ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු දකුණු ආසියාවේ මැතිවරණ වසරක්

පී.කේ.බාලචන්ද්‍රන් විසිනි

2024 දකුණු ආසියාවේ මැතිවරණ වසරක් බවට පත්වෙමින් තිබේ. බංගලිදේශයේ සහ භූතානයේ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ සමඟ වසර උදාවිය. වසර අවසානයේ දී, පාකිස්තානය, ඉන්දියාව සහ ශ්‍රී ලංකාව ජනාධිපතිවරයකු හෝ පාර්ලිමේන්තුවක් තෝරා පත් කර ගැනීමට ඡන්දය පවත්වනු ඇත.

මැතිවරණය සමාජයක ඇති බෙදීම් සහ එකිනෙකා සමඟ තරඟ කරන බලවේග හෝ මතවාදයන් ගෙන එයි. ඔවුන් පෙන්වා දෙන්නේ ජනතාවගේ මනාපයන් සහ ඡන්දදායකයින් තම රට යා යුතු දිශාවයි. සමහර අවස්ථාවල දේශීය දේශපාලනයේ විදේශීය පක්ෂවල භූමිකාව හෙළිදරව් වේ.

බංග්ලාදේශය

මේ වසරේ ජනවාරි 07 වනදා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත් වූ බංග්ලාදේශය, ජනතාවගේ කැමැත්ත මුලින්ම උරගා බැලූවේ රටයි. විපක්ෂයේ බංග්ලාදේශ ජාතිකවාදී පක්ෂය (BNP) ඡන්දය වර්ජනය කිරීම නිසා පාලක අවාමි ලීගය (AL) සහ එහි නායක අගමැති ෂීක් හසීනා ඔවුන්ගේ අඛණ්ඩ සිව්වන වාරයට පහසුවෙන්ම පිවිසියාය. මෙය ඇය අගමැති ධුරයට පත්වන පස්වන අවස්ථාවයි.

එහෙත් ජයග්‍රහණය නොතකා හසීනාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අක්තපත්‍ර බිඳ වැටී තිබුණි. බංග්ලාදේශය වේගවත් ආර්ථික වර්ධනයක් කරා ඉහළ මාවතකට ගෙන ගිය ඵලදායි, අනුකම්පා විරහිත නායිකාවක් ලෙස ඇයගේ ප්‍රශංසනීය කාර්ය සාධනයේ දීප්තිය, ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී මැතිවරණය අහිමි විය.

හසීනා ඉල්ලා අස් නොවී නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණයක් පැවැත්වීම සඳහා මධ්‍යස්ථ භාරකරුවෙකු අතට රට පත් නොකරන බැවින් BNP මැතිවරණය වර්ජනය කර තිබුණි. හසීනාගේ තර්කය දෙයාකාර විය: මධ්‍යස්ථභාවය සහතික නොකළ බැවින් 2011 දී භාරකාර ක්‍රමය අහෝසි කරන ලද අතර අනෙකුත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටවල මැතිවරණ පවත්වන ලද්දේ පවතින රජයන් විසිනි යැයි ඇගේ ස්ථාවරය විය.

හසීනාගේ ප්‍රතිරූපය ඇගේ ශක්තිමත් ක්‍රමවලට අමනාප වූ දේශීය හා විදේශීය ලිබරල්වාදීන් විසින් විනාශ කරනු ලැබීය.  එහෙත් ජනතාවට තේරීමක් අහිමි කරමින් නැවත නැවතත් මැතිවරණ වර්ජනය කිරීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දැයි කිසිවෙකු BNP යෙන් ඇසුවේ නැත. BNP වර්ජන අවාමි ලීගය බලයේ ඒකාධිකාරයක් භුක්ති විඳීමට හේතු වී ඇත. වර්ජන ජනතාව තුළ දේශපාලන උදාසීනත්වය පතුරුවා ඇත. වර්ජනය නිසා BNP විසිරී ඇත. එහි හැසිරීම මිනිසුන් නිර්පාක්ෂික කිරීමට දායක වී ඇත.

