අමන්ත ගුණරත්න විසිනි
ශ්‍රී ලංකාවේ බලශක්ති ක්ෂේත්‍රය සඳහා ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 750ක ආයෝජනයක් පිළිබඳ අදානි සමූහ ව්‍යාපාරය විසින් මෑතකදී කරන ලද ප්‍රකාශය, රටේ බලශක්ති යටිතල පහසුකම් නංවාලීම සඳහා සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් සනිටුහන් කරයි. මෙම ආයෝජනය ගෝලීය වශයෙන් තිරසාර බලශක්ති ප්‍රභවයන් කරා සංක්‍රමණය වීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කරයි.
කෙසේ වෙතත්, සුබවාදී අදහස් මධ්‍යයේ, හරිත විසඳුම් ලබා දීමේ දී අදානි ගේ වාර්තාව පිළිබඳ විමර්ශනයක් පැන නගී. හරිත විසඳුම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නෙකු ලෙස සමූහ ව්‍යාපාරය ක්‍රියාකාරීව නිරූපණය කර ඇති අතර, විවිධ ව්‍යාපෘතිවල පාරිසරික භාවිතයන් සහ විනිවිදභාවය පිළිබඳ ගැටලු සම්බන්ධයෙන් විවේචන හා මතභේදවලට මුහුණ දී තිබේ.
ශ්‍රී ලංකාව තුළ, ප්‍රජා සහභාගීත්වයේ ප්‍රමාණය, පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරු කිරීම් සහ නියාමන රාමු වලට අනුගත වීම සම්බන්ධයෙන් ගැටළු මතු විය හැක. ආයෝජන ගනුදෙනු සහ මෙහෙයුම් ක්‍රියාවලීන්හි විනිවිදභාවය විශ්වාසය ජනනය කිරීම සහ තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක සමඟ පෙළගැස්වීම සහතික කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ උත්සන්න වන බලශක්ති ඉල්ලුම නිසා යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කෙරෙහි කඩිනම් අවදානයක් අවශ්‍ය වේ. සාර්ව-ආර්ථික වැරදි කළමනාකරණයෙන් බැට කෑ ආර්ථිකයක් ලෙස එයට නව්‍ය සහ ඉක්මන් පිළියම් අවශ්‍ය වේ. වර්ධනය වන ජනගහනය සහ කර්මාන්ත ව්‍යාප්ත වීමත් සමඟ රට විශ්වාසදායක සහ තිරසාර බලශක්ති ප්‍රභවයන් සඳහා ද වැඩිවන අවශ්‍යතාවයකට මුහුණ දී සිටී.
ශ්‍රී ලංකාවේ බටහිර පර්යන්තය සහ බලශක්ති අංශයේ ආයෝජනය කිරීමට Adani ගේ සැලසුම් දිගු කාලීනව මෙම අවශ්‍යතා සපුරාලිය හැකිය. යෝජිත ආයෝජනය මගින් රටේ යටිතල පහසුකම්වලට සැලකිය යුතු ප්‍රාග්ධනයක් එන්නත් කිරීම අවධාරණය කරනවා පමණක් නොව, පිරිසිදු බලශක්තියෙන් රට සන්නද්ධ කිරීමට අමතරව කාර්යක්ෂම බලශක්ති ආනයනය සහ බෙදා හැරීමට පහසුකම් සැලසීම සඳහා වරාය පහසුකම් නවීකරණය කිරීමේ අවශ්‍යතාවය ද ඇත.
හරිත විකල්ප වෙත සංක්‍රමණය වන අතරම ශ්‍රී ලංකාව සිය බලශක්ති අවශ්‍යතා සපුරාලීමට උත්සාහ කරන විට, අදානි වැනි පුද්ගලික ආයතන සමඟ සහයෝගීතාවයෙන් ප්‍රගතිය උත්ප්‍රේරණය කළ හැකියි. ජාතියේ බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවය සහතික කිරීම සහ තිරසාර සංවර්ධන අරමුණු සමඟ පෙළගැසෙමින් ආර්ථික වර්ධනය පෝෂණය කළ හැකියි.
