පිලිපීනය දකුණු චීන මුහුදේ ස්ථාවර වෙයි

මිනෝලි ගුණරත්න විසිනි

විවිධ දූපත්, ගල්පර සහ සමුද්‍රීය ලක්ෂණ සඳහා රටවල් කිහිපයක් හිමිකම් කියමින්, දකුණු චීන මුහුද දිගු කලක් තිස්සේ භෞමික ආරවුල්වල ගිලී ඇත.

මෑතකදී පිලිපීනය සහ චීනය අතර මත ගැටුම් හටගෙන ඇති අතර පිලිපීන සෙනෙට් සභාව සමුද්‍ර කලාප පනත් කෙටුම්පත සම්මත කර ඇත. එක්සත් ජාතීන්ගේ මුහුදු නීතිය පිළිබඳ සම්මුතිය (UNCLOS) සහ චීනයේ විස්තීරණ හිමිකම් අවලංගු කළ 2016 ස්ථිර බේරුම්කරණ අධිකරණ තීන්දුව මත පදනම්ව කලාපය තුළ පිලිපීනයේ හිමිකම් තහවුරු කිරීම මෙහි අරමුණයි.

දකුණු චීන මුහුදේ චීනයේ ක්‍රියා කලාපය අසල්වැසි රාජ්‍යයන්ගේ භෞමික අඛණ්ඩතාවයට අභියෝග කරමින් ජාතීන් දෙක අතර උග්‍ර මත ගැටුම් මධ්‍යයේ මෙම පියවර ගෙන ඇත. පිලිපීනයේ ක්‍රියාව චීනයේ වැඩෙන පීඩනය හමුවේ ජාත්‍යන්තර නීතිය ආරක්ෂා කිරීමට සහ එහි ස්වෛරී අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීමට ඇති කැපවීම අවධාරණය කරයි. කෙසේ වෙතත්, දැනටමත් අස්ථාවර කලාපයක් තුළ තවදුරටත් උත්සන්න වීමේ විභවය ද එය මතු කරමින් ආරවුල් සාමකාමීව විසඳීමට රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ප්‍රයත්නවල හදිසි අවශ්‍යතාවය ඉස්මතු කරයි.

චීනයේ ස්ථිර ක්‍රියා

දකුණු චීන මුහුදේ චීනයේ ස්ථීරභාවය විවිධාකාරයෙන් ප්‍රකාශ වී ඇත. මතභේදයට තුඩු දී ඇති ගල්පර මත කෘත්‍රිම දූපත් තැනීම සහ හමුදා නිලධාරීන් සහ උපකරණ යෙදවීම මගින් සංලක්ෂිතව ඇති එහි හමුදා බලය වර්ධනය කිරීම එක් ප්‍රමුඛ අංගයකි.

මෙම මූලෝපායික ආරක්ෂිත මුරපොළවල් කලාපය තුළ චීනයේ පැවැත්ම තහවුරු කිරීමට හේතුවන අතර, බලය ප්‍රක්ෂේපණය කිරීමට සහ එහි භෞමික හිමිකම් තහවුරු කිරීමට හැකි වේ. මීට අමතරව, පිලිපීන වෙරළාරක්ෂක යාත්‍රාවක් වන BRP Datu Sanday සම්බන්ධ මෑත කාලීන සිදුවීම උදාහරණයකට ගතහොත්, හිමිකම් කියන වෙනත් ප්‍රාන්තවල ධීවර බෝට්ටු සහ වෙරළාරක්ෂක නැව්වලට හිරිහැර කිරීම සම්බන්ධයෙන් චීන යාත්‍රාවලට චෝදනා එල්ල වී තිබේ.

මෙවැනි ප්‍රකෝපකාරී ක්‍රියා සමුද්‍ර ආරවුල් උග්‍ර කරන අතර සමුද්‍රීය සිදුවීම්වල අවදානම වැඩි කරයි. තවද, චීනයේ සම්පත් ගවේෂණ ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් මත්ස්‍ය සම්පත ක්ෂය වීම සහ සිදුවිය හැකි පාරිසරික හානි පිළිබඳව කනස්සල්ල මතු වී තිබේ.