ජනගහනය නිර්පාක්ෂික වීමත් සමඟ ක්‍රියාත්මක විය යුතු සංවරණ සහ තුලන අතුරුදහන් වී ඒකාධිපති පාලනයක් ඇති වේ. බංග්ලාදේශ දේශපාලන විචාරක අෆ්සාන් චෞද්රි මෙම ලේඛකයාට පැවසූ පරිදි, බංග්ලාදේශය මූලික වශයෙන් නිර්පාක්ෂික ගොවි සමාජයක් වන අතර එහි ප්‍රධාන අවධානය යොමුව ඇත්තේ ජීවනෝපාය කෙරෙහි ය.

“කෙනෙකු තම ජීවනෝපාය උපයා ගැනීමට හැකි ඕනෑම නායකයෙකුට බලය ලබාගැනීම සඳහා ඡන්දය දෙනු ලැබේ හෝ පාලනය කිරීමට ඉඩ දෙනු ලැබේ. එහි දී සිදුවන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිදහස සලකා බැලීමක් නොවේ. මෙම උත්සුකයන් දේශීය හා විදේශීය රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවලට සහ අයිතිවාසිකම් කණ්ඩායම්වලට ඉතිරි වේ,” චෞද්රි පවසයි.

හසීනා බංග්ලාදේශයේ ආර්ථිකය ස්ථාවරව හා වේගයෙන් වැඩිදියුණු කිරීමෙන් ජීවනෝපායන් සක්‍රීය කර ඇත. ඡන්ද විමසීමට පෙර රූපවාහිනී නාළිකාවකට එක්වෙමින් හසීනා පැවසුවේ පසුගිය වසර 15 දී ආර්ථික වර්ධනය 7.25%ක් වූ බවයි; ඒක පුද්ගල ආදායම පස් ගුණයකින් වැඩි විය; අයවැය ප්‍රමාණය 12 ගුණයකින් වැඩි වූ අතර වාර්ෂික සංවර්ධන වැඩසටහන (ADP) 13 ගුණයකින් වැඩි විය; GDP ප්රමාණය 12 ගුණයකින් වැඩි විය; විදේශ විනිමය සංචිත 36 ගුණයකින් වැඩි විය; අපනයන ආදායම පස් ගුණයකින් වැඩි විය; වාර්ෂික ප්‍රේෂණ හය ගුණයකින් වැඩි විය; විදේශ ආයෝජන පස් ගුණයකින් වැඩි විය; කම්කරුවන්ගේ වැටුප් නව ගුණයකින් වැඩි විය. විදේශ විනිමය සංචිත 36 ගුණයකින් වැඩි වූ අතර අපනයන ආදායම පස් ගුණයකින් වැඩි විය.

දරිද්‍රතා අනුපාතය 41.51% සිට 18.7% දක්වා අඩු වූ බවත් පානීය ජල ආවරණය 55% සිට 98.8% දක්වා වැඩි වූ බවත් ඇය සඳහන් කළාය. සනීපාරක්ෂක වැසිකිළි 43.28% සිට 97.32% දක්වා වැඩි වූ අතර ළදරු මරණ දහසකට 84 සිට දහසකට 21 දක්වා අඩු විය. මාතෘ මරණ 100,000 ට 360 සිට 100,000 ට 156 දක්වා අඩු විය. සාමාන්‍ය මිනිස් ආයුෂ අවුරුදු 72.8 දක්වා ඉහළ ගියේය.

පසුගිය වසර 15 දී විදුලිබල උත්පාදන ධාරිතාව අට ගුණයකින් වැඩි වූ අතර විදුලි පරිභෝජන අනුපාතය 28% සිට 100% දක්වා වැඩි විය. සාක්ෂරතා අනුපාතය 76.8% දක්වා ඉහළ ගිය අතර, තාක්ෂණික අධ්‍යාපනය වැඩිදියුණු කිරීම 22 ගුණයකින් වැඩි විය. ධාන්‍ය නිෂ්පාදනය හතර ගුණයකින් වැඩි විය. 2009 දී බංග්ලාදේශයේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඩොලර් බිලියන 102 ක් පමණක් වූ නමුත් 2023 දී එය ඩොලර් බිලියන 450 දක්වා වැඩි විය.