බලශක්ති අංශයේ අදානි සමූහයේ ගෝලීය පියසටහන සංකීර්ණ උරුමයක් සහිත ප්රධාන තරඟකරුවකුගේ චිත්‍රයක් නිරූපනය කරයි. ඉන්දියාවේ ගල් අඟුරු කැණීම සහ බලශක්ති උත්පාදනය තුළ එහි දේශීය ආධිපත්‍යය ඉක්මවා, අදානි විදේශයන්හි ආයෝජන සිදුකරයි.
ඔස්ට්‍රේලියාවේ Carmichael ගල් අඟුරු ආකරය, ඔවුන්ගේ මහා පරිමාණ අභිලාෂයන් විදහා දක්වන ලොව විශාලතම එකක් ලෙස හුවා දක්වනු ලැබේ. මෙම ව්‍යාපෘතිය ආර්ථික ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන බවට පොරොන්දු වුවද පාරිසරික ගැටළු හේතුවෙන් එයට දැඩි විරෝධයකට මුහුණ දී තිබේ. ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධව, පුනර්ජනනීය ද්‍රව්‍යවල ද අදානි සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් ලබා ඇත.
ඉන්දියාවේ ඔවුන්ගේ විශාල සූර්ය බලශක්ති උත්පාදන කට්ටල, පිරිසිදු බලශක්තිය සඳහා ඔවුන්ගේ කැපවීම පෙන්නුම් කරයි. මෙම ප්‍රතිවිරුද්ධ ව්‍යාපෘති, එහි බලශක්ති ආයෝජනවල පාරිසරික ප්‍රතිවිපාක සමඟ පොරබදමින් ආර්ථික වර්ධනයක් ගෙන යන සමාගමක් වන අදානිගේ බහුවිධ භූමිකාව ඉස්මතු කරයි.
අදානිගේ පොදු ප්‍රකාශයන් සහ සූර්ය හා සුළං බලය සඳහා සැලකිය යුතු ආයෝජනයක් හරහා හරිත ප්‍රතිරූපයක් වගා කරයි. 2032 වන විට පුනර්ජනනීය බලශක්ති ධාරිතාව 45 GW කරා ළඟා වීමේ ඔවුන්ගේ ප්‍රකාශිත ඉලක්කය මෙම කැපවීම අවධාරනය කරයි. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන්ගේ ක්‍රියාවලිය තුළ ෆොසිල ඉන්ධන අඛණ්ඩව පැවතීම ඔවුන්ගේ හරිත ආඛ්‍යානයේ සම්පූර්ණ අවංකභාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්න මතු කරයි.
කෙසේ වෙතත්, සමාගමේ ව්‍යාපාර සම්බන්දව ද බොහෝ ගැටලු ඇත. ඕස්ට්‍රේලියාවේ Carmichael ගල් අඟුරු ආකරය පවතින්නේ අයිස් කුට්ටියේ කෙළවරකය. මහා බාධක පරයට ඇති විය හැකි හානිය පිළිබඳව පාරිසරික කණ්ඩායම් විසින් ව්‍යාපෘතිය නිරන්තරයෙන් විවේචනය කර ඇත.
ඉන්දියාව තුළ පවා, ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම් නීතිමය පරීක්ෂාවෙන් නිදහස් වී නැත. ඉන්දියාවේ පාරිසරික අධිකරණය වන ජාතික හරිත විනිශ්චය සභාව ඔවුන්ගේ මුන්ද්‍රා බලාගාරයේ විමෝචන සම්මතයන් උල්ලංඝණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් Adani Power වෙත දඩ නියම කළේය.
කොටස් හැසිරවීම සහ ගිණුම්කරණ වංචා පිළිබඳ චෝදනා ද මතු වී ඇති අතර, විමර්ශනවලට තුඩු දී ඇති අතර, 2023 දී සමාගමේ කොටස් වටිනාකමෙහි සැලකිය යුතු පහත වැටීමක් සිදු විය. මෑතක දී එක්සත් ජනපද අභිචෝදකයින් විසින් නිර්මාතෘ ගෞතම් අදානිගේ සම්බන්ධය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් ඉන්දියාවේ අදානි සමූහය විසින් සිදු කළ හැකි අල්ලස් ගැන විමර්ශනය කරයි.
