ක්‍රීඩාව සහ ආර්ථික විද්‍යාව – ශ්‍රී ලංකාවේ වර්ධන චක්‍රය

සුහාස් ජයලත් විසිනි

ශ්‍රී ලංකාවේ වර්ධනය වේගවත් කිරීම සඳහා ආයෝජකයින්ට සොයා බැලිය හැකි ප්‍රධාන මාර්ගයක් වන්නේ ක්‍රීඩාවයි. එය මෙතෙක් ගවේෂණය කර නොමැති හෝ ඉතාමත්ම අඩුවෙන් ගවේෂණය කර ඇති ක්ෂේත්‍රයකි. මෙම කර්මාන්තයේ ශීඝ්‍ර නැගීම සහ එහි වර්ධනය වන අගය මෙම ක්‍රීඩාව සඳහා ආයෝජනය කිරීමේ ප්‍රධාන ප්‍රතිලාභ වේ.

ප්‍රධාන ක්‍රීඩා ලීගවල වර්ධනය සහ ආයෝජකයින් සඳහා බොහෝ විභවයන් ඇති විකාශන අයිතිය දීර්ඝ කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ක්‍රීඩාව වඩාත් වාණිජකරණය වී ඇත. මෙම ලිපිය ශ්‍රී ලංකාවට සිය ක්‍රීඩා කර්මාන්තය වැඩිදියුණු කිරීමට උපකාර කළ හැකි ප්‍රධාන උපාය මාර්ග ගවේෂණය කරයි.

යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය

බිම් මට්ටමේ ක්‍රීඩා සහභාගීත්වය සහ තිරසාර සංවර්ධනය අතර ශක්තිමත් සම්බන්ධයක් පවතින බව ගෝලීය දත්ත අඛණ්ඩව පෙන්නුම් කරන බව යුනෙස්කෝව ප්‍රකාශ කර ඇත. ක්‍රීඩාව තුළින් ජනනය වන සමාජ ප්‍රතිලාභ පිළිබඳ වර්තමාන පර්යේෂණවලින් පෙනී යන්නේ ක්‍රීඩා සංවර්ධනය සඳහා ආයෝජනය කරන සෑම ඇමරිකානු ඩොලරයක්ම දිගුකාලීනව වටිනාකමින් යුත් ඩොලර් 3 – 124 අතර අගයක් උපදවන බවයි. එහෙත්, ක්‍රීඩාවවෙන් තවමත් ගෙන ඇත්තේ අඩු ප්‍රයෝජනයක් වන අතර ආයෝජන පමණක් ලෙස වරදවා වටහාගෙන ඇත.

පොදුවේ ක්‍රීඩාවේ සහ විශේෂයෙන් ක්‍රීඩා යටිතල පහසුකම්වල ප්‍රතිලාභ අවබෝධ කර ගනිමින්, චීනය, ඕස්ට්‍රේලියාව සහ එක්සත් ජනපදය වැනි රටවල් අදාළ යටිතල පහසුකම් සඳහා විශාල වශයෙන් ආයෝජනය කර ඇත.

නිදසුනක් වශයෙන්, චීනය එහි ජාතික යෝග්‍යතා වැඩසටහනේ කොටසක් ලෙස 1995 දී ක්‍රීඩා යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කිරීම ආරම්භ කළේය.

ඔස්ට්‍රේලියාව ප්‍රජා ක්‍රීඩා යටිතල පහසුකම් ගොඩනැගීම මගින් බිම් මට්ටමේ සංවර්ධනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත. ඕස්ට්‍රේලියාව දැන් ප්‍රජා ක්‍රීඩා යටිතල පහසුකම් හරහා සෑම වසරකම ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 16.2 ක් වටිනා සමාජ, සෞඛ්‍ය සහ ආර්ථික ප්‍රතිලාභ වාර්තා කරයි.

පාසල්, විද්‍යාල සහ විශ්ව විද්‍යාල හරහා පහසුකම් සහිත මලල ක්‍රීඩා ව්‍යාප්ත කිරීම මගින් එක්සත් ජනපදය සිය අධ්‍යාපන පද්ධතියට ක්‍රීඩා යටිතල පහසුකම් දැඩි ලෙස ඒකාබද්ධ කර ඇත. මෙය මෙම ජාතීන්ට ගෝලීය ක්‍රීඩා බලවතුන් වීමට උපකාර කර ඇත.

