කතරගම සහ එහි බහුවිධ අභිප්‍රායන්

විනෝද් මුණසිංහ විසිනි

ශ්‍රී ලාංකිකයන් ඔවුන්ගේ විශ්වාසය කුමක් වුවත්, ඓතිහාසිකව විවිධ වූ ඇදහිලි විශ්වාස කිරිමට නැඹුරු වීමක් දක්නට ලැබෙනවා. සත්‍ය වශයෙන්ම, යම් දුරකට දිවයිනේ සෑම ආගමක්ම අනෙක් ඒ්වායේ බලපෑමට ලක්වෙලා.

විවිධ මූලාශ්‍රවලින් උකහා ගත් මිථ්‍යාවන් සහ ජනප්‍රවාද සමූහයක් ඇතුළත් කරමින් ප්‍රධාන ආගම්වලට යටින් පවතින ජන විශ්වාසයන්ගේ සමමුහුර්ත පද්ධතියක පැවැත්මෙන් මෙම අද්භූත උකහා ගැනීම ශක්තිමත් වෙලා. එවැනි පුළුල් ජන විශ්වාස පද්ධතියක පැවැත්ම මෙම දිවයිනේ වෙරළෙන් ඔබ්බට ගොස් දකුණු ආසියාව පුරා විවිධ ආකාරවලින් සොයාගත හැකියි.

ඒ ප්‍රවණතාවය ආබ්‍රහමික ආගම් අදහන අයටත් පැතිරෙනවා. නිදසුනක් වශයෙන්, මාලදිවයිනේ සාම්ප්‍රදායික ඉස්ලාම් ආගමට සිංහලයන්ගේ දෙවිවරුන් සහ යක්ෂයන්ට අනුරූප වන ජින්ස් සහ ඩිව්ස්හි ඉස්ලාමීය නොවන විශ්වාසයන් ඇතුළත් වෙනවා. පූජ්‍ය තිස්ස බාලසූරිය පියතුමා සිය Mary and Human Liberation ග්‍රන්ථයේ රෝමානු කතෝලික ආගමට ආගමික සමමුහුර්තවාදයේ සමහර බලපෑම්වලට ඉඩක් දී තිබෙනවා.

“ලෝකය අඛණ්ඩ ප්‍රගතියක් අත්විඳීමට නොහැකි බැවින් වෙනත් චින්තන මධ්‍යස්ථාන ද අර්බුදයක පවතී; බටහිර ශිෂ්ටාචාරය සදාචාරාත්මක අර්බුදයක සිටින අතර එය නැවත ගොඩනඟා ගත හැකි වටිනාකම් සොයමින් සිටී. මාක්ස්වාදී සමාජවාදය ද වඩාත් සාධාරණ සමාජ ක්‍රමයක් සඳහා දායක වී තිබියදීත් ජීවිතයේ අවසාන අරුත සම්බන්ධ ගැටලු විසඳීමට අසමත් වී ඇත. ජේසුස් වහන්සේගේ ගෝලයන් ලෙස ඔවුන්ගේ අනන්‍යතාවය සෙවීමට සහ මෑතක් වන තුරු ඔවුන් මිථ්‍යාදෘෂ්ටික ලෙස සැලකූ ලෝක ආගම් සමඟ වඩාත් විවෘත සංවාදයකට පල්ලි එකතු වන්නේ මෙම තත්වය තුළ ය.” යනුවෙන් ඔහු සඳහන් කළා.

දෙවිවරුන්ගේ පූජනීය ස්ථානවල පල්ලි තිබීම හේතුවෙන් සමහර ක්‍රිස්තියානි සාන්තුවරයන්ට ඔවුන්ගේ සම-ස්ථානගත දෙවිවරුන්ගේ ලක්ෂණ කාවැදී ඇති අතර එය ඔවුන්ගේ විශ්වීය ආකර්ෂණයට හේතුවක්. නිදසුනක් වශයෙන්, සූනියම් දේවතාවියගේ සිද්ධස්ථානයක් ඇති භූමියේ පිහිටා තිබෙන පාදුවාහි ශාන්ත අන්තෝනි කීර්තිමත් පල්ලිය පිළිබඳ ශ්‍රී ලාංකික විශ්වාසය, යුරෝපයේ වාසය කරන ක්‍රිස්තියානි නොවන ශ්‍රී ලාංකිකයන් විසින් පාදුවා හි පිහිටි ඔහුගේ ආගමික මධ්‍යස්ථානය වෙත වන්දනා කිරීමට හේතුවක්.