අනෙකුත් රාජ්‍යයන්ගේ ප්‍රකාශයන් හෝ ජාත්‍යන්තර නීතියට අනුගත නොවී සාගර සම්පත් සූරාකෑම මගින් චීනය දකුණු චීන මුහුදේ දැනටමත් පවතින අස්ථාවර තත්ත්වය තවදුරටත් අස්ථාවර කරයි. දකුණු චීන මුහුදේ චීනයේ අවධාරණය මිලිටරි ක්‍රියා සහ සම්පත් සූරාකෑමෙන් ඔබ්බට විහිදේ. එහි හිමිකම්වලට අභියෝග කිරීමට අනෙකුත් හිමිකම් කියන රාජ්‍යයන් සහ ජාත්‍යන්තර සංවිධාන විසින් දරන උත්සාහයන් අඩපණ කිරීම ඉලක්ක කරගත් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික උපමාරු ද එයට ඇතුළත් වේ.

ස්ථිර බේරුම්කරණ අධිකරණය විසින් 2016 දී ලබා දුන් තීන්දුව, බීජිං පාලනය විසින් අඛණ්ඩව ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති අතර එමඟින් එහි භෞමික හිමිකම් අවලංගු කරන ලදී.  ඒ වෙනුවට තනි හිමිකරුවන් සමඟ ද්විපාර්ශ්වික සාකච්ඡා සඳහා තෝරාගෙන ඇත, එය වැඩි බලපෑමක් සහ උත්තේජනයක් යෙදීමට ඉඩ සලසන උපාය මාර්ගයකි.

එපමණක් නොව, අවධානය යොමු කර ඇති සාගර ජලය තුළ එහි ක්‍රියාකාරකම් එහි මිලිටරි පැවැත්ම ශක්තිමත් කරනවා පමණක් නොව, කලාපය තුළ ආධිපත්‍යය තහවුරු කිරීමට එහි අධිෂ්ඨානයේ සංකේත ලෙසද කටයුතු කරයි. මෙම නොසැලෙන හැසිරීම චීනයේ පුළුල් භූ දේශපාලන අභිලාෂයන් සහ එහි මූලෝපායික අවශ්‍යතා ලුහුබැඳීම සඳහා පවතින පිළිවෙලට අභියෝග කිරීමට ඇති කැමැත්ත පිලිබිඹු කරයි.

පිලිපීනය පසුපසට තල්ලු කරයි

දකුණු චීන මුහුදේ චීනයේ ස්ථිරභාවයට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, පිලිපීනය තම ස්වෛරීභාවය තහවුරු කිරීමට සහ කලාපය තුළ තම අවශ්‍යතා ආරක්ෂා කිරීමට උපායමාර්ගික පියවර කිහිපයක් ගෙන තිබේ. මෙම ක්‍රියාවන් අතර ප්‍රමුඛ වන්නේ සමුද්‍රීය කලාප පනත සම්මත කිරීමයි. එය සාගර නීතිය පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතියේ (UNCLOS) සහ ජාත්‍යන්තර නීතියේ දක්වා ඇති මූලධර්ම මත පදනම්ව පිලිපීනයේ සමුද්‍රීය හිමිකම් තහවුරු කරන ව්‍යවස්ථාදායක පියවරකි.

එහි සමුද්‍ර කලාප පැහැදිලිව නිර්වචනය කිරීමෙන්, පිලිපීනය සිය අයිතීන් තහවුරු කිරීම සහ චීනයේ පුළුල් භෞමික හිමිකම්වලට ප්‍රතිරෝධය දැක්වීම අරමුණු කරයි. මීට අමතරව, පිලිපීනය ඒකාබද්ධ මිලිටරි අභ්‍යාස මගින් සහ ගැටුම්වලදී ඇමරිකානු සහය සහතික කිරීම හරහා විශේෂයෙන් එක්සත් ජනපදය සමඟ තම සන්ධාන ශක්තිමත් කිරීමට උත්සාහ කර ඇත, එමඟින් එහි ආරක්ෂක හැකියාවන් වැඩි දියුණු කිරීම සහ විභව ආක්‍රමණවලට එරෙහිව වැළැක්වීම සිදුවේ.

