පකිස්තානයේ සින්ද් පළාතේ ජීවත් වූ 13 හැවිරිදි අෆ්ෂීන් ගුල් ගතකළේ තරමක වෙනස් ජීවිතයකි. සහෝදර සහෝදරියන් හත්දෙනකුගෙන් යුත් පවුලේ බාලයා වූ ඇය කිසි දිනක පාසල් නොගිය අතර තම යහළුවන් සමඟ සෙල්ලම් කළේ නැත.
ඒ, ඇයට යන්තම් මාස 10ක් වන විට ඇය තම සහෝදරියගේ අතින් බිමට වැටීමෙන් සිදුවූ හදිසි අනතුරක් නිසා ඇයගේ බෙල්ල අංශක 90කට නැමුණු බැවිනි. ඇගේ දෙමාපියන් ඇයව වෛද්‍යවරයා වෙත ගෙන ගිය අතර ඔහු ඇයට බෙහෙත් කිහිපයක් ලබා දී සහාය සඳහා ඇගේ බෙල්ලට පටියක් දමා ඇතත් ඇගේ තත්වය දිනෙන් දින තවත් නරක අතට හැරුණි.
“ඇයට ඇවිදින්නට, කන්නට, කතා කිරීමට නොහැකි විය. ඇය බිම වැතිරීමට පුරුදුව සිටියා. අපි ඇයට සෑම දෙයකටම උදව් කළා,” අෆ්ෂීන්ගේ මව ජමිලාන් බීබී සිහිපත් කරන අතර, ඔවුන්ට වැඩිදුර ප්‍රතිකාර සඳහා මුදල් නොමැති බව ද පැවසීය.
අෆ්ෂීන් මස්තිෂ්ක අංශභාගය නැමැති රෝග තත්ත්වයෙන් පෙළෙනවා. ඇය ඇවිදීමට ඉගෙන ගත්තේ අවුරුදු හයක් පමණ ගතවූ පසුවයි, ඇයට වයස අවුරුදු අටේදී කතා කිරීමට ඉගෙන ගත්තාය. මේ හේතුවෙන් ඇගේ වයසේ අනෙක් දරුවෝ ඇයව නොසලකා හැරියහ.
කරච්චි නගරයේ සිට කිලෝමීටර් 300ක් (සැතපුම් 186ක්) පමණ දුරින් පිහිටි මිති හි පිහිටි ඇගේ නිවසට සීමා වූ අෆ්ෂීන් මෙම වේදනාකාරී තත්ත්වයෙන්, වසර 12ක් සිය ජීවිතය ගත කළාය.
2017 දී ඇයගේ තත්ත්වය ලොව පුරා අවධානයට ලක් වූ අතර, ප්‍රවෘත්ති වෙබ් අඩවියක ලිපියක් ඇගේ කතාව අවධානයට ලක් කළේය.
ප්‍රසිද්ධ පකිස්තාන නළු අහ්සන් ඛාන් ෆේස්බුක් හි අෆ්ෂීන්ගේ ඡායාරූපයක් බෙදාගෙන, උදව් කරන ලෙස ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටි අතර, සනම් බලොච් විසින් සත්කාරකත්වය සපයන ජනප්‍රිය රූබවාහිනී වැඩසටහනකට අෆ්ෂීන්ගේ මවට ආරාධනා කරන ලදී. ඇයගේ පවුලට ශල්‍යකර්මයක් කිරීමට උපකාර කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපදයේ සංවිධායකයෙකු විසින් මාර්ගගත අරමුදල් රැස් කිරීමක් ද නිර්මාණය කරන ලදී.
2017 නොවැම්බරයේදී, පාලක පකිස්ථාන මහජන පක්ෂයේ (PPP) මන්ත්‍රීවරයෙකු වන Naz Baloch, සින්ද් රජය විසින් Afsheen ට සම්පූර්ණ ප්‍රතිකාර ලබා දෙන බවට ට්වීට් කළේය.
ඇයව 2018 පෙබරවාරි මාසයේදී කරච්චි හි පිහිටි Agh Khan University Hospital හි රෝහල් ගත කරන ලද අතර එහිදී විශේෂඥයින් ඇයට ශල්‍යකර්මයක් කරන බව පැවසූ නමුත් සුවවීමට ඇත්තේ 50%ක අවස්ථාවක් බව වෛද්‍යවරු පවසා තිබිණි.