ඉදිරියේ ඇති අභියෝග

BNP සංවිධානාත්මකව දුර්වල බැවින්, බංග්ලාදේශ ජාතිකයන්ගේ, විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන්ගේ සමාජ ප්‍රගතියට විරුද්ධ වන සහ අසල්වැසි ඉන්දියාව සමඟ ගැටුම් තියුණු කරන ප්‍රතිගාමී මතවාදයේ සම්ප්‍රදායික මතවාදී සහකරු වන ඉස්ලාමීය ජමාත්-ඊ-ඉස්ලාමි සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට එයට සිදුවනු ඇත.

BNP-Jamaat-e-Islami හවුල දිගටම හින්දු විරෝධී සහ ඉන්දියානු විරෝධී හැඟීම් අවුස්සනු ඇත. මෙය හසීනා පාලනය කිරීමට සහ දකුණු ආසියාවේ ඉන්දියාවේ ප්‍රමුඛත්වය පිරික්සීමට අවශ්‍ය එක්සත් ජනපදයේ නිහඬ සහය ලබා ගනු ඇත.

මත්ද්‍රව්‍ය මාෆියාව සහ කරදරකාරී දේශපාලන විරුද්ධවාදීන් මැඬලීම සඳහා නිර්දය ලෙස බලය යෙදවීම සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපදය බංග්ලාදේශ නිලධාරීන්ට ඉලක්කගත සම්බාධක පනවා ඇත. එක්සත් ජනපදයට අවශ්‍ය වන්නේ බංග්ලාදේශය චීනයට එරෙහිව මිලිටරිකරණය වූ ඉන්දු-පැසිෆික් සන්ධානයක කොටසක් වීමයි. නමුත් බංගලාදේශයට අවශ්‍ය වන්නේ ශක්තිමත් ආර්ථික අන්තර්ගතයක් සහිත දැන් එහි නොමැති ගුණාංගයක් වන ඉන්දු-පැසිෆික් සන්ධානයකි.

කෙසේ වෙතත්, හසීනාට එක්සත් ජනපදය සමග ප්‍රබල ලෙස සටන් කළ නොහැක, මන්ද එක්සත් ජනපදය බංග්ලාදේශ අපනයනවලින් ඉහළම ප්‍රතිග්‍රාහකයා වන බැවිනි.

ඉන්දියාව සහ චීනය ප්‍රතිවාදීන් වුවද හසීනාගේ ස්ථාවර ආධාරකරුවන් විය. නව දිල්ලිය ඉන්දීය විරෝධී ඉස්ලාමීය සටන්කාමීන්ට නවාතැන් දීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සඳහා හසීනා මත රඳා පවතී. චීනය සහ ඉන්දියාව යන දෙකම යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති සුරක්ෂිත කර ඇත. චීනය මීට අමතරව යුද උපකරණ ද සපයා ඇත.

ඇය සාර්ථක, මතභේදාත්මක නම්, ගෘහස්ථ ප්‍රතිවිරෝධතා කළමනාකරණය කිරීමේ සහ භූ දේශපාලනයේ දැඩි කඹයේ ගමන් කිරීමේ වාර්තාව සැලකිල්ලට ගෙන, ෂීක් හසීනා පශ්චාත් ඡන්ද විමසීම් අභියෝගවලට දක්ෂ ලෙස මුහුණ දෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.

භූතානය

භූතානය එහි ජාතික සභාව සඳහා මැතිවරණය ජනවාරි 9 දා පැවැත්වීය. හිටපු අගමැති Tshering Tobgay ගේ මහජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂය (PDP) ආසන 47 න් 30 ක් දිනා ගත්තේය. ආර්ථික අර්බුදයක් මධ්‍යයේ මැතිවරණය පැවැත්විණි.

Tobgay ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය රජයේ සංඛ්‍යාලේඛන පෙන්වා දුන්නේ සෑම පුද්ගලයන් අට දෙනෙකුගෙන්ම එක් අයෙක් “ආහාර සඳහා ඔවුන්ගේ මූලික අවශ්‍යතා සපුරාලීමට අරගල කරන” සහ අනෙකුත් අවශ්‍යතා සපුරාලන බවයි.

ලෝක බැංකුවට අනුව, පසුගිය වසර පහ තුළ භූතානයේ ආර්ථිකය 1.7% කින් වර්ධනය විය. විරැකියාව යනු නිදන්ගත ගැටලුවක් වන අතර එය රටේ ආර්ථික විභවය අඩපණ කරන තරුණ තරුණියන්ගේ නික්මයාමට තුඩු දෙයි.