තවද, පිලිපීනය චීනයේ හිමිකම්වලට අභියෝග කිරීමට නීතිමය මාර්ග අනුගමනය කර ඇත, විශේෂයෙන් 2016 බේරුම්කරණ තීන්දුව හරහා දකුණු චීන මුහුදේ චීනයේ බොහෝ ප්‍රකාශ අවලංගු කරන ලදී. කලාපය තුළ උත්සන්න වන ප්‍රතිපත්තිමය ගැටුම් මධ්‍යයේ ජාත්‍යන්තර නීතිය ආරක්ෂා කිරීමට සහ එහි ස්වෛරී අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීමට පිලිපීනයේ කැපවීම මෙම බහුවිධ ප්‍රතිචාර මගින් අවධාරනය කරයි.

දකුණු චීන මුහුදේ චීනයේ ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් පිලිපීනයේ ප්‍රතිචාරය ව්‍යවස්ථාදායක සහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ක්‍රියාමාර්ගවලට පමණක් සීමා නොවේ. නෛතික අභියෝග සහ සන්ධාන ගොඩනැගීමේ ප්‍රයත්නයන්ගෙන් ඔබ්බට, පිලිපීනය කලාපය තුළ තමන්ගේම හමුදා හැකියාවන් සහ සමුද්‍රීය පැවැත්ම ශක්තිමත් කිරීම කෙරෙහි ද අවධානය යොමු කර ඇත. එහි සන්නද්ධ හමුදා නවීකරණය කිරීම, සමුද්‍ර නිරීක්ෂණ හැකියාවන් වැඩි දියුණු කිරීම සහ අසල්වැසි රටවල් සමඟ ඒකාබද්ධ මුර සංචාර පැවැත්වීම මෙයට ඇතුළත් වේ.

සාමූහිකව සමුද්‍ර ආරවුල් විසඳීමට සහ දකුණු චීන මුහුදේ නීති-පාදක නියෝගයක් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට පිලිපීනය අග්නිදිග ආසියානු ජාතීන්ගේ සංගමය (ASEAN) වැනි කලාපීය සංසද හරහා අනෙකුත් අග්නිදිග ආසියානු ජාතීන් සමඟ ක්‍රියාකාරීව සම්බන්ධ වී ඇත.

මීට අමතරව, පිලිපීනය සිය උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වය විවිධාංගීකරණය කිරීමට උත්සාහ කර ඇති අතර, ආරක්ෂක සහයෝගීතාව සහ සහාය සඳහා ජපානය, ඕස්ට්‍රේලියාව සහ ඉන්දියාව වැනි රටවල් වෙත ළඟා වේ. මෙම බහුවිධ ප්‍රවේශය මගින් පිලිපීනය කරන්නේ එහි ස්වෛරී අයිතීන් තහවුරු කිරීමට සහ බාහිර ආක්‍රමණයන්ට එරෙහිව එහි භෞමික අඛණ්ඩතාව ආරක්ෂා කිරීමට පිලිපීනයේ ඇති අධිෂ්ඨානය, දකුණු චීන මුහුදේ ආරවුලේ සංකීර්ණ ගතිකත්වයට දායක වීමයි.

පිලිපීනයේ ක්‍රියාකාරීත්වය

බටහිර පිලිපීන මුහුද සහ බෙන්හැම් නැඟීම යන දෙකෙහිම එහි සුවිශේෂී ආර්ථික කලාපය (EEZ) මත ස්වෛරී අයිතීන් සහ අධිකරණ බලය තහවුරු කිරීමට පිලිපීනයේ කැපවීම මේ සියල්ලටම බලපායි. මෙම සමුද්‍රීය ප්‍රදේශ මත මැනිලා පාලනය ශක්තිමත් කරන නීති සම්පාදනයේ වැදගත්කම පනත් කෙටුම්පත ඉස්මතු කරයි. මෙම පියවර ජාත්‍යන්තර නීතිය සමඟ සමපාත වන බව අවධාරණය කරයි, විශේෂයෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මුහුදු නීතිය පිළිබඳ සම්මුතිය (UNCLOS), පිලිපීනයට අනෙකුත් ජාතීන් සමඟ සන්ධානගත වීමට නීතිමය රාමුවක් සපයයි.