අෆ්ෂීන්ගේ දෙමව්පියෝ ඒ ගැන සිතන්නට වෛද්‍යවරුන්ගෙන් කාලය ඉල්ලා ඇයව නිවසට රැගෙන ගියහ. “නමුත් මගේ සහෝදරියගේ විවාහ උත්සවය සමඟ අප කාර්යබහුල වූ අතර ඇගේ ප්‍රතිකාරය අවසන් කිරීමට නොහැකි විය,” ඇගේ සහෝදරයා පවසයි.
විවාහයෙන් පසු පවුලේ අය අෆ්ෂීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම නැවත ආරම්භ කිරීම සඳහා රජයේ නිලධාරීන් සම්බන්ධ කර ගත් නමුත් ධනාත්මක ප්‍රතිචාරයක් නොලැබීම නිසා ඔවුන් කලකිරීමට පත් වූ බව කුම්බාර් මහතා පවසයි.
කෙසේ වෙතත්, Baloch මහත්මිය පවසන්නේ, විදේශයන්හි රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සමඟ සම්බන්ධ වීම ඇතුළුව, අෆ්ෂීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා ඇය උපරිම උත්සාහයක් ගත් බවත්, පවුලට උපකාර කිරීමට ජාත්‍යන්තර රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන ඉදිරිපත් වූ විට පමණක් එම කර්තව්‍යයෙන් ඉවත් වූ බවත්ය.
2019 දී බ්‍රිතාන්‍ය මාධ්‍යවේදියෙකු වන ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියා තෝමස් ඇගේ තත්ත්වය සහ ඇගේ පවුලේ මූල්‍ය තත්ත්වය පිළිබඳව වාර්තා කළ විට අෆ්ෂීන් නැවත ප්‍රවෘත්තිවලට සම්බන්ධ විය.
තෝමස් මහත්මිය ඉන්දියාවේ, දිල්ලි නුවර සිටින වෛද්‍ය ක්‍රිෂ්ණන් සමඟ පවුලේ අය සම්බන්ධ කර ගත් අතර, ඔහු කුම්බාර් මහතාට කතා කර අෆ්ෂීන්ට උදව් කිරීමට කැමති බව කීවාය. ඒ අනුවදිල්ලියේ ඇපලෝ රෝහලේ සංකීර්ණ කොඳු ඇට පෙළේ සැත්කම් පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය රාජගෝපාලන් ක්‍රිෂ්ණන් අෆ්ෂීන්ගේ සැත්කම නොමිලේ කිරීමට ඉදිරිපත් විය.
“ඇෆ්ෂීන්, අක්ෂීය භ්‍රමණ විස්ථාපනයකින් පීඩා විඳියි, එය බෙල්ලේ ආබාධ ඇති කරන කොඳු ඇට පෙළේ භ්‍රමණයකි. මෙය ලෝකයේ මෙවැනි ආකාරයේ පළමු අවස්ථාව විය හැකියි,” වෛද්‍ය ක්‍රිෂ්ණන් පැවසීය.
මෙම පවුල වෛද්‍ය හේතූන් මත වීසා ඉල්ලුම් කර ඉන්දියාවට පැමිණියේය. ස්වාධීන ළමා සුරැකුම් සංවිධානයක් වන Darul Sukoon මෙම ක්‍රියාවලියට ඔවුන්ට උපකාර කළේය.
එය අෆ්ෂීන්ට සහ ඇගේ පවුලේ අයට අතිශය දුෂ්කර කාලයක් වූ බව කුම්බාර් මහතා සිහිපත් කරයි: “වෛද්‍ය ක්‍රිෂ්ණන් අපට පැවසුවේ සැත්කම අතරතුර ඇගේ හදවත හෝ පෙනහළු ස්පන්දනය වීම නතර විය හැකි බවයි.”
ආර්ථික ප්‍රශ්නත් තිබුණා – අෆ්ෂීන්ගේ ප්‍රතිකාර සඳහා ගෙවීමට ඇගේ පවුලට මුදල් තිබුණේ නැහැ. එබැවින් ඔවුන් වියදම් පියවා ගැනීමට අරමුදල් රැස් කරනන් මත විශ්වාසය තැබීය.
