ශ්‍රී ලංක‍ාවේ තුන්කොන් දැක්ම

උදිත දේවප්‍රිය විසිනි

ශ්‍රී ලංකාවේ අනාගතය පවතින්නේ ඉන්දියාව, චීනය සහ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය යන මහ බලවතුන් තිදෙනා  අනුපිළිවෙලින් තුලනය කරගැනීමේ හැකියාව මතය. ඉන්දියන් සාගරයේ පිහිටි ඉතා කුඩා රාජ්‍යයක් වීමේ උභතෝකෝටිකයට මේ කාරණාව අතිශය වැදගත් සම්බන්ධතාවක් ඇති දෙයකි.  නමුත් වඩා වැදගත් වන්නේ එය කලාපයේ බලවත්ම ක්‍රීඩකයා දෙපසට වන කුඩා රාජ්‍යයක් වීමත් සමඟයි, එය සිදුවන්නේ එහි ආසන්නතම ප්‍රතිවාදියා දෙපසින් සිටීමයි – එය ප්‍රධාන වේ.

යුද්ධයක පැටලි ඇති යුක්රේනය මෙවැනි තුන්කොන් ප්‍රශ්නයට මුහුණ නොදේ: එය රුසියාවට මායිම් වන අතර, රුසියාව නේටෝව විසින් වටලනු ලබන බව ප්‍රකාශ කරයි, නමුත් නේටෝව ඉන්දියන් සාගරයේ චීනයට කළ හැකි ආකාරයට නැගෙනහිර යුරෝපයට මැදිහත් වීම  බොහෝ දුරස් බවක් පෙන්වයි. ඇත්ත වශයෙන්ම නේටෝ බලවතුන් මෙන් චීනය මැදිහත් වීමක් නොවේ, නමුත් පසුව නේටෝවට නව දිල්ලියේ ප්‍රොක්සියක් ඇත.

ශ්‍රී ලංකාව දිල්ලිය මත සිය ඔට්ටු ඇල්ලිය යුතු බවත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ඉරණම ඉන්දියාව අතේ බවත් පවසන අය සිටිති. මම එවැනි තර්ක ප්‍රතික්ෂේප නොකරමි. එහෙත් මෙහි අනුප්‍රාප්තික ආණ්ඩුව එවැනි රටවල අවශ්‍යතාවලට යටත් වීම සඳහා කුමන රටක් සමඟ වුව ද සමීප සබඳතා ව්‍යාකූල කර ඇත. එපමණක් නොව, ඉන්දියාව එක් භූගෝලීය ඒකකයක් ලෙස සැලකීමේ ප්‍රවණතාවක් පවතී. එය එසේ නොවේ. ඉන්දියාව න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාකාරක සහ අභ්‍යවකාශ ව්‍යාපෘති පවා ඇති රටකි, නමුත් එය බොඳ වූ පොරොන්දු සහ දරිද්‍රතාවයේ දේශයකි. එය සඳ මත ගොඩබෑම සඳහා චන්ද්‍ර යානය යවයි, නමුත් ඒ සමඟම ගෝලීය අර්ධ සන්නායක නිෂ්පාදකයෙකු රටේ ප්‍රමුඛ පෙළේ සමූහ ව්‍යාපාරයක් සමඟ ව්‍යාපාරයකින් ඉවත් වීමට තෝරා ගනී, වාසි තිබියදීත්, ඉන්දියාවේ බටහිර සහචරයින්ට නිෂ්පාදනය මාරු කිරීමේ ඉන්දියාවට ම තරම් චීනයෙන් ඈත්ව ඇත.

රනිල් වික්‍රමසිංහගේ මෑතකාලීන ඉන්දීය සංචාරය මෙම සංකීර්ණතා යටින් පවතින තත්වය පැහැදිළි කරන එක් අවස්ථාවකි. එක පැත්තකින් දිල්ලිය සංසිඳුවා ගත යුතුයි කියන එක මතයක් ඉස්මතුවෙයි. අනෙක් අතට, අනෙකුත් රටවලට, විශේෂයෙන් චීනයට ඇති කැපවීම්වල වියදමින් මෙය එසේ විය නොහැකි බවට සම්මුතියකට මායිම් වන ප්‍රතිවිරෝධී මතයක් තිබේ. රනිල් වික‍්‍රමසිංහ නවදිල්ලියට ගිය අවස්ථාවේදීම කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ ඉහළ නිලධාරියකු යැවීමට බීජිං ගත් තීරණය චීනය ශ‍්‍රී ලංකාව අත්හැර නැති බවත්, ශ්‍රී ලංකාව මේ බලතුලනයේ වැදගත් ප‍්‍රවේශයක් ලෙස දකින බවත් පැහැදිලි ඇඟවීමකි. ඉන්දියාව දිවයිනේ ව්‍යාප්තිය නොතකා. කොළඹදී, යුවාන් ජියාජුන්, BRI හි බලකොටුවක් සහ නව ජාත්‍යන්තර ගොඩබිම්-මුහුදු වෙළඳ කොරිඩෝවේ කේන්ද්‍රස්ථානයක් වන Chongqing හරහා කොළඹ සහ චීනය අතර සහයෝගීතාව අවධාරණය කළේය.