ප්‍රධාන ක්‍රීඩා ඉසව් පැවැත්වීම

සෑම ජාතියකටම ක්‍රීඩා ඉසව්වක් පැවැත්වීම සඳහා ප්‍රබල ලංසු තැබීම සඳහා තමන්ගේම අද්විතීය අභිප්‍රේරණයන් ඇති අතර, වඩාත්ම බලගතු එක බොහෝ විට මූල්‍ය ලාභය විය හැකිය. ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ජාතියක කීර්ති නාමය ඉහළ නැංවීමට සහ වෙළඳාම සහ ආයෝජන දිරිගැන්වීමට අමතරව මෙවැනි සිදුවීම් සැලකිය යුතු ධනාත්මක ආර්ථික බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය.

මෙම සිදුවීම් පැවැත්වීමෙන් සංචාරක ව්‍යාපාරය සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ නැංවිය හැකි අතර, අමුත්තන් උත්සවවලට සහභාගී වීමට, දේශීය ආකර්ශනීය ස්ථාන ගවේෂණය කිරීමට සහ සත්කාරක ජාතියේ සංස්කෘතිය අත්විඳීමට සත්කාරක රට වෙත ගමන් කරයි. සංචාරකයින් සහ රැකියා ගෙන්වා ගැනීමට අමතරව, ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් පැවැත්වීම ප්‍රවේශපත්‍ර අලෙවිය, වෙළඳ භාණ්ඩ අලෙවිය සහ සංචාරක ආශ්‍රිත ව්‍යාපාරවලින් මුදල් ගෙන ඒමෙන් දේශීය ආර්ථිකය නංවාලිය හැකිය.

මෙම ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් වල වැඩිවීම ආහාර සේවා, ප්‍රවාහනය සහ හෝටල් වැනි කර්මාන්ත ගණනාවකට නිතර බලපායි. ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව්වලදී ජාත්‍යන්තර සබඳතා සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කටයුතු පවා සිදුවිය හැකිය. දේශපාලන දුෂ්කරතා හමුවේ ජාතීන්ට සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට සහ සංවාද කිරීමට මධ්‍යස්ථ වේදිකාවක් ඔවුන් ඉදිරිපත් කරයි.

ප්‍රධාන ක්‍රීඩා ඉසව්වක් පැවැත්වීම දැවැන්ත කටයුත්තක් වන අතර, 2012 ඔලිම්පික් තරඟාවලිය සඳහා ලංසුව ලන්ඩන් දිනාගත් විට, බොහෝ දෙනා විශ්වාස කළේ නගරයට එහි පූර්වගාමීන්ට අත් වූ ඉරණමම අත්වනු ඇති බවයි. කෙසේ වෙතත්, රජයේ වාර්තාවකට අනුව, ක්‍රීඩා උළෙල පැවැත්වීමේ පිරිවැය ඇස්තමේන්තු කර තිබියදීත්, එක්සත් රාජධානියේ ආර්ථිකය මෙම උත්සවය පැවැත්වීමෙන් වෙළඳාම සහ ආයෝජන සඳහා පවුම් බිලියන 9.9 ක වර්ධනයක් දුටුවේය.

බොහෝ රටවල් තම රටවල ප්‍රධාන ක්‍රීඩා ඉසව් පැවැත්වීමෙන් ප්‍රතිලාභ ලබා ඇත. 2022 ඔලිම්පික් උළෙලේ සත්කාරකත්වය දැරූ චීනය සහ FIFA ලෝක කුසලානයේ සත්කාරකත්වය දැරූ කටාර් රාජ්‍යය උදාහරණ දෙකකි. 2022 බීජිං ඔලිම්පික් උළෙලේ ආදායම ඩොලර් බිලියන 2.29 ක් වූ අතර වියදම ඩොලර් බිලියන 2.24 දක්වා ළඟා විය. ඉතිරි ඩොලර් මිලියන 52 ලාභය වී ඇත.