ඉන්දියාව සහ චීනය අතර ගොඩබිමින් වටවුණු රටක් වන භූතානයට ලෝක වෙළෙඳපොළට සෘජු ප්‍රවේශයක් නොමැත. එය ඉන්දියාව හමුවේ හිරවී තිබේ. ඉන් පරිභාහිරව පිට වී චීනයට භෞමික සහන දී වගා කටයුතු කරමින් තිබේ. මෙම ක්‍රියාවලියේදී එය නවදිල්ලියේ අනාරක්ෂිත භාවයක් නිර්මාණය කර ඇත. භූතානය දේශපාලනික සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ස්වාධීනත්වය ක්‍රියාත්මක කරමින් ඉන්දියාවේ අප්‍රසාදය මැද වුවද ඉන්දියාව මත ආර්ථික වශයෙන් යැපීම පිරිමැසීමට උත්සාහ කරමින් සිටියි.

පකිස්තානය

පකිස්ථානය සිය ජාතික සභා සහ පළාත් සභා මැතිවරණය පෙබරවාරි 08 වැනිදා පැවැත්වීමට නියමිතය. පසුගිය වසර පකිස්ථානයේ දැඩි කැළඹිලි ඇති විය.  පකිස්ථානය දේශපාලන, ආර්ථික සහ නෛතික ක්ෂේත්‍රවල බහුවිධ අවිනිශ්චිතතාවයන් දුටුවේය.

2024 දී පකිස්ථානය මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න නම්: පකිස්ථානය දේශපාලන ස්ථාවරත්වය දකිනු ඇත්ද? බලයට එන්නේ කුමන පක්ෂයද?

ඉම්රාන් ඛාන්ගේ පකිස්තාන් ටෙහ්රීක්-ඊ-ඉන්සාෆ් (පීටීඅයි) දැන් රටේ බලවත්ම ආයතනය වන හමුදාව අන්තයේ සිටී. නවාස් ෂරීෆ්ගේ පකිස්ථාන මුස්ලිම් ලීගය-එන්, හෝ පීඑම්එල් (එන්), 2018 මැතිවරනයට පෙර එම අවිනිශ්චිත තත්වයේ සිටියේය.

2018 දී, පීටීඅයි හමුදාව විසින් බලයට පත් කරන ලදී, එය “ගැඹුරු රාජ්‍යය” හෝ “ස්ථාපිත කිරීම” ලෙසද හැඳින්වේ. “ගැඹුරු රාජ්‍යය” සියලුම පළාත්වල දේශපාලන ඉංජිනේරු විද්‍යාව කරයි. එම පක්ෂය හෝ නායකයා Deep State පිටුබලය දෙයි, තේරී පත් වේ. හමුදාව තමන් අකමැති ආණ්ඩු ද ඉවත් කරන බව ජාතික උසස් අධ්‍යයන ආයතනයේ ගැටුම් සහ ආරක්ෂක අධ්‍යයන පාසලේ පීඨාධිපති ආචාර්ය ඩී සුබ චන්ද්‍රන් පවසයි.

මෙවර, හමුදාව නවාස් ෂරීෆ්ගේ පකිස්ථාන මුස්ලිම් ලීගය-එන් හෝ පීඑම්එල් (එන්) ට සහාය දක්වයි. හමුදාව සිය බුද්ධි අංශය හරහා තම සේවාදායකයාගේ ජයග්‍රහණය සඳහා කොන්දේසි නිර්මානය කිරීම සඳහා දේශපාලන පක්ෂ හෝ ප්‍රොක්සි නිර්මාණය කරයි.

2018 දී, “ගැඹුරු රාජ්‍යය” විසින් පන්ජාබ් හි Tehreek-e-Labbaik Pakistan (TLP) නිර්මාණය කර, සින්ද්හි Muttahdia Quumi ව්‍යාපාරය දෙකඩ කර, බලුකිස්තානයේ Balochistan Awami පක්ෂය දියකර යැවීය.