මෙම සබඳතාවලින් ශ්‍රී ලංකාවට සැලකිය යුතු ප්‍රතිලාභ ලැබිය හැකි අතර ඉන්දියාව සැමවිටම ඒවාට බාධාවක් ලෙස නොසැලකිය යුතුයි. ඇත්ත වශයෙන්ම, තත්වය පිළිබඳ මගේ කියවීම නම්, චීනය දිල්ලිය දිවයිනට දමා ඇති රතු ඉරි වලින් ඔබ්බට නොයන තාක් කල් ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාවේ චීන ව්‍යාපෘතිවලට එරෙහිව මැදිහත් නොවන බවයි. උතුරේ පුනර්ජනනීය බලශක්ති ව්‍යාපෘතිවලින් ඉවත් වීමට චීනය ගත් තීරණයෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ ඉන්දියාවට එම පළාතේ අවසාන ප්‍රකාශය සහ එම ප්‍රමාණයට නැගෙනහිරින් සිදුවන බවයි. ඊට අමතරව, එවැනි කලාපවල චීනය කෙරෙහි පවතින ආකල්පය සතුරු ආකල්පයකි: සාමාන්‍ය දෙමළ ජනයා බීජිං දෙස හිතකර ලෙස නොසලකයි, අර්ධ වශයෙන් රාජපක්ෂලා සමඟ ඇති සම්බන්ධය නිසා නමුත් ඉන්දියාව මෙන් නොව චීනය ඔවුන්ගේ කාරණය භාර නොගන්නා බැවිනි. සුළුතර දුක්ගැනවිලි චීනයේ එහි හවුල්කරුවන් සමඟ මෙහි හෝ වෙනත් තැනක ඇති සබඳතාවලට බලපාන්නේ නැත.

උතුරු නැගෙනහිර ඉන්දියාවේ අවශ්‍යතා සාමාන්‍ය දෙමළ ජනතාව කෙරෙහි දක්වන සැලකිල්ලට සීමා වී හෝ සීමා වී ඇති බව  හෝ මින් අදහස් නොවේ. එය දෙවැන්න ලෙස සලකන්නේ ඉන්දියාවේ වැදගත්ම මැතිවරණ කොට්ඨාශයක් වන දකුණු ඉන්දියාවේ දිගුවක් ලෙස යි. භාරතීය ජනතා පක්ෂ ආණ්ඩුව සක්‍රීයව දකුණු ඉන්දියාවට ආචාර කරමින් සිටින අතර ඇත්ත වශයෙන්ම කලාපය චීනයට එරෙහි වැදගත් බැම්මක් ලෙස දකියි: නිදසුනක් වශයෙන්, දශක ගණනාවක් පුරා, ඉන්දියාව සිය න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාකාරක උතුරෙන් සහ බටහිරින් සහ දකුණට උපායශීලීව මාරු කර ඇත. මේ අනුව එය දකුණ සනසාලිය යුතු අතර ශ්‍රී ලංකාවේ උතුරේ දෙමළ ජනයා සම්බන්ධ ඕනෑම ගැටලුවක් කලාපය සමඟ මධ්‍යයේ සබඳතාවලට බලපානු ඇත. මේ සියල්ලටම සදාචාරාත්මක මානයක් ඇත, නමුත් ශ්‍රී ලාංකීය දෙමළ ජනතාව සමඟ – වතු දෙමළ ජනතාව සමඟ පවා ඉන්දියාවේ සබඳතා එම මානය ඉක්මවා යයි. ඇත්ත වශයෙන්ම, සුළුතර කණ්ඩායම් පිළිබඳ කනස්සල්ල භූ දේශපාලනයෙන් වර්ණවත් වේ – එක්සත් ජනපදය, එක් උදාහරණයක් ලෙස, පාකිස්තානය මිත්‍රයෙකු වීම නැවැත්වීමෙන් පසු කාශ්මීරය පිළිබඳ ගමන් මග වෙනස් කළේය – සදාචාරාත්මක ආස්ථානයකින් ඒවා රාමු කිරීමෙන් හෝ විවාද කිරීමෙන් පලක් නැත.