පුනර්ජනනීය බලශක්ති සමාගමක් වන Azure Power හි පරීක්ෂාව ඇතුළු විමර්ශනය හසුරුවන්නේ US DOJ විසිනි. විදේශීය දූෂණ චෝදනා ගවේෂණය කිරීම සහ ඇමරිකානු ආයෝජකයින් සම්බන්ධ කර ගැනීම වැනි කොටස් උපාමාරු කිරීමේ හිමිකම් මගින් විමර්ශන .
මෙවැනි මතභේදයන් පාරිසරික රෙගුලාසි සහ සදාචාරාත්මක ව්‍යාපාරික භාවිතයන් සඳහා අදානිගේ කැපවීම පිළිබඳ කනස්සල්ල මතු කරයි. සමාගම සිය ගෝලීය අඩිපාර පුළුල් කරන විට, දැඩි පාරිසරික ප්‍රමිතීන්ට අනුකූල වීම සහ විනිවිදභාවයෙන් යුත් මෙහෙයුම් සහතික කිරීම මහජන විශ්වාසය නැවත ලබා ගැනීම සඳහා තීරණාත්මක වනු ඇත.
මන්නාරම දිස්ත්‍රික්කයේ යෝජිත සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාව අදානි සමඟ ගනුදෙනු කිරීම විනිවිදභාවය පිළිබඳ ගැටළු වල වලාකුළකින් වැසී ඇත. තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය (RTI) කොමිෂන් සභාව, පුරවැසි අයිතිවාසිකම් තහවුරු කරමින්, රජය සහ අදානි අතර ගිවිසුමේ විස්තර නිකුත් කරන ලෙස බලධාරීන්ට නියෝග කිරීම මගින් මැදිහත් විය.
කෙසේ වෙතත්, සපයන ලද තොරතුරු අපේක්ෂාවන්ට වඩා අඩු වී ඇත. ඕනෑම ඉදිකිරීමක් ආරම්භ කිරීමට පෙර පරිපූර්ණ සහ ස්වාධීන පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරුවක් (EIA) ඉල්ලා සිටින පාරිසරික අයිතිවාසිකම් කණ්ඩායම් තවමත් සැක සහිතයි.
සියුම් පරිසර පද්ධති සහ සංක්‍රමණික පක්ෂි වාසස්ථාන සඳහා ප්‍රසිද්ධ කලාපයක් වන මන්නාරමට ඇති විය හැකි පාරිසරික බලපෑම ඔවුන්ගේ කනස්සල්ලට මුල් වේ. ව්‍යාපෘතියේ නිශ්චිත ඉලක්කය, ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්ට ඇති විය හැකි බලපෑම සහ යෝජිත අවම කිරීමේ උපාය මාර්ග සම්බන්ධයෙන් පහසුවෙන් ලබාගත හැකි තොරතුරු නොමැතිකම නිසා රජයේ නිසි ඉක්මන් ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව ප්‍රශ්න මතු කරයි.
දිගු කාලීන පාරිසරික තිරසාරත්වයට වඩා කෙටි කාලීන ආර්ථික වාසි සඳහා ව්‍යාපෘතිය ප්‍රමුඛත්වය දෙනු ඇතැයි විචාරකයෝ බිය වෙති. මෙම ආයෝජනයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ප්‍රතිලාභ ලැබිය හැකි නමුත් එය විනිවිදභාවයට ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතුය. සම්පූර්ණ ගිවිසුම නිකුත් කිරීම, ස්වාධීන පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරු කිරීම් පැවැත්වීම සහ පාරිසරික කණ්ඩායම් සමඟ විවෘත සංවාදයක් ඇති කිරීම වගකීම් සහගත සංවර්ධනය සහතික කිරීම සහ ශ්‍රී ලංකාවේ වටිනා ස්වභාවික සම්පත් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා තීරණාත්මක පියවර වේ.
