මන්දාකිණියක් (Galaxy) යනු තාරකා, තාරකා අවශේෂ සහ වායු, දූවිලි සහ අඳුරු පදාර්ථ අන්තර් තාරකා මාධ්‍යයන්ගෙන් සමන්විත දැවැන්ත, ගුරුත්වාකර්ෂණ බන්ධන පද්ධතියකි. “galaxy” යන වචනය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ ක්ෂීරපථයට යොමු වන “ක්ෂීරපථ” යන අර්ථය ඇති “galaxias” යන ග්‍රීක වචනයෙනි.
මන්දාකිණියක බහු ග්‍රහලෝක, තරු පද්ධති, තරු පොකුරු සහ අන්තර් තාරකා වලාකුළු රාශියක් අඩංගු වේ. වායු, දූවිලි සහ කොස්මික් කිරණවල අන්තර් තාරකා මාධ්‍යයක් මෙම වස්තූන් අතර පිහිටා ඇත. බොහෝ මන්දාකිණි වල මධ්‍යයේ සුපිරි කළු කුහර ඇති බව විශ්වාස කරයි.
විශ්වයේ මන්දාකිණි බිලියන 170කට වඩා ඇත. බොහෝ විට විෂ්කම්භය parsec 1,000 සිට 100,000 දක්වා වේ. parsec යනු සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයෙන් පිටත තාරකා විද්‍යාත්මක වස්තූන් වෙත ඇති විශාල දුර මැනීමට භාවිතා කරන ඒකකයකි. එය ආසන්න වශයෙන් ආලෝක වර්ෂ 3.26ක් එනම් කිලෝ මීටර ට්‍රිලියන 30.9කි. මන්දාකිණි බහුතරයක් මන්දාකිණි කණ්ඩායම් සහ පොකුරු ලෙස සංවිධානය වී ඇති අතර, ඒවා සාමාන්‍යයෙන් විශාල සුපිරි පොකුරු සාදයි. විශාලතම පරිමාණයෙන්, ඒකරාශී වී ඇති මෙම පොකුරු අතර විශාල හිස් තැන් වලින් වට වූ මායිම් දැකිය හැකියැයි විද්‍යාඥයන්ගේ මතයයි.
මන්දාකිණි ප්‍රමාණය
වර්තමාන ඇස්තමේන්තුවට අනුව විශ්වයේ මන්දාකිණි බිලියන 100ත් 200ත් අතර ප්‍රමාණයක් ඇත. මේ හැම එකකම තරු බිලියන සිය ගණනක් ඇත. මෑත කාලීන ජර්මානු සුපිරි පරිගණක අනුකරණයක් එම සංඛ්‍යාව බිලියන 500 ට වඩා වැඩි වනු ඇතැයි අනුමාන කර ඇත.
හබල් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය අභ්‍යවකාශය ගවේෂණය කිරීමට සහ ඒ ගැන වැඩිදුර ඉගෙන ගැනීමට භාවිතා කරයි. මෙම දුරේක්ෂය අපට සැබවින්ම පවතින මන්දාකිණි ගණන පිළිබඳ තක්සේරුවක් ලබා දෙයි. විශ්වයේ විවිධ වර්ගයේ මන්දාකිණි ඇත.
