ශ්‍රී ලංකාවේ නව පාලන යුගයක්

දුල්මි තිමංසා විසිනි

ශ්‍රී ලංකාව 2024 නොවැම්බර් මස 14 වැනි දා සිය පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීය. ජාතික ජන බලවේගය (NPP) ප්‍රමුඛ දේශපාලන බලවේගය ලෙස මෙම මැතිවරණයේ දී ඉස්මතු විය.

එම පක්ෂය පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන 141ක් සහ ජාතික ලැයිස්තුවෙන් අමතර ආසන 18ක් ලබා ගත් අතර, මුළු ආසන 159 හිමිකර ගනිමින්, තුනෙන් දෙකකට වඩා වැඩි බලයක් ලබා ගත්තේය. මෙය ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තු ඉතිහාසයේ තනි පක්ෂයක් මෙතෙක් ලබා ගත් වැඩිම ආසන සංඛ්‍යාව සනිටුහන් කරයි.

ඔවුන් පසුගිය පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන තුනක් පමණක් දැරූ අතර, 3% පක්‍ෂය ලෙස එවකට ආණ්ඩුවේ සහ ප්‍රධාන විපක්‍ෂයේ ආධාරකරුවන් විසින් උපහාසයට ලක් කරනු ලැබූ බැවින් මෙම ජයග්‍රහණය විශේෂයෙන් වැදගත් වේ. එහි ආරම්භයේ සිටම, NPP ශ්‍රී ලංකාවේ පරිවර්තනීය දේශපාලන බලවේගයක් බවට පත්වීමේ අභිලාෂකාමී ඉලක්කය හඹා ගොස් ඇත.

2024 මැතිවරණය ජාතික ජන බලවේගයේ සාර්ථකත්වයට දායක වූ තීරණාත්මක සාධක කිහිපයකින් හැඩගැසී ඇත. ඒ අතරින් ප්‍රධානතම කරුණ වූයේ පසුගිය පාලන සමය සම්බන්ධයෙන් ඡන්දදායකයින් අතර වැඩෙන අතෘප්තියයි. වසර ගණනාවක වැරදි කළමනාකරණය, පුලුල්ව පැතිරුනු දූෂණය සහ නීති සම්පාදකයින් සහ මහජනතාව අතර පවතින විසන්ධි වීම ගැඹුරු කලකිරීමක් ඇති කළේය.

මෙම දුක්ගැනවිලි ආර්ථික අස්ථාවරත්වය, රාජ්‍ය සේවාවන්හි අකාර්යක්ෂමතාව සහ වගවීමේ ඌනතාවයන් නිසා තව දුරටත් තීව්‍ර විය.

NPP හි ප්‍රතිපත්ති සහ ප්‍රචාරක යාන්ත්‍රණය තුළින් සමාජගත කරන ලද පණිවිඩ ඡන්දදායකයින් සමඟ දැඩි ලෙස අනුනාද වූ අතර, පවතින තත්ත්වයට පැහැදිලි විකල්පයක් ඉදිරිපත් කළේය. පක්ෂය ක්‍රමානුකූල ප්‍රතිසංස්කරණවල ශූරයෙකු ලෙස ස්ථානගත වූ අතර, අනුප්‍රාප්තික ආණ්ඩුවලට පීඩා කළ දූෂණයේ සහ අකාර්යක්ෂමතාවයේ සංස්කෘතිය විසුරුවා හැරීමට පොරොන්දු විය.

වගවීම, අඛණ්ඩතාව සහ විනිවිදභාවය පිළිබඳ මෙම පණිවිඩය අර්ථවත් වෙනසක් සඳහා උනන්දු වූ ඡන්දදායකයින් සමඟ ගැටී ඇත. මෙම ප්‍රවේශය ජාතියේ තරුණයන් සමඟ විශේෂයෙන් ප්‍රබල ලෙස ඒකාබද්ධ වූ අතර, NPP එහි මැතිවරණ සාර්ථකත්වය කරා ගෙන යාමේ ප්‍රධාන ජනවිකාසයක් බවට පත් විය.