සංවර්ධනය වෙමින් පවතින ජාතීන් බොහෝ විට ආර්ථික වර්ධනය සඳහා දැඩි අවශ්‍යතාවයකට මුහුණ දෙන අතර මහා පරිමාණ යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති එයට පෙළඹවීමක් විය හැකිය. අදානි වැනි විදේශ ආයෝජන රැකියා උත්පාදනය, වැඩිදියුණු කළ ජීවන තත්වයන් සහ නවීකරණය කරන ලද බලශක්ති ජාලයක් පිළිබඳ පොරොන්දුවක් ලබා දෙයි.
අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් තම පරිසරය සුරක්ෂිත කරමින් බලශක්ති අවශ්‍යතා සඳහා මෙම ආයෝජනය යොදා ගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවට අවස්ථාව තිබේ. මෙම ඉදිරි ගමන සඳහා සියලු පාර්ශ්වකරුවන්ගේ කැපවීමක් අවශ්‍ය වේ.
අදානි විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ සැලකිය යුතු USD මිලියන 750 ක ආයෝජනය දෙපැත්ත කැපෙන කඩුවක් වැනිය. එය යටිතල පහසුකම් නංවාලීමට, ශ්‍රී ලංකාව වඩාත් තිරසාර බලශක්ති අනාගතයක් කරා ගෙනයාමට සහ ආර්ථික වර්ධනයට ඇති හැකියාව ලබා දෙයි. කෙසේ වෙතත්, මෙම ප්‍රගතිය ආයෝජන අවස්ථා අත්පත් කර ගැනීම, පරිසරය සුරැකීම සහ විනිවිදභාවය තහවුරු කිරීම අතර සියුම් සමතුලිතතාවයක් මත රඳා පවතී.
ශ්‍රී ලංකාවේ බලශක්ති අවශ්‍යතා ප්‍රතික්ෂේප කළ නොහැකි අතර අදානි ගේ ආයෝජනය නවීකරණය කරන ලද බලශක්ති ජාලයකට සහ ආර්ථික සංවර්ධනයට දායක විය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, අදානිගේ අතීත මෙහෙයුම් වටා ඇති පාරිසරික ගැටළු සහ මන්නාරමේ පරිසර පද්ධති කෙරෙහි ඇති විය හැකි බලපෑම නොසලකා හැරිය නොහැකිය. ප්රධාන දෙය වන්නේ වගකිවයුතු සමතුලිතතාවයකට පහර දීමයි. දැඩි පාරිසරික රෙගුලාසි, ශක්තිමත් අධීක්ෂණ පද්ධති සහ සුළං බලයෙන් ඔබ්බට පිරිසිදු බලශක්ති විසඳුම් සඳහා කැපවීම ඉතා වැදගත් වේ.
විනිවිදභාවය ප්‍රධානයි. විස්තීරණ සහ ස්වාධීන පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරු කිරීම් සමඟින් රජය සහ අදානි අතර සම්පූර්ණ එකඟතාවයට මහජනතාවට ප්‍රවේශය ලැබිය යුතුය. වගකිවයුතු සංවර්ධනය සහතික කිරීම සඳහා තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලීන්හි මහජන සහභාගීත්වය අත්‍යවශ්‍ය වේ.
විනිවිදභාවය මඟ පෙන්වන මූලධර්මය ලෙස ක්‍රියාකරමින් ප්‍රගතිය සහ තිරසාරත්වය යන දෙකටම ප්‍රමුඛත්වය දීමෙන් පමණක් ශ්‍රී ලංකාවට මෙම සංකීර්ණ තත්ත්වය මඟහරවා ගත හැකි අතර පිරිසිදු බලශක්තියෙන් සහ වගකීම් සහගත භාවිතයන්ගෙන් බලගැන්වෙන අනාගතයක් සහතික කළ හැකිය.
අමන්ත ගුණරත්න අධ්‍යාපන උපදේශකයෙක්, බ්‍රිතාන්‍ය පරිගණක සංගමයේ සාමාජිකයෙක් සහ ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ ආදි සිසුවෙකි.
