිජ ලප ‘බැහැර’ කරන්නට ඇත.
ලන්ඩනයේ ඉම්පීරියල් විද්යාලයේ විද්යාඥයෙකු සහ පර්යේෂණ කණ්ඩායමේ සාමාජිකයෙකු වන ආචාර්ය සංජීව් ගුප්තා මෙසේ පවසයි.
“වසර බිලියන ගණනකට පෙර ඒ කාලයේ මතුපිට ද්රව ජලය තිබූ බැවින් එය වාසයට සුදුසු පරිසරයක් විය. මේක සරල ක්ෂුද්රජීවී ජීවිතයක් වෙන්න තිබුණා. අපිට ඊට වඩා ගොඩක් දේවල් කියන්න පුළුවන්. මෙම ක්ෂුද්ර ජීවීන් විසින් ඉතිරි කර ඇති විය හැකි අංශු මාත්ර පමණක් අපට දැකිය හැකි බැවින්, ඒවා කෙබඳු වන්නට ඇත්ද යන්න හෝ ඒවා හැසිරුණේ කෙසේද යන්න දැන ගැනීම දුෂ්කරයි.”
මැන්චෙස්ටර් විශ්ව විද්යාලයේ තාරකා විද්යාඥයෙකු සහ මෙම අධ්යයනයට සම්බන්ධ නොවූ ජොඩ්රෙල් තාරකා භෞතික විද්යා මධ්යස්ථානයේ අධ්යක්ෂ මහාචාර්ය මයිකල් ගැරට් මෙසේ පවසා ඇත.
“පෘථිවියේ ඉතා ලුණු සහිත, සීතල හෝ අඩු ඔක්සිජන් තත්වයන් යටතේ වර්ධනය වන භූමිෂ්ඨ බැක්ටීරියා ගැන සිතන්න. හොඳ ප්රතිසමයන් වන්නේ පෘථිවි පෘෂ්ඨයේ කිලෝමීටර් ගණනක් භූගතව හෝ චිලියේ උස් කාන්තාරයේ ජීවත් වන ඉතා ලුණු සහිත විල්වල හෝ ක්ෂුද්ර ජීවීන් ගැනයි. මෙම උදාහරණ අපට පෙන්වා දෙන්නේ මතුපිට තත්ත්වයන් කුරිරු ස්ථානවල පවා ජීවිතය දුෂ්කර, අවම සහ නොනැසී පැවතිය හැකි බවයි.”
පළමු ක්ෂුද්ර ජීවීන් දර්ශනය වී වසර බිලියනයකට පමණ පසු අඟහරු ග්රහයාගේ දේශගුණය වේගයෙන් වෙනස් වූ බැවින්, වඩාත් සංකීර්ණ ජීවය පරිණාමය වීමට ඉඩක් තිබෙන්නට නැත. මෙයින් අදහස් කරන්නේ සතුන් වැනි සංකීර්ණ ජීවීන්ට වර්ධනය වීමට කාලය නොතිබූ බවයි.
මීට වඩා සංකීර්ණ ජීවයක් පරිණාමය වෙන්න තිබුණාද?
මෙම දිවියන්ගේ ලප සැබවින්ම ජෛව අත්සනක් නම්, පර්යේෂකයන් පවසන්නේ ඒවා එක් ස්ථානයක පමණක් පැවතීම අපහසු බවයි.
වඩාත් පුළුල් ජීවයේ සලකුණු සෙවීම සඳහා, ඉතා පැරණි පාෂාණ අධ්යයනය කරමින් සිටී.
කෙසේ වෙතත්, රතු ග්රහලෝකයේ කොතැනක හෝ වඩාත් සංකීර්ණ ජීවයක් පරිණාමය වීම අතිශයින්ම අසම්භාව්යයි.
පර්යේෂකයන් සිතන්නේ පෘතිවියේ ජීවය ආරම්භ වූ කාලයේ දී ම අඟහරු ග්රහයා මත ද ක්ෂුද්ර ජීවීන් බිහිවන්නට ඇති බවයි. කෙසේ වෙතත්, වසර බිලියනයකට පමණ පසු, සූර්ය සුළං මගින් අඟහරු ග්රහයාගේ වායුගෝලය ඉවත් කිරීමත් සමඟ එහි දේශගුණය වේගයෙන් වෙනස් වීමට පටන් ගන්නට ඇත. ග්රහලෝකය ඉතා සීතල හා වියලි විය.
මහාචාර්ය ගැරට් මෙසේ පවසයි:
‘වසර බිලියනයකට පසු අඟහරු ග්රහයා මත ඇති එම කටුක තත්වයන් ඕනෑම ජීවියෙකුගේ ශරීර ප්රමාණය හා සංකීර්ණතාවයට දැඩි සීමාවන් පනවනු ඇති. නමුත් පෘතුවිය මත එසේ නොවේ. සැබැවින් ම සංකීර්ණ ජීවීන් පහළ වීමට තවත් වසර බිලියන තුනක් පමණ ගතවිය. එහි දී ශක්තියට කෑදර සංකීර්ණ ජීවී ස්වරූපයන්ට පරිනාමය වීමට අවශ්ය වඩා හොඳ තත්වයක් ද තිබිණි. නමුත් අඟහරුමත පරිසරය එන්න එන්න ම අසීරු විය.”
පෘථිවියේ, පරිණාමය වූ මුල්ම සරල ජීවී විශේෂ පෝෂක ජල තාප වාතාශ්ර වැනි ආන්තික පරිසරවල ද නොනැසී පවතී, එබැවින් සංකීර්ණ අඟහරු ජීවය සමාන පරිණාමීය ගමන් පථයක් අනුගමනය කරන්නට ඇත.
වඩාත් සංකීර්ණ ජීවය පරිණාමය වූවා යැයි සිතිය නොහැකි අවස්ථාවක, අඟහරු ග්රහයාගේ කටුක තත්වයන් එය කෙබඳු විය හැකිද යන්නට දැඩි සීමාවන් පනවනු ඇත.
“සූර්යයාගේ දැඩි පාරජම්බුල කිරණ, අධික සීතල සහ සීමිත ද්රව ජලයට ඔරොත්තු දීම සඳහා එය අනුවර්තනය වීමට අවශ්ය වනු ඇත – එවැනි පරිසරවල සංකීර්ණ සත්ව ජීවිතයක් අපට සැබවින්ම නොපෙනේ,” මහාචාර්ය ගැරට් පවසයි.
ඔහු තවදුරටත් මෙසේ පවසයි: ‘ඔවුන් සිටියා නම්, ඔවුන්ට සූර්යයාගේ UV විකිරණවලින් ආරක්ෂාව අවශ්ය වනු ඇත – සමහරවිට ඝන සමක්, උදාහරණයක් ලෙස, හෝ බොහෝ දුරට අඟහරු පස යට ජීවත් විය හැකිය.’
ඒ කියන්නේ සංකීර්ණ ජීවීන් කාන්තාරවල ජීවත් වන කටුස්සන් හෝ ජල තාප වාතාශ්ර අසල ජීවත් වන සරල පෙරහන් පෝෂක වැනි අසාමාන්ය ලෙස කටුක පරිසරවල ජීවත් වන පෘථිවියේ ජීවීන්ට සමාන විය හැකියි.