ඒ හා සමානව, ශ්‍රී ලාංකේය ජන විශ්වාස පද්ධතියේ ශුද්ධ ස්ථානවල විවිධ මුස්ලිම් සාන්තුවරයන්ට කැප වූ මුස්ලිම් පල්ලි දැකිය හැකියි.  ශ්‍රී පාද කඳු මුදුනේ හෝ ශ්‍රී පාදයේ (බෞද්ධයන්ට, ක්‍රිස්තියානින්ට, හින්දුවරුන්ට සහ මුස්ලිම්වරුන්ට පූජනීය කන්ද) සහ කතරගම ඒ සඳහා හොඳ උදාහරණ.

කතරගම පිහිටි මුස්ලිම් පල්ලියේ “Green One” ලෙස හැඳින්වෙන වන හසරත් අල්-කිසර් (අල්-කිද්ර්) සිද්ධස්ථානය පිහිටා තිබෙනවා. මෙයම සුවිශේෂී ය. Al-Khidr එලියා සහ ශාන්ත ජෝර්ජ් ඇතුළු විවිධ Zoroastrian, යුදෙව් සහ ක්‍රිස්තියානි චරිත සමඟ සමමුහුර්ත කරලා. Al-Khidr, “දෙවියන් වහන්සේගේ සේවකයා” යනු, මූසා (මෝසෙස්) සමඟ පැමිණ අසාධාරණ ක්‍රියා මාලාවක් හරහා ඔහුට උගන්වන දේවදූතයෙක්, අනාගතවක්තෘවරයෙක් හෝ ආරක්ෂකයෙක් (වාලි) ලෙස පිළිගන්නවා.

ශ්‍රී ලාංකේය සුෆි විශ්වාසයට අනුව, දෙවියන් සඳහා වූ ඔහුගේ දැඩි ගවේෂණයේ දී, අල්-කිඩර් දිව්‍ය මඟ පෙන්වීම සඳහා ආශාවෙන් දිගු ගමනක් ආරම්භ කළ අතර, ප්‍රඥාවන්ත මානව මුනිවරයෙකු ලෙස වෙස්වලාගත් අග්‍රදේවදූත ජිබ්‍රිල් (ගේබ්‍රියෙල්) හමු වෙනවා. අල්-ඛිද්ර් මූසාට කළ බවට අල් කුර්ආනය පවසන පරිදි, ජිබ්‍රිල් අල්-ඛිද්‍ර්ට අසාධාරණ ලෙස පෙනෙන ක්‍රියාවන් තුළින් ගැඹුරු ඉගැන්වීම් ලබා දුන්නා.

ආරක්ෂකයෙකු ලෙස අල්-කිද්ර්ගේ කාර්යභාරය සුවිශේෂී යි. ජන විශ්වාස ක්‍රමයේ කතරගම දෙවියන් ද ආරක්‍ෂකයෙකි. නූතනයේ මෝටර් රථයක් මිල දී ගැනීම හෝ කුලියට ගැනීම කළ වහාම එහි අයිතිකරුවන් කතරගමට පැමිණ දෙවියන්ගේ ආරක්ෂාව ලබා ගැනීම සිරිතක්. ඉන් පසු, උපකරණ පුවරුවේ (සාමාන්‍යයෙන් පසුපස බලන දර්පණයෙන් එල්ලෙන) දෙවියන්ගේ සංකේතාත්මක රතු ප්ලාස්ටික් මාලයක් දැක ගත හැකියි.

කෙසේ වෙතත්, කතරගම දෙවියන් ගංගා දෙවියෙකු ලෙස ආරම්භ වන්නට ඇත (Al-Khidr “ජීවන ජලය” සොයා ගැනීම ලෙස හඳුනාගෙන ඇති බව සලකන්න). වන්නියලැත්තෝ ඔහුව හඳුන්වන්නේ “ඔය වැද්දා”, “ගංගා දඩයක්කාරයා” ලෙසයි, ප්‍රශ්නගත ගංඟාව සිද්ධස්ථානය පසුකර ගලා බසින මැණික් ගඟයි. අද පවා වන්දනාකරුවන් තම ශාරීරික හා අධ්‍යාත්මික කුණු ගඟේ සෝදා හරිති. චාරිත්‍රානුකූලව “දිය කැපීම” උත්සවය වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කළ අතර අතීතයේ දී ඊට වඩා විශාල ආගමික වැදගත්කමක් තිබෙන්නට ඇති.