මේ වසරේත් දේශපාලන ඉංජිනේරු කටයුතු සිදුවන බව සුබ චන්ද්‍රන් පවසයි. නවාස් ෂරීෆ්ගේ පීඑම්එල් (එන්) ට උදව් කිරීම සඳහා, “ගැඹුරු රාජ්‍යය” පීටීඅයි හි ඉම්රාන් ඛාන්ට එරෙහිව බරපතල චෝදනා එල්ල කළේ ඔහුව සිරගත කිරීමට සහ නුසුදුස්සකු කිරීමට ය. ඉම්රාන් සිය පක්‍ෂයේ ලකුණ වන ක්‍රිකට් පිත්ත පවා ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමට නීතිමය සටනක යෙදී සිටී.

බොහෝ PTI නායකයින් ඉම්රාන් හැර ගොස් ඇත. සමහරු Jahangir Khan Tareen ගේ නායකත්වයෙන් යුත් Istehkam-i-Pakistan Party (IPP) නම් නව පක්ෂයකට සම්බන්ධ වී ඇත. පන්ජාබ් හි පීඑම්එල් (එන්) සමඟ IPP ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනීමට ඩීප් ස්ටේට් උත්සාහ කරන බවට චෝදනා එල්ල වේ.

එය එසේ වුවද, පීටීඅයි සහ එහි නායක ඉම්රාන් ඛාන් පන්ජාබ්හි සහ සැබවින්ම පකිස්ථානය පුරා අතිශයින් ජනප්‍රියය. සංස්ථාපිතයේ බලයට වඩා ජනප්‍රියත්වය ජයග්‍රහණය කරන්නේ දැයි බැලීම සිත්ගන්නා කරුණකි.

විදේශ සබඳතා සම්බන්ධයෙන් ගත් කළ, නවාස් ෂරීෆ් රජයක් අවම වශයෙන් ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාම නැවත ආරම්භ කිරීමට සහ අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩවල මිල අඩු කිරීම සඳහා උදව් කිරීමට ඉන්දියාව සමඟ මිත්‍රශීලී වීමට උත්සාහ කරනු ඇත. නමුත් හමුදාවේ අනුග්‍රහය ඇතිව, ඉන්දීය ව්‍යවස්ථාවේ 370 වැනි වගන්තිය අහෝසි කිරීමෙන් 2019 දී උදුරා ගන්නා ලද කාශ්මීරයට ඉන්දියාව ස්වයං පාලනයක් ලබා දිය යුතු බව ෂරීෆ් දිගට ම අවධාරණය කරනු ඇත. ඉන්දියාව නොසැලෙන අතර එය සමඟ ආතතිය දිගටම පවතිනු ඇත.

ඉම්රාන් ඛාන්ට හානි කළ එක්සත් ජනපදය සමඟ නවාස් මායිම් සකස් කරනු ඇත. තමන් බලයෙන් පහ කිරීමට ඇමරිකාව කුමන්ත්‍රණය කරන බවට ඔහු චෝදනා කර තිබිණි. එක්සත් ජනපදය, ෂරීෆ් ජයග්‍රහණයක් අපේක්ෂාවෙන් සිටින අතර, IMF විසින් ඩොලර් බිලියන 03 ක ඇපදීමක් යටතේ පකිස්ථානයට ඩොලර් මිලියන 700 ක ණයක් අනුමත කර ඇත. පොරොත්තු විධිවිධානය (SBA) යටතේ සම්පූර්ණ විසර්ජනය දැන් USD බිලියන 1.9 ක් වන අතර එය අසාර්ථක පාකිස්තාන ආර්ථිකය ගොඩ ගැනීමට උපකාරී වේ.

චීන-පකිස්තාන ආර්ථික කොරිඩෝ (CPEC) සඳහා විශාල වශයෙන් ආයෝජනය කර ඇති චීනය සමඟ පාකිස්තානය දිගටම හොඳ සබඳතා පවත්වනු ඇත.

ඉන්දියාව

2024 මැයි ඉන්දියානු පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, භාරතීය ජනතා පක්ෂය ජයග්‍රාහී අශ්වයා ලෙස සාමාන්‍යයෙන් සලකනු ලැබේ. මෙය මෝදිගේ චිරස්ථායී ජනප්‍රියත්වය මත පදනම් වී ඇති බව ජාත්‍යන්තර සාමය සඳහා වන Carnegie Endowment හි මිලාන් වෛෂ්නව් පවසයි.

