ආචාර්ය රංග කලංසූරිය විසිනි
රුසියාවේ හිටපු ජනාධිපති දිමිත්‍රි මෙද්වදෙව් පසුගිය මාසයේ 2023 වසර සඳහා සිය අනාවැකි ට්වීට් කළේය. “සියලු විශාලත ම කොටස් වෙලඳපොළවල් සහ මූල්‍ය ක්‍රියාකාරකම් එක්සත් ජනපදයෙන් හා යුරෝපයෙන් ඉවත්ව ආසියාවට ගමන් කරනු ඇති” ඔහු එහි සඳහන් කළා.
ආරම්භයේ දී, එවැනි ප්‍රකාශයන් ඕනෑවට වඩා දිගු කර ඇති බවක් පෙනෙන්නට පුළුවන්. කෙසේ වෙතත්, ඇත්ත වශයෙන්ම, මෙය කිසිසේත්ම අලුත් අනාවැකියක් නොවෙයි. 2024 වන විට ආසියාව ලෝක ආර්ථික බලවතා බවට පත්වන බව අත්‍යන්තයෙන් ම පිළිගනිමින් ලෝක බැංකුව සහ IMF පවා එවැනි ප්‍රකාශයක් වසර දෙකකට පෙර සිදු කර තිබුණා.
2024 වන විට ලොව විශාලතම ආර්ථිකයන් පහෙන් හතරක් ආසියාවෙන් බිහිවන බවට පෙරනිමිති දැනටමත් දැකිය හැකියි. ඒ කිසිවක් යුරෝපයෙන් නොවේ. චීනය ඉදිරියෙන් සිටින අතර එක්සත් ජනපදය සහ ඉන්දියාව අනුගමනය කරනු ඇති. ජපානය සහ නව ගෝලීය ආර්ථික බලවතා බවට පත්වන ඉන්දුනීසියාව ද මේ දැවැන්තයන් කණ්ඩායමට එක්වනු ඇති. ඇත්ත වශයෙන්ම, 2024 වන විට ආසියාව ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථික බලාගාරය වන බව පැහැදිළි කරුණක්.
කෙසේ වෙතත්, ඉදිරි මාස 24 තුළ තීරණාත්මක මැතිවරණයකට මුහුණ දීමට මෙම ආසියාතික බලවතුන් වැඩි දෙනෙක් සූදානම් වෙමින් සිටින පසුබිමක මෙම අභියෝගය භාර ගැනීමට ආසියාව දේශපාලනිකව සූදානම් ද යන්න ඩොලර් මිලියනයේ ප්‍රශ්නයයි. කලබලකාරී වන්නේ මැතිවරණය පැවැත්වෙන නිශ්චිත දිනය හෝ මාසය නොව, මෙම ඡන්ද විමසීම්වලට මාස ගණනාවකට පෙර දැකිය හැකි ධාවන කාලය සහ මැතිවරණ කේන්ද්‍ර කරගත් බල කඳවුරු ගොඩනැගීමයි.
ඉන්දියාව, පකිස්තානය, බංග්ලාදේශය, ඉන්දුනීසියාව, මාලදිවයින, කාම්බෝජය සහ ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු බොහෝ රටවල් ඉදිරි මාස 24 තුළ තීරණාත්මක මැතිවරණවලට මුහුණ දෙනවා. මෙම මැතිවරණ බොහොමයක ප්‍රතිඵල නිසැකවම කලාපීය පමණක් නොව ගෝලීය වශයෙන් ද බලපෑම් ද ඇති කරනු ඇති.
ආසියාවට නායකත්වය දීමට නම්, එ් සඳහා වඩාත් ඉදිරියෙන් සිටින ශක්තිමත් දූරදර්ශී දේශපාලන නායකයින් අවශ්‍ය වනවා. අවාසනාවකට මෙන්, මෙම බොහෝ මැතිවරණ භූ දර්ශනවල එක් පොදු ලක්ෂණයක් වන්නේ ඡන්දය දීමට යන විට මිනිසුන්ට සුසංයෝගී තේරීම් කිරීමට ගතික නායකත්වයක් නොමැති වීමයි. මෙම රටවල් බොහොමයකට බලගතු විරුද්ධ පක්ෂයක් නැහැ. නායකත්වය තුළ ශක්තිමත් තරුණ නියෝජනයක් නැහැ. අර්ථවත් ඇතුළත් කිරීම් සහ සමාජ ඒකාබද්ධතාව ප්‍රවර්ධනය කළ හැකි ප්‍රගතිශීලී නායකයින් නැහැ.
