වෙනිසියුලාවේ විපක්ෂ නායිකා මාරියා කොරිනා මචාඩෝට 2025 නොබෙල් සාම ත්යාගය පිරිනමා තිබේ.
58 හැවිරිදි මැචාඩෝ, නොබෙල් කමිටුව විසින් “මෑත කාලයේ ලතින් ඇමරිකාවේ සිවිල් ධෛර්යය පිළිබඳ වඩාත්ම අසාමාන්ය උදාහරණවලින් එකක්” ලෙස ප්රශංසා කරන ලදී. ඇය වෙනිසියුලාවේ ජනාධිපති නිකොලස් මධුරෝ මොරොස්ට එරෙහිව උද්ඝෝෂනය කළේය, මධුරෝගේ වසර 12 ක පාලනය බොහෝ දෙනා විසින් නීති විරෝධී ලෙස සලකනු ලැබේ.
“සියලු වෙනිසියුලානු ජාතිකයන්ගේ අරගලයට ලැබුණු මෙම දැවැන්ත පිළිගැනීම, අපගේ කාර්යය අවසන් කිරීමට: නිදහස දිනා ගැනීමට පෙළඹවීමක්” යැයි මචාඩෝ නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පැවසීය.
මෙම සම්මානය අහිමි වූ අය අතර ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් ද විය. ඔහු මෙම ගෞරවනීය සම්මානය ලබා ගැනීමේ ආශාව රහසක් ලෙස තබා නොගත් අතර, ඔහු අවසන් කළ බව කියන යුද්ධ හත පිළිබඳව ප්රසිද්ධ ප්රකාශ නිකුත් කළේය .
සම්මානය සඳහා නාමයෝජනා භාර ගැනීම ජනවාරි මාසයේදී අවසන් විය. ධවල මන්දිර නිලධාරියෙකු ප්රතිචාර දක්වමින් කියා සිටියේ “නොබෙල් කමිටුව සාමයට වඩා දේශපාලනයට බර තබන බව ඔප්පු කර ඇති” බවයි.
කෙසේවුවද මාධ්ය වාර්තා පවසන්නේ, ට්රම්ප් මචාඩෝට සුබ පැතීමට කතා කළ බවත්, ඇය සම්මානය ලැබීමට සුදුසු බව පැවසූ බවත්ය.
සිකුරාදා ඔස්ලෝහි නෝර්වීජියානු නොබෙල් ආයතනයේ දී ත්යාගය ලබන්නා නිවේදනය කරමින් කමිටුව අනතුරු ඇඟවූයේ ලොව පුරා “ප්රජාතන්ත්රවාදය පසුබෑමකට ලක්ව ඇති” බවයි.
පසුගිය වසරේ වැඩි කාලයක් සැඟවී ජීවත් වූ මැචාඩෝ, “ඒකාධිපතිත්වයේ සිට ප්රජාතන්ත්රවාදය දක්වා සාධාරණ හා සාමකාමී සංක්රාන්තියක් අත්කර ගැනීම සඳහා ඇයගේ අරගලය” වෙනුවෙන් ඇගයීමට ලක් වූ බව නොබෙල් සභාපති ජෝර්ගන් වොට්නේ ෆ්රයිඩ්නස් පැවසීය.
ඇය “වරක් ගැඹුරින් බෙදී තිබූ දේශපාලන විපක්ෂයක දැන් මානුෂීය හා ආර්ථික අර්බුදයකින් පෙළෙන කුරිරු ඒකාධිපති රාජ්යයක ප්රධාන, එක්සත් චරිතයක් වී ඇති බව ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.
“ඇගේ ජීවිතයට එල්ල වූ බරපතල තර්ජන මධ්යයේ වුවද, ඇය රට තුළ රැඳී සිටියා, මිලියන ගණනකට ආස්වාදයක් ලබා දුන් තේරීමක්.”