විශේෂයෙන්ම දකුණු චීන මුහුදේ උත්සන්න වන මත ගැටුම් මධ්‍යයේ කලාපයේ ස්ථාවරත්වය සහ සහයෝගීතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා මෙම නීති-පාදක ප්‍රවේශය ඉතා වැදගත් වේ. පිලිපීනයේ සිය සමුද්‍රීය අවශ්‍යතා ආරක්ෂා කිරීම, එහි රාජ්‍යතාන්ත්‍රික බලය වැඩි දියුණු කිරීම සහ අසල්වැසි රාජ්‍යයන් සමඟ ඇති සමුද්‍ර ආරවුල්වලදී ජාත්‍යන්තර නීතියේ මූලධර්ම ආරක්ෂා කිරීම පිළිබඳ උපායමාර්ගික අරමුණු මෑත කාලීන නීති සම්මත කිරීමත් සමඟ වැදගත් වේ.

කලාපීය ආරක්ෂක ඇඟවුම්

දකුණු චීන මුහුදේ ආරවුල දකුණු ආසියාවේ ආරක්ෂාව සහ මිලිටරි ස්ථාවරත්වය සඳහා කැපී පෙනෙන ඇඟවුම් දරයි. චීනය සහ පිලිපීනය වැනි හිමිකම් කියන ජාතීන් අතර ගැටලු උත්සන්න වීම, කලාපීය ස්ථාවරත්වය කඩාකප්පල් කළ හැකි හමුදාමය ගැටුමක අවදානම පිලිබඳ කනස්සල්ල මතු කරයි. එවැනි තත්වයක් දකුණු චීන මුහුදේ ආරක්ෂක අවශ්‍යතා ඇති වෙනත් රටවලට ඇද දැමිය හැකි අතර එය තත්වයට සංකීර්ණ බවක් එක් කරයි.

තීරණාත්මක ගෝලීය වෙළඳ මාර්ගයක් ලෙස දකුණු චීන මුහුදේ භූමිකාව සැලකිල්ලට ගෙන, සමුද්‍ර වාණිජ්‍යයට සිදුවන ඕනෑම බාධාවක් දකුණු ආසියාවේ ආර්ථිකයට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකිය. එපමණක් නොව, ආරක්ෂක තර්ජන මගින් මෙහෙයවනු ලබන කලාපයේ උග්‍ර මිලිටරිකරණය, සාමකාමී විසඳුම් ප්‍රයත්නයන්ට අභියෝග කරන අතර කලාපීය ගැටලුවලට දායක වේ. එබැවින්, දකුණු චීන මුහුදේ ආරවුල, ස්ථාවරත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට සහ විභව අවදානම් අවම කිරීමට විවිධ අවශ්‍යතා සහ ඉදිරිදර්ශන හොඳින් සලකා බැලීම අවශ්‍ය වන සියුම් ආරක්ෂක අභියෝගයක් ඉදිරිපත් කරයි.

දකුණු ආසියාවේ උපාය මාර්ගික ගණනය

දකුණු ආසියාතික ජාතීන් සෘජු ආරවුලෙන් භූගෝලීය වශයෙන් දුරස්ව සිටින අතර, දකුණු චීන මුහුදේ ප්‍රශ්නය සාමකාමීව විසඳීමට ඔවුන්ට අයිතියක් ඇත. ගැටුමට අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් පිළිගත හැකි විසඳුම් සෙවීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කරමින් දකුණු ආසියාතික රටවලට සැලකිය යුතු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික බලපෑමක් ඇත. මීට අමතරව, බොහෝ දකුණු ආසියාතික ජාතීන් දකුණු චීන මුහුද හරහා ගමන් කරන සමුද්‍ර වෙළඳ මාර්ග කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීමට අනුව, කලාපය තුළ නාවික නිදහසේ මූලධර්මයට සහය දැක්වීමට ඔවුන්ට කැමැත්තක් ඇත.