ඉන්දියාව, ඉන්දුනීසියාවට පසුව, ඉදිරි වසරවල වැඩිම ඉල්ලුමක් ඇති මැතිවරණ සටන් බිම වනවා. ලෝකයේ විශාලතම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටවල් දෙකක් වීම නිසා ඔවුන්ට ආදර්ශවත් විය හැකිව තිබුණා. නමුත් පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ඔවුන්ගේ වාර්තාව වෙනත් ආකාරයක් යෝජනා කරයි.
ඉන්දියාව තවදුරටත් අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ, සාමකාමී විප්ලවවාදී ගාන්ධිගේ හෝ බහුත්වවාදී, ඇතුළත් වූ සහ සමාන සමාජයක් අපේක්ෂා කළ අම්බෙඩ්කාර් සහ නේරු වැනි දූරදර්ශී නායකයින්ගේ දේශය නොවෙයි. ළඟදීම ලෝකයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රටේ පාලකයන් දැන් අවධානය යොමු කර ඇත්තේ බයිපෝල “අපි එදිරිව ඔවුන්” කාචයක් හරහා හින්දුත්ව මතවාදය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට යි.
ඇත්ත වශයෙන්ම, ඉන්දියාවේ ආර්ථික දර්ශක ආකර්ෂණීය බව පෙනෙනවා. ඩිජිටල් ඉන්ඩියා සහ ස්ටාට්-අප් ඉන්දියා ව්‍යාපාරයන් ඉදිරියේ දී බොහෝ ගෝලීය අභියෝග සඳහා ජාතිය සූදානම් කර තිබෙනවා. එහෙත් විශ්ලේෂකයෝ එහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හර පද්ධතිය හෝ එහි නොපැවතීම් සහ නොගැලපීම් ප්‍රශ්න කරනවා. 73 හැවිරිදි අග්‍රාමාත්‍ය මෝදිගේ ජනප්‍රියත්වය මෑත කාලීන ප්‍රාදේශීය මැතිවරණවල දී ගුජරාට් වැනි හින්දු ආධිපත්‍යය ඇති ප්‍රාන්තවල දෘශ්‍යමාන වූ නමුත් හිමාචල් සහ නවදිල්ලිය වැනි ස්ථානවල එය අභියෝගයට ලක් වන බව දක්නට ලැබුණා.
මේ වසරේ තවත් ප්‍රාන්ත 10ක පැවැත්වීමට නියමිත මැතිවරණය දැඩි ලෙස විවිධාංගීකරණය වූ ඉන්දියානුවන්ගේ ඡන්ද රටා පෙන්වා දේවි. නමුත් උද්ධමනය, විරැකියාව සහ ආගමික විවේචන නොතකා, 2024 මැයි මාසයේ පැවැත්වෙන මහ මැතිවරණයේ දී මෝඩි සාර්ථක තුන්වන වාරයත් ජයග්‍රහණය කරනු ඇතැයි බොහෝ ප්‍රවීණයන් දැනටමත් අනාවැකි පළ කරනවා. ධ්‍රැවීකරණය, මෙය නිසැකවම කලාපයට මෙන්ම ආගමික අනන්‍යතාවයෙන් මෙහෙයවන ද්විධ්‍රැව ජාතිකවාදී දේශපාලනයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලෝකයට නිෂේධාත්මක සංඥා එවීමක්.
ලෝකයේ විශාලතම ඉස්ලාමීය රාජ්‍යය වන ඉන්දුනීසියාවට 2024 වැලන්ටයින් දිනයේදී එහි පශ්චාත්-සුහර්තෝ යුගයේ වඩාත්ම දුෂ්කර තේරීම කිරීමට සිදුවනු ඇති. ජනප්‍රිය වත්මන් ජෝකෝ විඩෝඩෝ (ජෝකෝවි) ව්‍යවස්ථානුකූලව තරඟ කිරීමට නුසුදුස්සකු වනවා. මෙය ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ගැන ඉන්දුනීසියානුවන් ව්‍යාකූල කරන හේතුවක් වේවි.