නොබෙල් කමිටුවේ නිවේදනයට ප්රතිචාර දක්වමින් මචාඩෝ මෙසේ පැවසීය: “අපි ජයග්රහණයේ එළිපත්ත මත සිටින අතර අද අපි ජනාධිපති ට්රම්ප්, එක්සත් ජනපදයේ ජනතාව, ලතින් ඇමරිකාවේ ජනතාව සහ ලෝකයේ ප්රජාතන්ත්රවාදී ජාතීන් අපගේ ප්රධාන සගයන් ලෙස විශ්වාස කරමු, නිදහස සහ ප්රජාතන්ත්රවාදය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා සෑම විටම කටයුතු කරමු. වෙනිසියුලාව නිදහස් වේවි”
සම්මානයට ප්රතිචාර වශයෙන් මැචාඩෝ මීට පෙර කම්පනය පළ කළ අතර, එය “සමස්ත සමාජයක ජයග්රහණයක්” බව වෙනම වීඩියෝ පණිවිඩයකින් පැවසීය.
“මම එක් පුද්ගලයෙක් පමණයි. මම නිසැකවම මෙයට සුදුසු නැහැ,” ඇය තවදුරටත් පැවසුවාය.
වෙනිසියුලාවේ විපක්ෂයේ වඩාත්ම ගෞරවනීය හඬක් ලෙස දිගු කලක් කටයුතු කළ මැචාඩෝට, පසුගිය වසරේ පැවති ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වීම තහනම් කරන ලද අතර, එහිදී මධුරෝ තෙවැනි වරටත් වසර හයක බලයක් දිනා ගත්තේය.
ජාත්යන්තර වේදිකාවේදී මැතිවරණ නිදහස් හෝ සාධාරණ නොවන බවට පුළුල් ලෙස ප්රතික්ෂේප කරන ලද අතර, රට පුරා විරෝධතා ඇති විය.
ඇයට ඡන්ද විමසීම්වලින් තහනම් කිරීමෙන් පසුව පවා, කුප්රකට ලෙස බෙදී ගිය විපක්ෂ කණ්ඩායම එක්සත් කිරීමට ඇය සමත් වූ අතර, ඇය වෙනුවට ඡන්ද පත්රිකාවේ ඉදිරිපත් වූ එතරම් ප්රසිද්ධ නැති අපේක්ෂකයා වූ එඩ්මන්ඩෝ ගොන්සාලෙස් පිටුපස මිලියන සංඛ්යාත වෙනිසියුලානු ජාතිකයන් පෙළඹවීමට සමත් වූවාය.
රජයේ පාලිත ජාතික මැතිවරණ කවුන්සිලය මදුරෝ ජයග්රාහකයා ලෙස ප්රකාශයට පත් කළ විට – ඡන්ද මධ්යස්ථානවලින් ලැබුණු දත්තවලින් ගොන්සාලෙස් අතිවිශාල බහුතරයකින් ජයග්රහණය කළ බව පෙන්නුම් කළද – මදුරෝ රජය ඇයව අත්අඩංගුවට ගන්නා බවට නැවත නැවතත් තර්ජනය කර තිබියදී මචාඩෝ සැඟවී සිට මැතිවරණ ප්රචාරක කටයුතු දිගටම කරගෙන ගියේය.
ගොන්සාලෙස් සමාජ මාධ්යවල ලියා ඇත්තේ මෙම ත්යාගය “අපගේ නිදහස සහ ප්රජාතන්ත්රවාදය සඳහා කාන්තාවකගේ සහ සමස්ත ජනතාවකගේ දිගු අරගලයට ලැබිය යුතු පිළිගැනීමක්” බවයි.
ත්යාගය ප්රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසු පැවති ප්රවෘත්ති සාකච්ඡාවකදී ෆ්රයිඩ්නස් වෙනිසියුලාවේ නායකත්වය විවේචනය කරමින් කියා සිටියේ කමිටුව ලොව පුරා මතුවන එම ප්රවණතා දුටු බවයි.
“පාලනය කරන අය විසින් නීතියේ ආධිපත්යය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම, නිදහස් මාධ්ය නිහඬ කිරීම, විවේචකයින් සිරගත කිරීම සහ සමාජ ඒකාධිපති පාලනය සහ හමුදාකරණය දෙසට තල්ලු කිරීම,” නිරතුරුවම සිදුකළ බව ඔහු පැවසීය.
දෙසැම්බර් මාසයේ ඔස්ලෝහි පැවැත්වෙන සම්මාන උළෙලට සහභාගී වීමට මැචාඩෝට හැකි වනු ඇතැයි තමන් බලාපොරොත්තු වන නමුත් බරපතල ආරක්ෂක තත්ත්වය සම්බන්ද කාරණා මතුවී ඇති බව ඔහු පැවසීය.