නැව් බාධාවකින් තොරව ගමන් කිරීම සහ ජාත්‍යන්තර සමුද්‍ර නීති පිළිපැදීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමෙන්, දකුණු ආසියාතික රටවල් තම ආර්ථිකයට පමණක් නොව ගෝලීය වෙළඳ පද්ධතියට ද ප්‍රතිලාභ ලබා දෙමින් ප්‍රදේශයේ ස්ථාවරත්වය සහ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීමට උපකාරී වේ.

පුළුල් ඉන්දු පැසිෆික් කලාපයේ සාමූහික ආරක්ෂාව සහ ස්ථාවරත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා දකුණු ආසියානු සහ අග්නිදිග ආසියානු ජාතීන් අතර කලාපීය සහයෝගීතාව වර්ධනය කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. සහයෝගී ප්‍රයත්නයන් තුළින්, මෙම රටවලට පොදු ආරක්‍ෂක අභියෝග ආමන්ත්‍රණය කළ හැකි අතර ඊට සම්බන්ධ සියලු පාර්ශ්වයන් සඳහා සාමකාමී සහ සමෘද්ධිමත් අනාගතයක් සඳහා ක්‍රියා කළ හැකිය.

අනෙකුත් කලාපීය ක්‍රියාකාරීන් හා සසඳන විට එහි ප්‍රවේශය තරමක් යටපත්ව පැවතියද, චීනය-පිලිපීන සමුද්‍ර ආරවුල සම්බන්ධයෙන් ඉන්දියාවේ වැඩෙන උනන්දුව පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබේ. ඉන්දියාව දකුණු චීන මුහුදේ වර්ධනයන් සක්‍රීයව නිරීක්‍ෂණය කරමින් සිටින අතර, ආරවුලේ කේන්ද්‍රස්ථානය ගන්නවාට වඩා සහායක භූමිකාවක් අනුගමනය කිරීමට එය සෑහීමකට පත්වේ.

අමතර කලාපීය භූ දේශපාලනයේ දී ඉන්දියාව ඊට සම්බන්ධ වූ සංවේදීතාවන් හඳුනා ගන්නා අතර රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයට සහ ප්‍රවේශමෙන් සම්බන්ධ වීමට ප්‍රමුඛත්වය දෙන උපාය මාර්ගයක් තෝරාගෙන ඇත. “දෙවන ෆිඩල්” භූමිකාවක් ඉටු කිරීමෙන්, ඉන්දියාව ජාත්‍යන්තර නීතියේ මූලධර්ම සහ නාවික නිදහසේ මූලධර්ම සඳහා සහය දක්වන අතරම චීනය සහ පිලිපීනය සමඟ සුහද සබඳතා පවත්වා ගැනීම අරමුණු කරයි.

මෙම ප්‍රවේශය ගැටලු උග්‍ර නොකර හෝ සෘජු ගැටුමක් ඇතිවීමේ අවදානමකින් තොරව කලාපීය ස්ථාවරත්වයට දායක වීමට ඉන්දියාවට ඉඩ සලසයි. කෙසේ වෙතත්, පිලිපීනයට ඉන්දියාව දක්වන නිහඬ සහයෝගය, ඉන්දු-පැසිෆික් කලාපයේ එහි මූලෝපායික අවශ්‍යතා සහ ප්‍රකෝප කිරීම් හෝ උත්සන්න වීම වළක්වන ආකාරයෙන් වුවද, සමුද්‍රීය ආරක්ෂක කාරණාවලදී තමන්ව තහවුරු කර ගැනීමට ඇති කැමැත්ත අවධාරණය කරයි.

අනාගතයේ සිදුවිය හැකි දේ

ධනාත්මක පැත්තෙන්, UNCLOS යටතේ පිලිපීනයේ සමුද්‍රීය හිමිකම් තහවුරු කරන පැහැදිලි නීතිමය රාමුවක් නීති සම්පාදනය කරයි, චීනය සහ අනෙකුත් හිමිකම් කරුවන්ට සාපේක්ෂව එහි සාකච්ඡා තත්ත්වය වැඩි දියුණු කරයි. එහි සමුද්‍ර කලාප නිරූපණය කිරීමෙන්, පිලිපීනයට තම හිමිකම් කියන භූමි ප්‍රදේශය තුළ අනාගත චීන ක්‍රියාවන් වළක්වා ගත හැකි අතර, හිරිහැර කිරීම් හෝ අනවසර සම්පත් ගවේෂණයේ අවස්ථා අවම කරයි.