පසුකාලීන මධ්‍යකාලීන වංශකථාව වන රාජාවලිය පවසන්නේ චෝල රජු විසින් වහලුන් ලෙස රැගෙන ගිය ශ්‍රී ලාංකිකයන් 12,000 ක් බේරා ගැනීම සඳහා පළමුවැනි ගජබා රජු (ගජබාහුක ගාමිණී) චෝල රට ආක්‍රමණය කළ බවත්, ඔහුගේ ගමන් මග විවෘත කරන ලද්දේ නීල යෝධයා විසින් බවත් ය.

ගඟේ දෙවියන් කන්දේ යකා (“කන්ද ආත්මය”), අසල ඇති වැඩිහිටිකන්දේ දෙවියන්ට සමපාත වන්නට ඇත. “වැඩිහිටියන්ගේ කන්ද”- මෙම කථාවේ “වැඩිහිටියන්” වන්නියලැත්තෝ වෙත සමපාත වන්නට ඇත. වන්නියලැත්තෝ කියා සිටින්නේ පාද යාත්‍රා සම්ප්‍රදාය හෝ නැගෙනහිර කැලෑ හරහා කතරගම දක්වා පා ගමනින් යාමේ සම්ප්‍රදාය ආරම්භ කර ඇති අතර එය අද දක්වාම පවතින බවයි.

ලිඛිත වාර්තාවල කතරගම පිළිබඳ මුල්ම සඳහන දැක්වෙන්නේ 5 වන සියවසේ ලියන ලදැයි සැලකෙන බෞද්ධ පූජකයන්ගේ වංශකථාව වන මහාවංශයෙනි. ක්‍රි.පූ. 3 වැනි සියවසේ දී දේවානම්පිය තිස්ස රජු විසින් පූජනීය බෝධීන් වහන්සේ රෝපණය කිරීම දැක බලා ගැනීමට “කජරගම ප්‍රභූවරුන්” අනුරාධපුරයට පැමිණි බවට ඇති සඳහනකිනි.

මෙයින් ඇඟවෙන්නේ කතරගම මුල් කාලයේ සිට ම වැදගත් ස්ථානයක් විය හැකි බවයි. එහි නිරුක්තිය අපැහැදිළි ය. ගම පැමිණෙන්නේ ප්‍රාකෘත ගාමයෙන් හෝ “ගමෙන්”, නමුත් කතර යන්නෙහි සම්භවය නිශ්චිත නැත. කටාර හෝ “කාන්තාරය”, හින්දු යුද්ධයේ දෙවියා සඳහා කාර්තිකෙයියා සහ “ආලෝක කිරණ” දෙමළ කතීර් ඇතුළු ව්‍යුත්පන්න කිහිපයක් ඉදිරිපත් කර හැකියි.

අල්-ඛිද්ර් ගම්මානය වන “කිද්ර්-ගම” වෙතින් මුස්ලිම් ව්‍යුත්පන්නයට වඩා මේ කිසිවක් පිළිගත හැකි නොවේ. ආයුර්වේදයේ Kajara යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ Strychnine ශාකය (Strychnos nux-vomica) හෝ ගොඩ කදුරු, එබැවින් Katara මෙම ශාක නාමයෙන් ආරම්භ විය හැකිය.

කතරගම ප්‍රදේශය පුරාණයේ කාන්තාරයක් හෝ කැලෑවක් විය නොහැකිය. බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් කුඹුරු හෙක්ටයාර් දහස් ගණනක් අත්පත් කරගෙන යාල වනෝද්‍යානය නිර්මාණය කරන තුරු ම මේ ප්‍රදේශය ආවරණය කළේ ගොවිතැනයි. මෙම සිද්ධස්ථානය පිහිටා තිබුණේ කාර්යබහුල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයක විය යුතුය. මෙහි එක් බෝධි අංකුරයක් රෝපණය කළ බවට මහාවංශයේ වන සඳහනෙන් පෙනී යන්නේ එය කිසියම් වැදගත් ස්ථානයක් වූ බවයි.

එය රෝහණ පළාතේ අගනුවර ලෙස කිහිප වතාවක්ම ක්‍රියා කළ බව චූලවංශයේ බෞද්ධ වංශකථාවේ සඳහන් වේ. එය තිස්සමහාරාමයේ සහ වෙරළ තීරයේ සිට ගුත්තසාල (නූතන බුත්තල) දක්වා වන මාර්ගයේ, කිරිඳි ඔය ගඟ මුහුදට වැටුණු කිරින්ද සිට කිලෝමීටර් 25 ක් පමණ දුරින් පිහිටි උපායමාර්ගික වැදගත් ස්ථානයක් හිමි කර ගත් බව පෙනී යන කරුණකි. එය ලුණු ලේවායේ සිට එකම දුරින් පිහිටා ඇති නිසා මේ වැදගත් කම ගැන තවත් අටුවා ටිකා අවශ්‍ය නැත.