Forbes සඟරාවට අනුව FIFA 2022 ලෝක කුසලානයෙන් USD බිලියන 7.5 ක ආදායමක් උපයා ඇති අතර, එම ආදායමෙන් USD බිලියන 1.56 ක් සත්කාරක සමාගම් වෙත යයි. කටාර්හි ආදායම ප්‍රධාන වශයෙන් පැමිණෙන්නේ සංචාරක හා ව්‍යාපාරික ගමන් මගිනි.

ශ්‍රී ලංකාව තවමත් ආර්ථිකමය වශයෙන් එතරම් දියුණු වී නැතත්, එවැනි ක්‍රීඩා ඉසව් පැවැත්වීම සඳහා අවශ්‍ය පියවර ගත යුතු වන්නේ යම් දිනක එවැන්නක් සිදු කිරීමට ය. වසර ගණනාවකට පෙර සිංගප්පූරුව ශ්‍රී ලංකාව හා සමානව ආර්ථික වශයෙන් අරගල කරමින් සිටියේය.

ෆෝමියුලා වන් හි එකම වීදි පරිපථය දැන් සිංගප්පූරුව සතුව ඇති අතර, එය සෑම වසරකම රාත්‍රියේදී පවත්වනු ලැබේ. මෙම ඉසව්ව Marina Bay Street Circuit හි පැවැත්වෙන අතර එය සමාරම්භක රාත්‍රී ධාවන තරඟය සහ Formula One තරඟ සඳහා නිර්මාණය කරන ලද ආසියාවේ පළමු වීදි පරිපථයයි.

ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව් පැවැත්වීමේ බොහෝ වාසි ඇතත්, එහි අවාසි ද ඇති බව මතක තබා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ගේ සහ ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ ආරක්ෂාව සහ යහපැවැත්ම සහතික කිරීම, ඉසව් කළමනාකරණය සහ ක්‍රීඩා තරඟවල අඛණ්ඩතාව පවත්වා ගැනීම මේවාට ඇතුළත් වේ. මෙම සිදුවීම්වල ධනාත්මක බලපෑම උපරිම කිරීම සඳහා නිසි සැලසුම් කිරීම සහ සංවිධානය කිරීම අත්‍යාවශ්‍ය වේ.

විකාශන හිමිකම් සහ අනුග්‍රාහකත්වය මුදල් ඉපයීම

රසික පදනමක් නිර්මාණය කිරීම සහ ක්‍රීඩා ප්‍රවර්ධනය යන දෙකම පුළුල් මාධ්‍ය ආවරණය මත රඳා පවතී. රූපවාහිනිය, ගුවන්විදුලිය, මුද්‍රිත සහ ඩිජිටල් මාධ්‍ය වේදිකාවල වැඩි ආවරණයක් හරහා මලල ක්‍රීඩකයින් සහ කණ්ඩායම් මෙම සේවා ලබා ගනී. මෙය උනන්දුව ඇති කරන අතර අනුග්‍රාහක අවස්ථා විවෘත කරයි. මාධ්‍ය ආයතන සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමෙන්, රසවත් අන්තර්ගතයන් නිෂ්පාදනය කිරීමෙන් සහ ඩිජිටල් නාලිකා භාවිතා කිරීමෙන් ක්‍රීඩා ආවරණය වඩාත් පුළුල් ලෙස ලබා ගත හැක.

විකාශන සහ මාධ්‍ය අයිතිය විකිණීම ක්‍රීඩා ව්‍යාපාරයේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගයක් වී ඇත. මෙම අයිතීන් විකිණීමෙන් ලැබෙන අතිවිශාල මුදල් සම්භාරයෙන් කර්මාන්තයට බොහෝ ආකාරවලින් ප්‍රතිලාභ ලැබී ඇත. දක්ෂ ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ගේ හැකියාවන් වර්ධනය කිරීමටත්, කණ්ඩායම්වල දිගුකාලීන මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය සහ ඵලදායීතාවය වැඩිදියුණු කිරීමටත්, වෙළඳපොළ තුළ ඔවුන් වඩාත් තරඟකාරී කිරීමටත් එමඟින් හැකි වී තිබේ.