එසේ වුවද, දෙමළ ප්‍රශ්නය ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාවට බැඳ තබන වැදගත් සාධකයක් වන අතර කොළඹ සහ බීජිං අතර සමස්ථ සහයෝගීතාවයට පූර්වගාමී වේ. එක්සත් ජනපදය පැහැදිලිවම මෙය දකිනවා හෝ එය තම වාසියට යැයි සිතන අතර පෝක් සමුද්‍ර සන්ධියේ සහ බෙංගාල බොක්කෙහි උත්තේජනයක් ලබා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් දිල්ලි සමඟ සබඳතා පවත්වයි. කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටනය විසින් ශ්‍රී ලංකාව සහ චීනය සමඟ කරන ගනුදෙනුවල දී ඉන්දියාව හැසිරවීමට ඉඩ දීමට තරම් කැමැත්තක් දක්වනු ඇත්ද යන්න තවමත් විවාදයක් පවතී. ඇතැම් අය එය එසේ වේයැයි කියන අතර තවත් පිරිසක් එය ප්‍රතික්ෂේප කරයි. මත දෙකම, මම දකින ආකාරයට, වලංගු වේ. එහෙත් යුරෝපයේ ගැටලු ලෝකයේ ප්‍රශ්න ලෙස දැකීමට ඉන්දියාව දක්වන අකමැත්ත චීනයට එරෙහිව වොෂින්ටනය සමඟ සමීප මිලිටරි-ආරක්ෂක සබඳතා සඳහා කැමැත්තක් ඇති ජපානය හෝ දකුණු කොරියාව වැනි රටකින් එය පැහැදිලිවම ඈත් කරයි හෝ වෙන් කරයි. ඒ අතරම, උතුරු චෙන්නායි හි කට්ටුපල්ලි නැව් තටාකයක් එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාවේ අලුත්වැඩියා මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් කිරීමට එහි කැමැත්තෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ එවැනි සබඳතා පුළුල් කිරීමට එය ද උනන්දුවක් දක්වන බවයි.

සාරාංශගත කිරීම සඳහා,

එසේ නම්: ඉන්දියාවට චීනය සමඟ බොහෝ දුක්ගැනවිලි ඇති බැවින් ඕනෑම වේලාවක සහයෝගීතාවයක් ගැන සිතාගත නොහැකිය. ඉන්දියන් සාගරය පිළිබඳ ඉන්දියාවේ දැක්ම, එම අර්ථයෙන්, එක්සත් ජනපදය සමග සමපාත වනු ඇත. එහෙත් ඉන්දියාව චීනය, ශ්‍රී ලංකාව සමඟ සම්බන්ධ වීමෙන් වළක්වනු ඇතැයි මින් අදහස් නොවේ. එය චීනයට ශ්‍රී ලංකාව සමඟ සම්බන්ධ වීමට ඉඩ සලසනු ඇත, සමහර විට එක්සත් ජනපදය කැමති ප්‍රමාණයට වඩා, චීනය යම් සීමාවන්ට ඇලී සිටින තාක් කල්. අනෙක් අතට, නවදිල්ලියට ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් තමන්ගේම උපාය මාර්ගයක් ඇති අතර මෙය වොෂින්ටනය සමඟ සම්පුර්ණයෙන්ම නොගැලපෙන නමුත්, ඉන්දියාව සහ එක්සත් ජනපදය ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් නිහඬ අවබෝධයකට එළැඹෙනු ඇත. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, මහත්වරුන්ගේ එකඟතාවයක් වනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, මේ සතියේ ජපාන නියෝජිත පිරිසක් ද ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාව මේ සියලු අවශ්‍යතා සඳහා රංග ශාලාවක් හෝ ක්‍රීඩා පිටියක් බවට පත්ව ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ වඩා අඩු විදේශ ප්‍රතිපත්ති සංස්ථාපිතය ඉල්ලා සිටින තුලනය කිරීමේ ක්‍රියාවට කැප වන්නේද යන්න තවමත් දැකගත හැකිය. මගේ අනුමානය එසේ නොවනු ඇත. මෙය පැහැදිලිවම හදිසි අවධානයක් අවශ්ය වේ.

‍උදිත දේවප්‍රිය ප්‍රධාන විශ්ලේෂක – ෆැක්ටම් හි ජාත්‍යන්තර සබඳතා වන අතර [email protected] වෙත සම්බන්ධ විය හැක.

Factum යනු www.factum.lk හරහා ප්‍රවේශ විය හැකි ජාත්‍යන්තර සබඳතා, තාක්ෂණික සහයෝගීතාව සහ උපාය මාර්ගික සන්නිවේදනයන් පිළිබඳ ආසියා පැසිෆික් කේන්ද්‍ර කරගත් චින්තන ටැංකියකි.

මෙහි ප්‍රකාශිත අදහස් කතුවරයාගේම වන අතර ඒවා අනිවාර්යයෙන්ම සංවිධානයේ අදහස් පිළිබිඹු නොකරයි.