ස්වාභාවිකවම, මෙම ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ දෙවියන් අවට ප්‍රදේශවල ප්‍රභූන්ගේ සහ විදේශීය වෙළෙන්දන්ගේ සහ වන්දනාකරුවන්ගේ දේවතා ගුණාංග උකහා ගන්නට ඇත.  කන්දේ (“කන්දේ”) වෛදික යුද්ධයේ දෙවියා වන ස්කන්ධට වෙන් වේ.

මෙම ආශ්‍රය “සිකන්දර්” (මැසිඩෝනියානු ආක්‍රමණික ඇලෙක්සැන්ඩර්) සමග ඇති සමානත්වය මගින් ශක්තිමත් වන්නට ඇත, ඔහුගේ පුරාවෘත්තීය යුධ දක්ෂතා කොකේසස් සිට බෙංගාලය දක්වා වූ ජනප්‍රවාදවලට බලපෑවේය. ඉස්කන්දර්-සුල්-කර්නයින් (“අං දෙකේ ඇලෙක්සැන්ඩර්”) ලෙස මුස්ලිම්වරු ඔහුව සැලකුවේ අල්-කිද්ර්ගේ ඥාති සහෝදරයා ලෙසය.

කතරගම යුද්ධයට අධිපති දෙවියා ලෙස හඳුනා ගැනීමට උපකාර වන්නේ ඔහු පසුව දේවත්වයට පත් වූ මහාසේන රජුගේ අනුග්‍රහයෙනි, ඔහුගේ නමම “මහා හමුදාව” යන්නයි. සම්ප්‍රදායට අනුව දුට්ඨගාමිණී අභය රජු (දුටුගැමුණු) චෝල රජු එළාරට එරෙහිව තම හමුදා මෙහෙයුම ආරම්භ කිරීමට පෙර දෙවියන්ට භාරයක් වූ බව ජනප්‍රවාදයේ එන කරුණකි.

හින්දු පුරාවෘත්තයට අනුව, යුද්ධයේ දෙවියන් වීමට පෙර ස්කන්ධ ඉන්ද්‍රගේ දියණිය වන දේවසේනා සමඟ විවාහ විය. කෙසේ වෙතත්, කතරගම දෙවියන් විවාහ වී සිටියේ වැදි අධිපතියෙකුගේ දියණියක් වන දේවානි සමඟයි. මෙම ප්‍රතිවිරෝධය අද්විතීය ලෙස ක්‍රියාත්මක වූයේ, දෙවියන් විසින් භාර්යාවන් දෙදෙනෙකු ගැනීමෙනි. දෙවියන් ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන දෙක අතර ගමන් කරන බව කියනු ලැබේ.

ප්‍රකට මිථ්‍යාවකට අනුව, දේවානිගේ දෙවියන්ගේ ආලය අනපේක්ෂිත ප්‍රතිවිපාකයක් ඇති කළේය. ඇය ඔහුගේ පුරාජේරු වලට විරුද්ධ වූ නිසා ඔහුගේ සොහොයුරු ගණපති ඇයව බිය ගැන්වීමට ඇතෙකු බවට පත් විය, ස්කන්ධට ඇගේ ගැලවුම්කරුවා ලෙස පෙනී සිට ඇගේ හදවත දිනා ගැනීමට ඉඩ දුන්නේය. කෙසේ වෙතත්, ඔහුගේ නොහැකියාව නිසා මස්තිෂ්ක ගණපති අලියෙකුගේ හිසක සිරවී සිටියි.

යුද්ධයේ දෙවියන් වන ස්කන්ධ, නාථ, විෂ්ණු සහ පත්තිනි සමඟ සතරවරම් දෙවිවරුන් අතර ස්ථානයක් අල්ලා ගැනීමට පැමිණියේය. ගණනාත් ඔබේසේකරට අනුව, 1815 “යුද්ධයෙන්” (යුද්ධයකට වඩා ගනුදෙනුවක් වැනි) උඩරට රාජධානියේ පරාජය සහ 1817-18 දැඩිලෙස මර්දනය කරන ලද ඌව කැරැල්ල, ස්කන්ධ සංස්කෘතියේ පරිහානියට හේතු වෙයි.