නොවැම්බර් අග දී සමීක්ෂණය කළ ඉන්දියානුවන්ගෙන් 78% ක් මෝඩිගේ කාර්ය සාධනය අනුමත කළ බව  “මෝනිං කන්සල්ට්” උපුටා දක්වයි. ඉන්ඩියා ටුඩේ වෙතින් ද්විවාර්ෂික “ජාතියේ මනෝභාවය” මත විමසුම නිරන්තරයෙන් පෙන්නුම් කර ඇත්තේ භාරතීය ජනතා පක්ෂය (බීජේපී) ප්‍රමුඛ ජාතික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයයි.

සන්ධානය (NDA) පාර්ලිමේන්තුවේ පහළ මන්ත්‍රණ සභාව වන ලෝක් සභාවේ බහුතර ආසන සංඛ්‍යාවක් අල්ලා ගනු ඇත.

නමුත් මෝඩිට මුහුණ දීමට සිදුවන ප්‍රශ්න තිබේ. INDIA යන කෙටි යෙදුමෙන් හැඳින්වෙන ඒකාබද්ධ විපක්ෂ සන්ධානය සිය ආසන ගැලපුම් ගැටලු විසඳන්නේ නම්, BJP-NDA පරාජය කළ හැකිය. නමුත් ඉන්දියා සන්ධානය, විවිධ සහ අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් ප්‍රතිවිරෝධී කණ්ඩායමකි. තනි චරිතාංග නායකයෙකුට සමගිය ඇති කළ හැකි නමුත් තවමත් තනි නායකයෙකු නොමැත. මෝඩිගේ ආයාචනයට සම කළ හැකි කිසිවක් නැත.

ඉන්දියා සන්ධානයේ දෙවන දෝෂය නම්, වේගයෙන් දියුණු වීමට අවශ්‍ය අභිලාෂකාමී ඉන්දියානුවන්ට ආයාචනා කරන මෝදිගේ හින්දු ජාතිකවාදී සහ ඉදිරි දැක්මක් සහිත ආර්ථික ආඛ්‍යානය භාර ගැනීමට බලවත් දේශපාලන හා ආර්ථික ආඛ්‍යානයක් එයට නොමැති වීමයි.

ඉන්දියාවේ අසමානතා අවධාරණය කරමින් ආර්ථික ප්‍රගතිය පිළිබඳ මෝදිගේ ප්‍රකාශ නීත්‍යානුකූල නොවන අතර, සාමාන්‍ය ජනතාවට ජයග්‍රහණ පිළිබඳ හැඟීමක් ලබා දීම සඳහා මෝඩි ඉන්දියාවේ ආර්ථික හා තාක්‍ෂණික ජයග්‍රහණ ඉස්මතු කරයි. මෝදි කාලයේ මනෝභාවය පිළිබිඹු කරන අතර රාහුල් ගාන්ධි අඳුරු පැත්ත පෙන්වා දීමට උත්සාහ කරයි.

හින්දු ඡන්ද තහවුරු කිරීම සඳහා මෝදි නිර්ලජ්ජිත ලෙස හින්දු-මුස්ලිම් භේදය ගසාකයි. නමුත් පසුගිය දින කිහිපය තුළ මෝදි මුස්ලිම් ජනතාව දිනා ගැනීමට පියවර ගෙන තිබුණි. ඔහු සෞදි අරාබියෙන් මක්කමට යන ඉන්දියානු මුස්ලිම් වන්දනාකරුවන් සඳහා 150,000 ක කෝටාවක් ලබා ගත්තේය. ඔහු අජ්මීර්හි මුස්ලිම් සිද්ධස්ථානයක් ද වැඳ පුදා ගත්තේය. ඔහුගේ රජය බෞද්ධ වන්දනා චාරිකා මෙන් සුෆි (ඉස්ලාමීය) ආගමික වන්දනා චාරිකා ද ආරම්භ කිරීමට නියමිතය.

ඉන්දියාව වාර්ගික බෙදීම්වලට එරෙහිව සටන් කිරීමට උත්සාහ කරයි, නමුත් අකාර්යක්ෂමයි.

යම් දේශපාලන හෝ ආර්ථික ව්‍යසනයක් සිදු නොවන්නේ නම්, දැන් සිට මැයි දක්වා කාලය තුළ, මෝඩි පිට පිට තුන්වන වාරයකට ගෙදර යා යුතුය.