නමුත් වෛද්‍ය ක්‍රිෂ්ණන් පවුලට බලාපොරොත්තුවක් ලබා දුන්නේය. මෙම කාලය තුළ ඔවුහු වෛද්‍යවරුන් කිහිප දෙනෙකුගෙන් ප්‍රත්කාර ලබාගෙන ඇති නමුත් ඔහු තරම් “සංවේදී සහ කාරුණික” කිසිවෙක් නොසිටි බව කුම්බාර් මහතා පවසයි.
“ඔහුගේ උත්සාහය සහ අධීක්‍ෂණය නිසා මෙහෙයුම සාර්ථක වුණා,” ඔහු වැඩිදුරටත් පවසයි.
බෙල්ලේ ප්‍රධාන ශල්‍යකර්මයට පෙර අෆ්ෂීන්, තවත් ශල්‍යකර්ම දෙකකට භාජනය වූ අතර ඉන් පසුව තවත් විශාල සැත්කමක් සිදු කරන ලදී.
අවසන් ප්‍රධාන සැත්කම පෙබරවාරි මාසයේදී සිදු විය. වෛද්‍ය ක්‍රිෂාන් බීබීසීයට පැවසුවේ ඔහු සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම පැය හයක මෙහෙයුමකදී අෆ්ෂීන්ගේ හිස් කබල ඇයගේ සුෂුම්නාවට සම්බන්ධ කළ බවයි. ඉන්පසු බෙල්ල කෙළින් තබා ගැනීම සඳහා ආධාරකයක් සහ ඉස්කුරුප්පු භාවිතයෙන් හිස් කබල සහ ගෙල කොඳු ඇට පෙළට සවි කර ඇත.
සැත්කම අවසන් වූ පසු වෛද්‍ය ක්‍රිෂ්ණන් මාධ්‍යවේදීන් අමතමින් කියා සිටියේ ප්‍රතිකාර නොමැතිව අෆ්ෂීන් වැඩි කලක් ජීවත් නොවනු ඇති බවයි. නමුත්, ඉන්දියානු වෛද්‍යවරයා ඇගේ වක්‍ර බෙල්ලට සිදුකළ සැත්කම සාර්ථක වූ අතර එයින් ඇගේ ජීවිතය වෙනස් විය.
ඇය දැන් “සිනාසෙමින් කතා කරයි”, කුම්බාර් මහතා ජූලි මාසයේදී ඔහුගේ සිනහවෙන් සිටින සහෝදරියගේ පින්තූරයක් ෆේස්බුක් හි පළ කරමින් පැවසීය.
නමුත් තවමත් ඇය සම්පූර්ණයෙන් සුවය ලබා නොමැති අතර සමහර සංකූලතා ඇත. ඇය තවමත් අනෙක් දරුවන්ට වඩා මන්දගාමීයි.
“ඒත් කාලයත් එක්ක ඒක හොඳ වෙයි. දැනට මට සතුටුයි නංගි ජීවත් වෙලා සතුටින් ඉන්න එක.”
මාස හතරකට පසු, අෆ්ෂීන්ට තනිවම ඇවිදීමට, කතා කිරීමට සහ ආහාර ගැනීමට හැකි විය. ඇයගේ ශල්‍යකර්මයේ තුවාල සුව වී ඇත. වෛද්‍ය ක්‍රිෂ්ණන් සෑම සතියකම ස්කයිප් හරහා ඇයව පරීක්ෂා කරයි.
“ඇය ටිකක් දුර්වලයි – තවමත් පාසල් යාමට නොහැකියි – නමුත් වෛද්‍යවරයා පවසන්නේ කාලයත් සමඟ එය හොඳ වනු ඇති බවයි,” අෆ්ෂීන්ගේ සහෝදරයා වන යාකුබ් කුම්බාර් පවසයි.
“අපි ගොඩක් සතුටුයි – වෛද්‍යවරයා මගේ සහෝදරියගේ ජීවිතය බේරුවා. අපට ඔහු දේවදූතයෙක්,” කුම්බාර් මහතා පවසයි.