එපමනක් නොව, පුද්ගලවාදය මත සාමූහික පාලනය කෙරෙහි NPP උපායමාර්ගික අවධානය යොමු කිරීම එහි සාර්ථකත්වය සඳහා ප්‍රධාන භූමිකාවක් ඉටු කළේය.

තනි පුද්ගල අපේක්ෂකයින්ට වඩා පක්ෂයට සහ එහි ප්‍රතිපත්තිවලට ඡන්දය දීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කිරීමෙන්, NPP ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණවලට ප්‍රමුඛත්වය දීම සඳහා ඡන්දදායකයින්ගේ මානසිකත්වය වෙනස් කිරීමට උත්සාහ කළේය. දූෂණය මුලිනුපුටා දැමීමේ සහ වඩාත් වගකියන රජයක් ගොඩනැගීමේ ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරය දශක ගණනාවක් තිස්සේ ඉටු නොවූ පොරොන්දුවලින් කලකිරුණු ජනතාවට බලාපොරොත්තුවක් ලබා දුන්නේය.

වාර්ගික සහ ජන විකාශන රේඛා හරහා සහයෝගය ආකර්ෂණය කර ගැනීමට පක්ෂයට ඇති හැකියාව එහි ආයාචනය තවදුරටත් ශක්තිමත් කළේය. NPP සාම්ප්‍රදායිකව පක්ෂපාතී කලාපවල – ශ්‍රී ලංකාවේ නිරිතදිග හතරේ – පමණක් නොව, දෙමළ බහුතර ප්‍රදේශවලට ද ඇතුළු විය, එය එහි ඒකාබද්ධ පණිවිඩය සහ ඇතුළත් ප්‍රතිපත්ති රාමුව පිළිබඳ සාක්ෂියකි.

මඩකලපුව හැර, NPP විසින් දෙමළ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් 10 දෙනෙකු (පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්) සාර්ථකව තේරී පත් විය. තේරී පත් වූ මන්ත්‍රීවරුන් අතරට යාපනයෙන් තිදෙනෙක් ද, වන්නියෙන් හා බදුල්ලෙන් දෙදෙනෙක් බැගින් ද, නුවරඑළිය, මාතර සහ මඩකලපුවෙන් එක් අයෙකු බැගින් ද ඇතුළත් වෙති. තවද, පක්ෂයේ ජාතික ලැයිස්තුව හරහා එක් දෙමළ මන්ත්‍රීවරයෙකු නම් කිරීමත් සමඟ එන්පීපී අන්තර්ග්‍රහණ නියෝජනය සඳහා වූ කැපවීම තවදුරටත් ශක්තිමත් විය.

ආණ්ඩු කිරීමට ප්‍රබල ජනවරමක් සහිතව, NPP දැන් තම පොරොන්දු ඉටු කිරීමේ සහ ඡන්දදායකයින්ගේ ඉහළ අපේක්ෂාවන් සපුරාලීමේ අභියෝගයට මුහුණ දී සිටී. මෙම ප්‍රයත්නයේ ඔවුන්ගේ සාර්ථකත්වය ඉදිරි වසර සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන සහ පාලන භූ දර්ශනය නැවත අර්ථ දැක්විය හැකිය.

ජනාධිපතිවරණයේ දී මෙම කලාප අනෙකුත් පක්ෂවලට පක්ෂපාතී වුවද, දෙමළ බහුතරයක් වෙසෙන ප්‍රදේශ කිහිපයක් ද ඇතුළුව, NPP හි පුළුල් ජනවරම, ඡන්දදායකයින්ගේ මනෝභාවයේ සැලකිය යුතු වෙනසක් පිළිබිඹු කරමින්, ජාතිය පුරා ව්‍යාප්ත විය. සාපේක්ෂ වශයෙන් කෙටි කාලයක් තුළ, NPP විවිධ දේශපාලන පසුබිම්වලින් ආධාරකරුවන් ආකර්ෂණය කර ගනිමින් ඒකාබද්ධ දේශපාලන බලවේගයක් ලෙස සාර්ථකව නැවත ස්ථානගත විය.