විකාශන හිමිකම්, ක්‍රීඩාංගණ ප්‍රචාරණය, ආයතනික අනුග්‍රාහකත්ව ගනුදෙනු සහ නම් කිරීමේ අයිතීන් වැනි අනෙකුත් ආදායම් ප්‍රවාහයන් ඉහළ නැංවීමට ද උපකාරී වේ, ඒ සියල්ල විකාශනය මගින් ලබා දෙන දෘශ්‍යතාව නිසා අමතර වටිනාකමක් ලබා ගනී.

ශ්‍රී ලංකාවට අපගේ දේශීය දක්‍ෂතා සඳහා වෙනත් රටවලින් රසික රසිකාවියන් ආකර්ෂණය කර ගත හැකි නම්, එය ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ට මෙන්ම රටට ද විශාල ප්‍රතිලාභයක් වනු ඇත. නිසි පහසුකම් ලබා දීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ට වෙනත් රටවලින් ප්‍රේක්ෂක ආකර්ෂණය කර ගැනීමටත්, විදේශීය ආයෝජකයින් ගෙන්වා ගැනීමටත්, විදේශ ප්‍රේෂණ ගෙන්වා ගැනීමටත් හැකි වන බවට සැකයක් නැත. අපට එය කළ හැකි එකම ක්‍රමය දක්ෂතා විකාශනය කිරීම මගින් පමණි.

IPL එක බලන්න. ඉන්දීය ප්‍රිමියර් ලීග් තරඟාවලිය වාර්ෂිකව ඉන්දියාවේ පැවැත්වෙනවා. 2007 දී BCCI විසින් ආරම්භ කරන ලද, එය නගර පදනම් කරගත් ෆ්‍රැන්චයිස් කණ්ඩායම් දහයකින් තරඟ කරයි. 2023-27 IPL තරඟාවලියේ රූපවාහිනී අයිතිය ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 5.1කට අලෙවි වී තිබෙනවා.

ශ්‍රී ලංකාවට දේශීය ක්‍රිකට් ලීගයක් ද ඇත. අපට තවත් ආයෝජකයින් සොයා ගැනීමට අවශ්‍ය වන අතර එමඟින් බලයලත් අයට වඩාත් ප්‍රසිද්ධ විදේශීය ක්‍රීඩකයින්, බොහෝ රසිකයින් සහ වැඩි මුදලක්.ආකර්ෂණය කර ගත හැකිය.

ක්‍රීඩා අවස්ථා විවිධාංගීකරණය කිරීම

මෑත වසරවලදී, ශ්‍රී ලංකාව ක්‍රිකට්, රග්බි සහ පාපන්දු වැනි සාම්ප්‍රදායික ක්‍රීඩා වල දක්ෂතා සඳහා ගෝලීය වශයෙන් පිළිගැනීමට ලක්ව ඇත. නමුත් මෙම ආදරණීය ක්‍රීඩා සඳහා ඇති උද්යෝගය මධ්‍යයේ ප්‍රයෝජනයට නොගත් විභව ක්ෂේත්‍රයක් ඇත.

රග්බි යනු අභිමානයක් වන අතර ක්‍රිකට් ජාතික උමතුවකි, නමුත් ජාතියේ ක්‍රීඩා සංස්කෘතිය සහ ආර්ථිකය යන දෙකම නංවාලීමට හැකියාව ඇති ක්‍රීඩා නොකළ ක්‍රීඩා වෙළඳපොලක් ඇත. වොලිබෝල් වැනි ක්‍රීඩා මේ අතර වේ. ඔවුන් සාම්ප්‍රදායිකව ජාතියේ ජනප්‍රිය නොවූවත් එය වර්ධනයට සහ ජාත්‍යන්තර අවධානයට විශාල පොරොන්දුවක් දරයි.

මෙරට ජාතික ක්‍රීඩාව වුවද ශ්‍රී ලංකා වොලිබෝල් කණ්ඩායම තරගාවලි වලදී හොඳින් දස්කම් දක්වා නොමැත. එහෙත් 2011 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාව ආසියානු වොලිබෝල් ශූරතාවලියේදී අටවැනි ස්ථානයට පත්විය. දැඩි වෙහෙසක් දැරීමෙන් පසු, පසුගිය වසරේ ශ්‍රී ලංකාවේ පැවති මධ්‍යම ආසියානු පිරිමි වොලිබෝල් අභියෝගතා කුසලානය දිනා ගැනීමට එය සමත් විය.