ශ්‍රී ලංකාව

ශ්‍රී ලංකාවේ සැප්තැම්බර් මාසයේදී ජනාධිපතිවරණයක් පැවැත්වීමටත් ඉන් පසුව පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් පැවැත්වීමටත් අපේක්ෂා කෙරේ. එහෙත් දේශපාලන තත්ත්වය පිළිබඳව තවමත් පැහැදිලි බවක් නොමැත. කිසිම නායකයෙක් හෝ පක්ෂයක් ඉදිරියෙන් සිටින බවක් නොපෙනේ.

බලයේ සිටින්නේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ (එජාප) නායකයා සහ  ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ ය; සමගි ජන බලවේගයේ (SJB) නායක සජිත් ප්‍රේමදාස; ජාතික ජන බලවේගයේ (NPP) නායක අනුර කුමාර දිසානායක තරඟ බිමේ සිටිති. ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණට (SLPP) එක්කෝ නිර්පාක්ෂික ධනපති ධම්මික පෙරේරා දමා හෝ වික්‍රමසිංහට සහාය දිය හැකිය.

අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ මිල අහස උසට නැඟීමට එරෙහි මහජන කෝපයේ රැල්ලෙන් ජාතික ජන බලවේගයේ අනුර කුමාර දිසානායක ඉදිරියෙන්ම සිටින බව මීට පෙර කරන ලද මත විමසුමකින් පෙන්වා දී තිබිණි. අලුත්ම වාර්තා පෙන්වා දෙන්නේ ජාතික ජන බලවේගය තවම බලයට පත් වී නැති නිසා බොහෝ තරුණ තරුණියන් එයට අවස්ථාවක් ලබා දීමට කැමති බවයි.

රටේ දේශපාලන ක්‍රමය බිඳවැටීම වළක්වා ගැනීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ දී ජනාධිපති වික්‍රමසිංහට සහාය පළ කළද අපකීර්තියට පත් රාජපක්ෂ සහෝදරයන්ගේ පක්ෂය වන ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ තීරණයක් ගෙන නොමැත. ශ්‍රී ලාංකේය දෙමළ ජනයාගේ පක්ෂ ඔවුන් සහාය දිය යුත්තේ කාටද යන්න පිළිබඳව තීරණයක් ගෙන නොමැත. ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති දෙමළ ජනයාගේ ඇත්තේ ජයග්‍රාහී අශ්වයාට පිටුබලය දුන් ඉතිහාසයකි.

වික්‍රමසිංහගේ විරුද්ධවාදීන්ට ප්‍රධාන අවිය වන්නේ අත්‍යාවශ්‍ය ද්‍රව්‍යවල මිල ඉහළ යාම සහ මධ්‍යම පාන්තික සහ දුප්පත් පාරිභෝගිකයන්ගේ සාක්කුවේ මුදල් අඩුවීමයි. නව බදු විශේෂයෙන්ම ඉහළ වැට් බදු ප්‍රතිශතය ජනතාවට දැඩි ලෙස බලපා ඇත.

බදු ප්‍රතිසංස්කරණ සහ බදු එකතු කිරීම සම්බන්ධයෙන් IMF හි කොන්දේසි සපුරාලීම සඳහා බදු අනුපාත ඉහළ දැමීමට සිදු වූ බව ආණ්ඩුව සිය පැවැත්ම වෙනුවෙන් පවසයි.

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට අනුව ආර්ථිකය ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වෙමින් පැවතිය ද,  2022 දී පෙර නොවූ විරූ මට්ටම් කරා වේගවත් වූ උද්ධමනය වසරක් ඇතුළත තනි ඉලක්කම් මට්ටමට ගෙනවිත් ඇත.

ගෙවුම් ශේෂ තත්ත්වය වැඩිදියුණු කරමින් විදේශ විනිමය ගලා ඒම වැඩි වී තිබේ. 2022 අප්‍රේල් මාසයේදී සොච්චම් මට්ටමකට පහත වැටුණු දළ නිල සංචිත (GOR), 2023 අවසානය වන විට US$ බිලියන 4.4 දක්වා වැඩි දියුණු වූයේ IMF-විස්තීරණ අරමුදල් පහසුකම යටතේ කොටස් දෙකක් ලැබීම හේතුවෙනි. ලෝක බැංකුවෙන් සහ ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවෙන් තවදුරටත් මූල්‍ය ආධාර අපේක්ෂා කෙරේ.