පසුගිය ජනාධිපතිවරණ සමයේදී ජෝකෝවිට එරෙහිව තරග කර පසුව ආණ්ඩුවට ගිය වත්මන් ආරක්ෂක අමාත්‍ය ප්‍රබෝවෝ සුබියන්ටෝ, ජෝකෝවිගේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයා විය හැකි බව බොහෝ දෙනාගේ අදහසයි. “එහෙත් ජෝකෝවි සහ ප්‍රබෝවෝ යන දෙදෙනාගේම අවසානය එය විය හැකියි. මන්ද එවැනි තීරණයක් මගින් ඔවුන් ජනතාවට දුන් පොරොන්දු කඩ කරන අතර ඔවුන් ප්‍රබෝවෝට ඡන්දය නොදෙනු ඇත” යනුවෙන්, නම සඳහන් කිරීමට අකමැති ඉන්දුනීසියානු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙක් පැවසුවා.
බලයෙන් පහකළ, හිටපු ප්‍රබලයෙකු වූ සුහර්තෝගේ බෑනා වන ප්‍රබෝවෝ තවමත් දෙවැන්නාගේ ජනප්‍රිය නොවන උරුමය දරයි, නමුත් ඔහු ජොකෝවි සමඟ එක්වන්නේ නම්, එය සමහර දේශපාලන විශ්ලේෂකයින්ට අනුව ක්‍රීඩාව වෙනස් කරන්නෙකු වනු ඇති. අනෙක් අතට, ජෝකෝවි-ප්‍රබෝවෝ එකතුව බොහෝ ඉන්දුනීසියානුවන්ට පිළිගත නොහැකි නම්, විකල්පය කුමක්ද? දැඩි ඉස්ලාම්වාදීන්ද ? “කවදාවත් නැහැ,” නිර්නාමික රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයා පැවසුවා.. “අපි ලෞකික, බහුත්වවාදී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉන්දුනීසියාව ආරක්ෂා කළ යුතුයි.”
සියලු ගිණුම් අනුව, වසර 25ක ආර්ථික බංකොලොත් භාවයෙන් පසු ඉන්දුනීසියාව ලෝකයේ ඉහළම විශාල ආර්ථිකයන් පහෙන් එකක් ලෙස මතුවීම ශ්‍රී ලංකාව හොඳින් ඉගෙන ගත යුතු සාර්ථක කතාවක් පෙන්වා දෙනවා.
බංගලිදේශයේ මැතිවරණ කතාව ද වෙනස් සන්දර්භයක් තුළ තැබුව ද තරමක් සමාන යි. බොහෝ දේශපාලන නායකයින් තම දේශපාලන පැවැත්ම සඳහා විරුද්ධත්වය විනාශ කිරීමට උපරිම උත්සාහයක් ගනු ඇති. නමුත් එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මූලික සම්මතයන්ට අතිශයින්ම හානිකරයි
බංගලිදේශයේ සිදුවී ඇත්තේද එයමයි.
බංග්ලාදේශයේ ප්‍රබල කාන්තාව වන ෂීක් හසීනා මේ වන විට අඛණ්ඩව තෙවැනි වරටත් නායකත්වය දරමින් සිටින අතර ඇයගේ විරුද්ධ පක්ෂය මුළුමනින්ම පාහේ විනාශ කර තිබෙනවා. විපක්ෂ ක්‍රියාකාරීන් 4,000කට වැඩි පිරිසක් අද සිරගෙවල් තුළ හෝ පිටුවහල්ව ජීවත් වෙනවා.
එක්සත් ජනපදය සහ ඉන්දියාව යන දෙකම හසීනාගෙන් නිදහස් බංග්ලාදේශයක් දැකීමට දින ගණන් කරමින් සිටින අතර, ධකාහි සහ තදාසන්න වීදි හරහා සමාජ කැලඹීම් මතු වී තිබෙනවා. ප්‍රබල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විරුද්ධත්වයක් නොමැති තත්වයක් තුළ, බංග්ලාදේශය එකම විකල්පය ලෙස දේශපාලන භූ දර්ශනය තුල දැඩි ඉස්ලාමීය කොටස් ප්‍රබෝධමත් වෙමින් සිටිනු දැකිය හැකියි.