එවැනි පියවරක්, ජාත්‍යන්තර නීතිය ආරක්ෂා කිරීමට පිලිපීනයේ කැපවීම, දකුනු චීන මුහුදේ සමාන ආරවුල් ඇති අනෙකුත් ජාතීන්ගෙන් සහයෝගය ලබා ගැනීම, එමගින් චීනයේ විස්තීරණ ප්‍රකාශයන්ට එරෙහිව වඩාත් ඒකාබද්ධ ආස්ථානයක් පෝෂණය කිරීම ද සංඥා කරනු ඇත. මීට අමතරව, පැහැදිලි කරන ලද සමුද්‍ර මායිම් වගකීම් සහිත සම්පත් කළමනාකරණයට සහ පිලිපීනයේ EEZ තුළ ආයෝජන වැඩි කිරීමට මග පෑදිය හැකි අතර, ආර්ථික අවස්ථා ශක්තිමත් කරයි.

කෙසේ වෙතත්, නීති සම්පාදනය චීනය සමඟ උග්‍ර මතගැටුම් ද ඇතුළුව සැලකිය යුතු සෘණාත්මක ඇඟවුම් දරයි, එය තවදුරටත් උත්සන්න කිරීම් සහ ගැටුම්වලට තුඩු දිය හැකිය. පිලිපීනය සහ චීන හමුදා අතර වැරදි ගණන් බැලීම් වැඩි වීම ගැන සැලකිලිමත් වන අතර, නොසැලකිලිමත් ගැටුමක් ඇති විය හැක. එපමණක් නොව, මෙම ප්‍රකාශයන් බලාත්මක කිරීම කලාපය තුළ චීනයට ඇති උසස් මිලිටරි හැකියාවන් අනුව අභියෝගාත්මක බව ඔප්පු කළ හැකි අතර, දේශීය වශයෙන්, නීති සම්පාදනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් දේශපාලන එකඟ නොවීම් මගින් කාරණා තව දුරටත් සංකීර්ණ කළ හැකිය.

අවිනිශ්චිත ඇඟවුම්, චීනයේ ප්‍රතිචාරය, අනෙකුත් අග්නිදිග ආසියාතික ජාතීන්ගේ ස්ථාවරය සහ UNCLOS තීන්දු පිළිපැදීමට සහ දකුණු චීන මුහුදේ ආරවුල නිරාකරණය කිරීමට සාධනීය ලෙස සම්බන්ධ වීමට පුළුල් ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවේ කැමැත්ත මත රඳා පවතින ජාත්‍යන්තර නීති යාන්ත්‍රණ සහ කලාපීය සහයෝගීතාව වටා කැරකෙයි. ඒ සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, පිලිපීනයේ නව නීති සම්පාදනය, විවිධ සංකීර්ණ සාධක මත දුරදිග යන ප්‍රතිවිපාක සහිත, පවතින ආතතීන්හි තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කරයි.

මිනෝලි ගුණරත්න කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ නීති පීඨයේ උපාධිධාරිනියක් වන අතර ශ්‍රී ලංකා නීති විද්‍යාලයේ අවසන් වසරේ ශිෂ්‍යාවකි.

Factum යනු www.factum.lk හරහා ප්‍රවේශ විය හැකි ජාත්‍යන්තර සබඳතා, තාක්ෂණික සහයෝගීතාව සහ උපාය මාර්ගික සන්නිවේදනයන් පිළිබඳ ආසියා පැසිෆික් කේන්ද්‍ර කරගත් චින්තන ටැංකියකි.

මෙහි ප්‍රකාශිත අදහස් කතුවරයාගේම වන අතර ඒවා අනිවාර්යයෙන්ම සංවිධානයේ අදහස් පිළිබිඹු නොකරයි