වසර තුනකට වැඩි කාලයක් චීනයේ රඳවා තබාගෙන සිටි ඕස්ට්‍රේලියානු මාධ්‍යවේදිනී චෙන් ලී නිදහස්කර තිබේ.
ඕස්ට්‍රේලියානු අගමැති ඇන්තනි ඇල්බනේස් ඇගේ නිදහස් කිරීම නිවේදනය කරමින් සඳහන් කළේ, විදේශ අමාත්‍ය පෙනී වොං, ගුවන් තොටුපළේදී ඇයව මුණගැසුණ බවයි.
48 හැවිරිදි චෙන් ලී, 2020 අගෝස්තු 13 වන දින අත්අඩංගුවට ගන්නා විට ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් කටයුතු කරන චීනයේ රාජ්‍ය රූපවාහිනී නාලිකාවක් වන CGTN හි ව්‍යාපාරික වාර්තාකරුවෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටියාය.
පසුව ඇයට “නීතිවිරෝධී ලෙස රාජ්‍ය රහස් පිටරට සැපයීම” සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල විය.
ඇයගේ චෝදනා කිසිවිටෙක ප්‍රසිද්ධියට පත් නොවීය.
ඕස්ට්‍රේලියාව සහ චීනය අතර සබඳතා නැවත දැඩි වෙමින් පවතින බව පෙනෙන නිසා චෙං මහත්මිය නිදහස් විය. වසංගතය අතරතුර දෙරට අතර ආතතීන් ගැඹුරු වූ අතර එය ගල් අඟුරු සහ දැව වැනි ඕස්ට්‍රේලියානු අපනයන සඳහා චීන තහනමක් පැනවීමට හේතු විය. රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවුල ක්‍රමක්‍රමයෙන් ලිහිල් වීමේ පළමු සලකුනු වන එම අවහිර කිරීම් මෙම වසර මුලදී ඉවත් කරන ලදී.
බදාදා, චෙන් මහත්මිය නිදහස් කිරීමෙන් පසුව, අගමැතිවරයා පැවසුවේ මෙම වසරේ ඔහුගේ චීන සංචාරය සිදුවනු ඇති බවයි.
චෙං මහත්මිය මෙල්බර්න්හිදී ඇගේ දරුවන් දෙදෙනා සමඟ නැවත එක් වී ඇති බව ඔහු පැවසීය.
“ඇයගේ නැවත පැමිණීම ඇගේ පවුලට ඉතා දුෂ්කර වසර කිහිපයක අවසානයක් ගෙන එයි. රජය දිගු කලක් තිස්සේ මේ සම්බන්දව කටයුතු කරමින් සිටි අතර ඇයගේ නැවත පැමිණීම ඇයගේ පවුලේ අය සහ මිතුරන් පමණක් නොව සියලුම ඕස්ට්‍රේලියානුවන් විසින් උණුසුම් ලෙස පිළිගනු ඇත,” ඔහු දුරකථනයෙන් චෙං මහත්මියට කතා කළ බව ද පැවසීය.
ඇයගේ නඩුව “චීනයේ නීතිමය ක්‍රියාවලීන් හරහා අවසන් කරන ලද” බව ඔහු සඳහන් කළේය.
චීනයේදී ඇයව අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් පසුව, චෙන්ග් මහත්මිය ඇයව රඳවාගෙන සිටි පළමු මාස හය කිසිදු චෝදනාවකින් තොරව හුදකලා සිරකඳවුරේ ගත කළාය.
පසුගිය මාර්තු මාසයේදී චීන අධිකරණයකදී ඇගේ නඩුව රහසිගතව විභාග කරන ලදී. චීනයේ ඕස්ට්‍රේලියානු තානාපති ග්‍රැහැම් ෆ්ලෙචර් නඩු විභාගයට පෙනී සිටීම සඳහා උසාවියට ඇතුළු වීමට උත්සාහ දැරුවද අසාර්ථක විය. ඇයට එල්ල වූ චෝදනා ඇගේ පවුලේ අය ද දැන සිටියේ නැත.
චීනයේ රාජ්‍ය ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය බදාදා ප්‍රකාශ කළේ චෙං මහත්මිය වසර දෙකයි මාස 11ක සිර දඬුවමකින් පසු පිටුවහල් කළ බවයි. ඇයගේ චෝදනාවලට ඇය වරද පිළිගෙන ඇති බව එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ. ඇයට දඬුවම් නියම වූයේ කවදාදැයි බීජිං පවසා නැත. නමුත් පසුගිය වසරේ මුල් භාගයේදී ඇයව විභාග කිරීමට පෙර චෙං මහත්මිය රැඳවුම් භාරයේ ගත කළ කාලය ඇගේ දඬුවම සඳහා ගණන් කරනු ලැබේ.
චීනයේ උපත ලද, චෙන් මහත්මිය සිය පවුලේ අය සමඟ ඕස්ට්‍රේලියාවේ මෙල්බර්න් වෙත සංක්‍රමණය වූයේ ඇයට වයස අවුරුදු 10 දී ය. පසුව ඇය නැවත චීනයට ගොස් 2012 දී CGTN හා සම්බන්ධ වූවාය.
චීනය සිරකරුවන් දේශපාලන කේවල් කිරීම් භාවිතා කරන බවට ඇතැම් විවේචකයෝ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ චෝදනා කරති.
කැනේඩියානු ජාතිකයන් වන මයිකල් කොව්රිග් සහ මයිකල් ස්පාවර් ද ඔත්තු බැලීමේ චෝදනාවට 2018 සහ 2021 අතර චීනයේ රඳවා තබා ගන්නා ලදී.
තවත් ඔස්ට්‍රේලියානු ජාතිකයෙකු වන යැන් හෙන්ජින් ජාතික ආරක්ෂක චෝදනා යටතේ චීනයේ සිරගතව සිටියි. ඔත්තු බැලීම සම්බන්ධයෙන් ඔහුට 2019 අගෝස්තු මාසයේදී චෝදනා එල්ල වූ අතර, 2021 මැයි මාසයේදී නඩු විභාගයට ලක් විය. ඔහුට විධිමත් ලෙස දඬුවම් නියම කර නොමැත.