මෙය බොහෝ දුරට සාක්ෂාත් කරගනු ලැබුවේ “පාර්ලිමේන්තුව මාලිමාවෙන් පුරවමු”  ලෙස ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශ කරන ලද ඔවුන්ගේ පුළුල් දැක්ම කේන්ද්‍ර කරගත් උපායමාර්ගික ව්‍යාපාරයක් මගිනි.  පක්ෂය අභ්‍යන්තර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ඌනතාවයේ සාක්ෂියක් ලෙස ඇතැමුන් විසින් විවේචනය කරනු ලැබුවද, පුද්ගලික දේශපාලනයට වඩා ආයතනික වෙනසක් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් තනි අපේක්ෂකයන්ට වඩා සාමූහික පක්ෂ න්‍යාය පත්‍රයේ වැදගත්කම පක්ෂය නිරන්තරයෙන් අවධාරණය කළේය.

NPP ඓතිහාසික ජයග්‍රහණය තිබියදීත්, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේ ඡන්ද දායකයින්ගේ ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම පෙර වසරවලට සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක පැවති අතර, සුදුසුකම් ලත් ඡන්දදායකයින්ගෙන් 65% ක් පමණක් ඡන්දය ප්‍රකාශ කළහ.

පාර්ලිමේන්තුවේ කාන්තා සහ තරුණ නියෝජනය වාර්තාගත මට්ටමින් ඉස්මතු කර පෙන්වමින් මෑත කාලීන මැතිවරණය, සියල්ලන් ඇතුළත් පාලනයක් ඉදිරියට ගෙන යාමේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කළේය. අලුතින් තේරී පත් වූ පාර්ලිමේන්තුවට කාන්තාවන් 21 දෙනෙකු ඇතුළත් වන අතර, ඔවුන්ගෙන් 19 දෙනෙකු NPP සාමාජිකයින් වන අතර, කාන්තා දේශපාලන සහභාගීත්වය අතින් දකුණු ආසියානු සගයන්ට වඩා පසුපසින් සිටින රටක කැපී පෙනෙන දියුණුවක් නියෝජනය කරයි. මීට පෙර, ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ සිටියේ කාන්තාවන් 12 දෙනෙකු පමණක් වන අතර, එය සමස්ත මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් 5.8%ක් පමණි.

ශ්‍රී ලංකාවේ කාන්තා නියෝජනයේ ඌනතාවය මෑත කාලීන ජනාධිපතිවරණ සමයේදී තවදුරටත් අවධාරනය කරන ලද අතර එහිදී කිසිදු කාන්තාවක් තරඟයට ඉදිරිපත් නොවීය. කෙසේ වෙතත්, ආචාර්ය හරිනි අමරසූරිය අගමැති ධුරයට පත් කිරීම දේශපාලන පක්ෂ හරහා කාන්තා සහභාගීත්වය වැඩි කිරීම පිළිබඳ සාකච්ඡා දිරිමත් කර ඇත.

මෙම වර්ධනයන් බලාපොරොත්තු සහගත වුවද, නව කැබිනට් මණ්ඩලයේ සංයුතිය යම් කනස්සල්ලක් මතු කර ඇත. කැබිනට් සාමාජිකයින් 21 දෙනාගෙන් කාන්තාවන් දෙදෙනෙකු පමණක් වන අතර, සමහර විචාරකයින් සලකන්නේ ප්‍රධාන නායකත්ව භූමිකාවන්හි ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීමට මග හැරුණු අවස්ථාවක් ලෙස ය. මෙම විෂමතාවය, ඇතුළත් කිරීම් ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ පුලුල් ප්‍රයත්න මධ්‍යයේ වුවද, පාලනයේ ඉහලම මට්ටම් වල සමතුලිත නියෝජනයක් සාක්ෂාත් කර ගැනීමේදී පවතින අභියෝග ඉස්මතු කරයි.