මෙය නිසැකවම දරුණු කලාපීය ප්‍රතිවිපාකවලට තුඩු දිය හැකි තත්වයක්. 2024 ජනවාරි මාසයේදී පැවැත්වීමට නියමිත බංග්ලාදේශ මැතිවරණයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් වන්නේ දැඩි රාජ්‍ය ක්‍රියාකාරීන්ගේ ගැඹුරු මැදිහත්වීමයි.
පකිස්තානය මේ වසර අවසානයේ මහ මැතිවරණයට මුහුණ දෙනු ඇති. බලයෙන් පහකළ හිටපු අගමැති ඉම්රාන් ඛාන්, වත්මන් අගමැති ෂෙබාස් ෂරීෆ්ගේ පාලනයට එරෙහිව තවමත් සිය අවි ශක්තිමත් කරමින් සිටින හෙයින්, න්‍යෂ්ටික රාජ්‍යයේ වසර ගණනාවක් තිස්සේ පවතින දේශපාලන කැළඹීම් අවසන් කර, පිරිහෙමින් පවතින ආර්ථිකයට තිරසාර විසඳුමක් සෙවීමට සහ කිසිදා එවැනි පිරිහීමක් නැවත නොවීමට උත්සාහ කරනු ඇතැයි පකිස්තානුවන් බලාපොරොත්තු තබා තිබෙනවා. පාරිසරික විපත් අවසන් කිරීම. 2022 වසර පාකිස්තානයේ සිදු වූ මේ සියලු ව්‍යසනයන්ගේ මිශ්‍රණයකි.
එපමණක් නොව, ඉදිරි මැතිවරණ දේශපාලනයෙන් බැහැරව සිටීම සඳහා රටේ මතභේදාත්මක “ස්ථාපන” (ගැඹුරු රාජ්‍ය) විසින් ඓතිහාසික ප්‍රකාශයක් සඳහා සම්භාව්‍ය ලිට්මස් පරීක්ෂණයක් වනු ඇති. “මෙය පකිස්තානයේ අප සැමගේ පිළිගැනීමේ ප්‍රකාශයක් වුණා. නමුත් ඔවුන් කතාවට යයිද යන්න අපට බලා සිටිය යුතුයි” ප්‍රසිද්ධ ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදියෙකු වන අස්මා ෂිරාසිගේ ප්‍රතිචාරය විය.
මෙම සියලු මැතිවරණවල ප්‍රතිඵල කලාපයේ ආර්ථික ශක්තිය අනුව අතිවිශාල කලාපීය සහ ගෝලීය ප්‍රතිවිපාක ඇති කරාවි යැයි අනුමාන කළ හැකියි. ආසියාවට නිසි, ඇතුළට හැරුණු, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නායකත්වයක් නොමැති නම්, බොහෝ දෙනෙක් දැනටමත් පුරෝකථනය කර ඇති ආර්ථික ජයග්‍රහණ නෙළා ගැනීමට එයට නොහැකි වේවි.
මේ අනුව, අපට ආර්ථික මෙන්ම දේශපාලනික වශයෙන් දියුණු වීමට ආසියාවේ සංරචක දෙකක් අවශ්‍යයි. දූරදර්ශී නායකයින් සහ දේශපාලන සාක්ෂරතා සහිත ඡන්දදායකයින් අවශ්‍යයි. මම තරයේ සිතන්නේ අපට දෙදෙනා ම මඟ හැරී ඇති බවයි.
ආචාර්ය රංග කලංසූරිය ආසියාවේ මාධ්‍ය සහ දේශපාලන විශ්ලේෂකයෙක්, ශ්‍රී ලංකාවේ රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් සහ හිටපු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙකි. [email protected] හරහා ඔහුට සම්බන්ධ විය හැක.
Factum යනු ශ්‍රී ලංකාව හා ආසියාවේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා විශ්ලේෂණයන් සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික උපදේශන සපයන ශ්‍රී ලංකාව පදනම් කරගත් නිදහස් චින්තනයකි