පාද යාත්‍රාවේ යෙදෙන බැතිමතුන්ගේ සංඛ්‍යාවද අඩු විය. එවිට අමුතු සංසිද්ධියක් සිදු විය. දකුණු ඉන්දීය සංක්‍රමණික සේවකයන් දහස් ගණනක් ස්කන්ධ හෝ කාර්තිකේය දෙවියන් ලෙස අදහමින් මුරුගන් වන්දනා කිරීමට පැමිණීමත් සමඟ වන්දනාකරුවන්ගේ පරාසය පුළුල් වීමක් දක්නට ලැබෙනවා.

කලින් රාජ්‍යයේ දෙවියා වූ නාථ වන්දනාව දිගින් දිගටම පරිහානියට පත් වූ අතර – අතහැර දැමූ (අනාථ) දෙවියන්ගේ තත්ත්වයට වැටීම – කතරගම ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රමුඛස්ථානය දක්වා වර්ධනය වීමට හේතුවක් වන්නට ඇත. යමෙක් ඔහුගේ වසමේ සීමාවට ඇතුළු වූ විට, ඔහු පැමිණෙන්නේ “දෙවියන්ගේ රටට” ය.

ශතවර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ හින්දු ජනතාව කතරගම වන්දනා කරන්නට ඇති බවට සාක්ෂි තිබේ. කෙසේ වෙතත්, මෑතකාලීන ඉන්දියානු සංක්‍රමණිකයින් ඔවුන් සමඟ නව භාවිතයන් සහ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර ගෙන එන ලද අතර, විශේෂයෙන් ස්වයං වධ හිංසා කිරීමේ චාරිත්‍ර, එනම් මුහුණ සිදුරු කිරීම සහ කොකුවලින් එල්ලීම වැනි, කතරගම පිළිබඳ විදේශීය වාර්තා චිත්‍රපට සඳහා ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය සපයන බව පෙනේ.

ශිව සහ පාර්වතීගෙන් පැවතෙන බව කියන ඔහුගේ උපත “බත්මසුර” ගේ අභාවය පිළිබඳ මිථ්‍යාව සමඟ බැඳී තිබෙනවා. විෂ්ණු විසින් ස්ත්‍රියක ස්වරූපයෙන් පරාජය කළ අසුර භස්මා. ඔහුගේ හැඩය වෙනස් වීමට පෙර, ඊශ්වර (ශිව සංජානනය) ඔහු සමඟ ලිංගිකව හැසිරී, දරුවන් හත්දෙනෙකු බිහි කළා. ඔහු අයියනායක (අයියනාර්) දෙවියා සහ හිස් හයක ස්කන්ධ බවට පත් වුණා. ඔහුගේ නම ඔහුගේ “හිස් කන්ද” (ඔහුගේ කන්ද) නිසා ව්‍යුත්පන්න වූ අතර ඇත්තටම මෙය මිත්‍යා අවුල් ජාලයක්.

කතරගම ඉතිහාසය සහ එහි නේවාසික සංස්කෘතිය එහි නූතන පිහිටීම සහ මිථ්‍යාවට යටින් පවතින්නක්. කතරගම දෙවියන්ට නමස්කාර කිරීම වටා ඇති සංකීර්ණ හා බොහෝ විට පරස්පර විරෝධී මිථ්‍යාවන් සමකාලීන සංස්කෘතිය පිහිටුවා ඇති සමමුහුර්තවාදයේ ජීවියෙක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි. සමහර විට මෙම සමමුහුර්තභාවය අද ශ්‍රී ලංකාව අනාථ කරන වාර්ගික වෙනස්කම් සහ ආකල්ප විසඳීමට පදනම සැපයීමේ හැකියාවෙන් යුක්තයි.

විනෝද් මුණසිංහ වෙස්ට්මිනිස්ටර් විශ්ව විද්‍යාලයේ යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරු විද්‍යාව කියවූ අතර ශ්‍රී ලංකාවේ තේ යන්ත්‍රෝපකරණ සහ මෝටර් රථ අමතර කර්මාන්ත මෙන්ම දුම්රිය සේවයේ ද සේවය කළේය. පසුව ඔහු පුවත්පත් කලාවට සහ ඉතිහාසය ලිවීමට යොමු විය. ඔහු ලංකා ජර්මානු තාක්ෂණික පුහුණු ආයතනයේ පාලක මණ්ඩලයේ සභාපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළේය

Factum යනු www.factum.lk හරහා ප්‍රවේශ විය හැකි ජාත්‍යන්තර සබඳතා, තාක්ෂණික සහයෝගීතාව සහ උපාය මාර්ගික සන්නිවේදනයන් පිළිබඳ ආසියා පැසිෆික් කේන්ද්‍ර කරගත් නිදහස් චින්තනයකි.