රජයේ සහයෝගය සහ ප්‍රතිපත්ති

රජයේ සහ රාජ්‍ය අංශයේ ක්‍රීඩා වැඩසටහන් සංවර්ධනය කිරීමේදී ක්‍රීඩා ප්‍රතිපත්තිය වැදගත් අංගයකි. පැහැදිලි සහ මනාව නිර්වචනය කරන ලද ක්‍රීඩා ප්‍රතිපත්තියක් මඟින් ක්‍රීඩා සංවර්ධනය සඳහා ව්‍යුහයක් සැපයිය හැකි අතර රජයේ අරමුණු සමඟ වැඩසටහන් පෙළගැසී ඇති බව සහතික කිරීමට උපකාරී වේ.

මීට අමතරව, ක්‍රීඩා සංවර්ධන වැඩසටහන් සඳහා සහාය වීම සඳහා රජයේ අරමුදල් වලට ඉතා වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කළ හැකිය. රජයේ අරමුදල් ක්‍රීඩා පහසුකම්, පුහුණු වැඩසටහන් සහ දක්ෂතා හඳුනාගැනීමේ වැඩසටහන් වැනි සම්පත් සැපයීමට උපකාරී වේ. එය ක්‍රීඩා විද්‍යා පර්යේෂණ සඳහා සහාය වීමට සහ ප්‍රභූ ක්‍රීඩා වැඩසටහන් සඳහා අරමුදල් සැපයීමට ද භාවිතා කළ හැකිය.

ක්‍රීඩා ක්ෂේත්‍රය දියුණු කිරීමට ශ්‍රී ලංකා රජය පියවර ගෙන තිබෙනවා. නව ජාතික ක්‍රීඩා විශ්ව විද්‍යාලයක් විවෘත කිරීම ද ගෙන ඇති ප්‍රධාන පියවරකි. ක්‍රීඩා හා යෞවන කටයුතු රාජ්‍ය අමාත්‍ය රෝහණ දිසානායක මහතා පැවසුවේ විශ්වවිද්‍යාලය පිහිටුවීමේ ප්‍රක්ෂේපිත වියදම ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 1ක් වනු ඇති බවයි. මෙම වසරේ මුල් කාර්තුවේදී මෙහෙයුම් ආරම්භ කිරීමට නියමිතව තිබුණි. ශ්‍රී ලංකා රජය ද පාසල් ක්‍රිකට් සඳහා රුපියල් බිලියන 1.5ක් වෙන් කර ඇත.

සහයෝගීතාව, මානසික තීව්‍රතාවය සහ යෝග්‍යතාවය ප්‍රවර්ධනය කරන බැවින් ක්‍රීඩාව දිගු කලක් සමාජයට වැදගත් වේ. කෙසේ වෙතත්, ක්‍රීඩාවේ විභවය පුද්ගල සංවර්ධනය සහ විනෝදාස්වාදයෙන් ඔබ්බට විහිදේ. ඵලදායී ලෙස භාවිතා කළ විට, ක්රීඩාව ආර්ථික සවිබල ගැන්වීම, තරුණ සහභාගීත්වය සහ ජාතික වර්ධනය සඳහා උත්ප්රේරකයක් බවට පත්විය හැකිය.

ක්‍රීඩාවට අද්විතීය බලයක් ඇත. ඒවා ප්‍රජාවන්ට සහ සමස්ත රටවලට බලපායි. ඔවුන්ට විවිධ හැඟීම් සහ උද්යෝගය ඇති කළ හැකිය. දුෂ්කර කාලවලදී පුද්ගලයන් නගා සිටුවීමට ඔවුන්ට හැකිය. දුෂ්කර කාලවලදී රටවල් රැල්ලට යාමට ඔවුන්ට උපකාර කළ හැකිය. ලංකාව වගේ රටවල්.

සුහාස් ජයලත් පසුගිය වසරේ උසස් පෙළ කළා. CIMA සහ IIT සමඟ නියැලී සිටින ඔහු පාපන්දු, ක්‍රිකට් සහ ෆෝමියුලා 1 සඳහා දැඩි ඇල්මක් දක්වයි. ඔහු වෙත [email protected] වෙත සම්බන්ධ විය හැක.