තවද, අලුතින් තේරී පත් වූ මන්ත්‍රීවරුන් 140 කට අධික සංඛ්‍යාවක් දේශපාලන ක්‍රමයට අවශ්‍ය නොවන නමුත් පාර්ලිමේන්තුවට සම්පූර්ණ නවකයන් වේ. නව පාර්ලිමේන්තුව රැස්වූයේ 2024 ඔක්තෝම්බර් 18 වන දින අමාත්‍යවරුන් 21 දෙනෙකුගෙන් සමන්විත සංශෝධනය කරන ලද කැබිනට් මණ්ඩලයක් හඳුන්වා දෙමිනි. මෙම රැස්වීම සම්ප්‍රදායෙන් සැලකිය යුතු විරාමයක් සනිටුහන් කරයි, බොහෝ ප්‍රවීණ දේශපාලනඥයින් නවකයන්ට මඟ සලසන නායකත්වයේ සම්පූර්ණ ප්‍රතිසංස්කරණයක් ඇතුළත් වේ.

මෙම නව පාර්ලිමේන්තුවේ කැපී පෙනෙන ලක්ෂණයක් වන්නේ එහි සාමාජිකයන් අතර ඉහළ වෘත්තීය විශේෂඥතාවක් තිබීමයි. NPP හි සියලුම නියෝජිතයින් 159 දෙනාම ශ්‍රී ලංකාවේ ඵලදායී පාලනයක් සඳහා විශේෂිත දැනුම සහ කුසලතා උපයෝගී කර ගැනීමේ කැපවීමක් අවධාරනය කරමින් විවිධ ක්ෂේත්‍රවලින් පැමිණි හොඳින් උගත් වෘත්තිකයන් වේ.

විශේෂ වැදගත්කමක් වූයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු ලෙස පළමු දෘශ්‍යාබාධිත පුද්ගලයා වන සුගත් වසන්ත ද සිල්වා මහතා පත් කිරීමයි. ඔහුගේ පත්වීම අඩු වැඩි වශයෙන් රටේ ව්‍යවස්ථාදායක ක්‍රියාවලීන්හි ආබාධිත ප්‍රජාව සඳහා හඬක් සපයයි.

ජාතික දේශපාලනයේ ප්‍රභූ ආධිපත්‍යය – වසර 75 ක ශාපයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව නිතර නිතර හඳුන්වන දේ ශ්‍රී ලංකාව අත්හැර යන හෙයින්, “ආසියාවේ පැරණිතම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය” තුළ වැඩි ඇතුළත් කිරීම් සහ දේශපාලන සහභාගීත්වය කරා යන ගමනේදී එවැනි සන්ධිස්ථාන තීරණාත්මක වේ.

Dulmi Thimansa Factum හි පර්යේෂණ සීමාවාසිකවරියක් ලෙස සේවය කරන ජාත්‍යන්තර සබඳතා සහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ශිෂ්‍යාවකි. [email protected] යන ලිපිනයෙන් ඇය සම්බන්ධ කර ගත හැක.

Factum යනු www.factum.lk හරහා ප්‍රවේශ විය හැකි ජාත්‍යන්තර සබඳතා, තාක්ෂණික සහයෝගීතාව සහ උපාය මාර්ගික සන්නිවේදනයන් පිළිබඳ ආසියා-පැසිෆික් කේන්ද්‍ර කරගත් චින්තන ටැංකියකි.

මෙහි ප්‍රකාශිත අදහස් කතුවරයාගේම වන අතර ඒවා අනිවාර්යයෙන්ම සංවිධානයේ අදහස් පිළිබිඹු නොකරයි.