සංචාරක ව්‍යාපාරයෙන් සහ අනෙකුත් ගලා ඒම්වලින් ඉපැයීම්වල තියුණු වැඩිවීමක් දක්නට ඇත. සම්පීඩිත ආනයනය ද උපකාර කර ඇත. බදු ආදායමේ කැපී පෙනෙන වර්ධනයක් දක්නට ලැබේ. පොදු භාණ්ඩවල මිල අඩු මිලට ගෙන ඇති අතර රාජ්‍ය සතු ව්‍යාපාරවල මූල්‍ය කාර්ය සාධනය වැඩිදියුණු වී ඇත.

ණය බර අඩු කර ගැනීම සඳහා රජය ගෘහස්ථ ණය ප්‍රශස්තකරණය (DDO) සාර්ථකව සම්පූර්ණ කළේය. ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම සඳහා නිල ණය හිමියන්ගේ කමිටුව (OCC) සහ චීනයේ EXIM බැංකුව සමඟ ප්‍රතිපත්තිමය එකඟතාවයකට (AIP) එළඹුණු අතර, ඉක්මනින් AIP වෙත ළඟා වීම සඳහා අනෙකුත් ණය හිමියන් සමඟ හොඳ විශ්වාසයකින් සාකච්ඡා දිගටම කරගෙන ගියේය.

යටින් පවතින උද්ධමන පීඩනය අඩු වීම නිසා 2023 ජුනි මාසයේ සිට මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රමයෙන් ලිහිල් විය. වෙළෙඳපොළ ණය පොලී අනුපාත ක්‍රමයෙන් සාමාන්‍යකරණය වීම ආයෝජකයාගේ සහ ව්‍යාපාරික මනෝභාවය වැඩිදියුණු කළේය.

කෙසේ වෙතත්, සාමාන්‍ය ජනතාව මත පැටවී ඇති බර තවදුරටත් ලිහිල් කිරීම සඳහා පෙබරවාරි මාසයේදී විදුලි බිල අඩු කිරීමටත්, වැට් බද්ද 18% සිට 15% දක්වා අඩු කිරීමටත් බලාපොරොත්තු වන බව එජාප ආරංචි මාර්ග සඳහන් කළේය. එහෙත් ව්‍යාපාරික මනෝභාවය තවමත් ප්‍රමාණවත් නොවන බැවින් ආයතනික බදු වැඩි කිරීමට ඉඩක් නැත.

කෙසේ වෙතත්, දිවයිනේ ඉදිරි මැතිවරණවලදී ජනතාව කුමන මතයකින් ඡන්දය ප්‍රකාශ කරයිද යන්න කිසිවෙකුට අනාවැකි කිව නොහැක. තිබෙන අවස්ථා ඒකාකාරයි.

පී.කේ. බාලචන්ද්‍රන් වසර ගණනාවක් පුරා විවිධ පුවත් වෙබ් අඩවි සහ දිනපතා පුවත්පත් සඳහා දකුණු ආසියාතික කටයුතු පිළිබඳව ලියන කොළඹ පදනම් වූ නිදහස් මාධ්‍යවේදියෙකි. ඔහු හින්දුස්ථාන් ටයිම්ස්, නිව් ඉන්දියන් එක්ස්ප්‍රස් සහ ඉකොනොමිස්ට් සඳහා කොළඹ සහ චෙන්නායි සිට වාර්තා කර ඇත. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ ඩේලි මිරර් සහ සිලෝන් ටුඩේ සතිපතා තීරු ලිපි ලියයි.

Factum යනු www.factum.lk හරහා ප්‍රවේශ විය හැකි ජාත්‍යන්තර සබඳතා, තාක්ෂණික සහයෝගීතාව සහ උපාය මාර්ගික සන්නිවේදනයන් පිළිබඳ ආසියා පැසිෆික් කේන්ද්‍ර කරගත් චින්තන ටැංකියකි.

මෙහි ප්‍රකාශිත අදහස් කතුවරයාගේම වන අතර ඒවා අනිවාර්යයෙන්ම සංවිධානයේ අදහස් පිළිබිඹු නොකරයි