වර්තාමන අරාබියේ දක්නට ලැබෙන කාන්තාර ප්‍රදේශ අදින් වසර 9,000කට පමණ පෙර අධිකර වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන ඒ නිසා විල් සහ ගංඟා පවා නිර්මාණය වී තිබූ ප්‍රදේශයක් බව පර්යේෂණයකින් තහවරු වී තිබේ.
මෙම ප්‍රදේශය අද වනවිට ලෝකයේ කාන්තාර සහිත වඩාත් වියළිම ප්‍රදේශවලින් එකකි.
ස්විට්සර්ලන්තයේ ජිනීවා විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්ය අබ්දල්ලා සකි සහ මහාචාර්ය සෙබස්තියන් කැස්ටෙල්ටෝර්ට් සහ කිං අබ්දුල්ලා විද්‍යා හා තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලයේ (KAUST) මහාචාර්ය අබ්දුල්කාදර් අෆිෆි විසින් මෙහෙයවන ලද කණ්ඩායමට ග්‍රිෆිත් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය මයිකල් පෙට්‍රැග්ලියා ඇතුළත් වූ අතර, පුරාණ වැවක්, ගංගා සහ විශාල ජල නිම්න සොයා ගැනීමට හැකි වී ඇත.
“යුග මාලාවක් මත පදනම්ව, වසර 11,000 සිට 5,500 දක්වා විහිදී ගිය තෙත් හරිත අරාබි යුගයකදී වසර 9,000 කට පමණ පෙර මෙම විල් එහි උපරිම ධාරිතාවෙන් යුතු වූ බව හඳුනාගත හැකියි” ආචාර්ය අබ්දල්ලා සකී පැවසීය.
මෙම විල දැවැන්ත එකක් වූ බවට ගණන් බලා ඇති අතර, එහි ප්‍රමාණය මීටර් 1,100ක් සහ ගැඹුර මීටර් 42 ක් විය.
“වැඩිවන වර්ෂාපතනය හේතුවෙන්, අවසානයේ විල කැඩී ගොස්, මහා ගංවතුරක් ඇති කර, කාන්තාර තට්ටුවේ කිලෝමීටර් 150 ක් දිග නිම්නයක් සාදා තිබේනවා.” මහාචාර්ය සෙබස්තියන් කැස්ටෙල්ටෝර්ට් පවසා ඇත.
විද්‍යාඥයින් විශ්වාස කළේ මෝසම් වැසි ඇති වූයේ අප්‍රිකානු මෝසමෙන් බවයි. රතු මුහුද දිගේ අසීර් කඳුකරයේ සිට අප්‍රිකාවට ආසන්නව කිලෝමීටර් 1,100 ක් පමණ දුරින් පිහිටි අවසාදිත මගින් මෙය පෙන්නුම් කෙරේ.
ග්‍රිෆිත්ගේ ඕස්ට්‍රේලියානු මානව පරිණාම පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානයේ අධ්‍යක්ෂ මහාචාර්ය පෙට්‍රැග්ලියා පැවසුවේ, වර්ෂාපතනය දුර්වල නොවන නමුත් සමහර විට ශක්තිමත් සහ තීව්‍ර බවත්, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වේගවත් හා මහා පරිමාණ භූ දර්ශන වෙනස්කම් ඇති වන බවත් පර්යේෂණයෙන් පෙන්නුම් කළ බවයි.
“තෘණ බිම් සහ සැවානා තත්වයන් සමඟ එක්ව වැව් සහ ගංගා ආශ්‍රිත භූ දර්ශන ගොඩනැගීම, දැන් වියළි හා නිසරු කාන්තාරයක් ලෙස පවතින ප්‍රදේශය පුරා දඩයම් කිරීමේ සහ එක්රැස් කිරීමේ කණ්ඩායම් සහ එඬේර ජනගහනය ව්‍යාප්ත වීමට හේතු වන්නට ඇත,” මහාචාර්ය පෙට්‍රැග්ලියා පැවසයි.
“හිම් කාර්තුවේ සහ එහි පුරාණ වැව් සහ ගංගා ජාලයන් ඔස්සේ බහුල පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි තිබීමෙන් මෙය සනාථ වේ.
“වසර 6,000 කට පෙර, හිස් කාර්තුවේ වර්ෂාපතනයේ ප්‍රබල අඩුවීමක් අත්විඳින ලද අතර, එමඟින් වියළි, ශුෂ්ක තත්වයන් නිර්මාණය වීමට ඉඩ තිබුණි , ජනගහනයට වඩාත් පහසු පරිසරයන්ට යාමට බල කෙරුණු අතර සංචාරක ජනගහනයේ ජීවන රටාව වෙනස් විය.”
