දකුණු ආසියාවට තුර්කියේ අත පෙවීම සහ අනාගතය

පී.කේ.බාලචන්ද්‍රන් විසිනි

බැලූ බැල්මට, බහු-ධ්‍රැවීය ලෝකයක “උපායමාර්ගික ස්වාධිපත්‍යය” සඳහා, තෝරා ගැනීම අර්ථවත් කරයි. එය පෙර පැවති සන්ධාන විලංගුවලින් රටක් නිදහස් කර ස්වාධීනව තීරණ ගැනීමට හැකියාව ලබා දෙයි. එය රටකට එදිරිවාදී ජාත්‍යන්තර කණ්ඩායම් අතර සැරිසැරීමට සහ හොඳම ද්විපාර්ශ්වික කේවල් කිරීමට හැකි වෙනවා. උපායමාර්ගික ස්වයං පාලන ක්ෂේත්‍රය තුළ ස්ථිර සතුරන් හෝ සදාකාලික මිතුරන් නැහැ.

යම් ආර්ථික සාර්ථකත්වයක් අත්විඳ ඇති බොහෝ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ඔවුන්ගේ නව ශක්තීන් මත ගොඩනැගීම සඳහා උපායමාර්ගික ස්වයං පාලනයක් තෝරාගත්තා. ඉන්දියාව සහ තුර්කියේ මෙම තත්වය යම් තාක් දුරට සාර්ථක කරගත් බවට උදාහරණ. එහෙත් උපායමාර්ගික ස්වයං පාලනය ද අවසාන භාගයේ ගෙන එන්නේ පටු දැක්මක් සහ අදූරදර්ශී ප්‍රතිපත්තිවලට තුඩු දිය හැකි ඇඩ්හොක්වාදයක් (ගැටලු විසඳීමේ තාවකාලික මාර්ගයක්). එවැනි තාවකාලික, අදූරදර්ශී ප්‍රතිපත්ති, ජාතික වර්ධනය, කල්පවත්නා සාමය සහ සාමූහික ජාත්‍යන්තර සංවර්ධනය සඳහා ඇති ප්‍රධාන අවස්ථා අවහිර කළ හැකියි.

ආදේශක නියෝගයක් ලබා නොදී, රටවල් විසින් වැඩි වැඩියෙන් කෙටි කාලීන ඉලක්ක හඹා යාමෙන් ලෝකයේ පවතින පිළිවෙල අස්ථාවර කළ හැකියි. එහෙත් ජාත්‍යන්තර සබඳතා, විශේෂයෙන්ම වෙළෙඳ හා වාණිජ කටයුතු සඳහා සබඳතාවල යම් ආකාරයක පිළිවෙළක් හෝ ස්ථාවරත්වයක් අවශ්‍ය වනවා.

ගෘහස්ථ අධිකාරීවාදයට ඇති සම්බන්ධය

උපාය මාර්ගික ස්වාධිපත්‍යය සහ දේශීය අධිකාරීවාදය සඳහා වන ගවේෂණය අතර ඓන්ද්‍රීය සම්බන්ධයක් විද්වතුන් නිරීක්ෂණය කර තිබෙනවා. එමෙන්ම ගෘහස්ථ අධිකාරීවාදය පදනම් වී ඇත්තේ චිත්තවේගීය වශයෙන් බැඳුනු දෘෂ්ටිවාදයක් මතයි. තුර්කියේ එය පුනර්ජීවනය වන සර්ව ඉස්ලාම්වාදය වන අතර ඉන්දියාවේ එය හින්දුත්වය යි. මෙම ජනප්‍රිය මතවාදයන් Recep Tayyip Erdogan සහ නරේන්ද්‍ර මෝදි හට ජාත්‍යන්තර ක්ෂේත්‍රය තුළ උපායමාර්ගික ස්වයං පාලනයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට අවශ්‍ය පිටුබලය ලබා දෙනවා. ඇත්ත වශයෙන්ම, ජාත්‍යන්තර සබඳතාවල මූලෝපායික ස්වාධිපත්‍යය මෙම නායකයින් මහජනතාවට විකුණා ඇති ජාතිකවාදී පැකේජයේ කොටසක්. එමෙන්ම ජනතාව තමන්ට ලැබෙන බලය පිළිබඳ හැඟීමෙන් ප්‍රීති ප්‍රමෝදයට පත්වනවා.

තුර්කියේ, ඉන්දියාවේ විදේශ සබඳතා

තුර්කියේ සහ ඉන්දියාවේ බාහිර සබඳතා “උපායමාර්ගික ස්වාධිපත්‍යය” හඹා යාමේ ධනාත්මක සහ සෘණාත්මක ප්‍රතිවිපාක දෙකම නිදර්ශනය කරයි. තුර්කිය තවමත් නේටෝවේ කොටසක් වුවද, ඉන්දියාව එක්සත් ජනපදයේ නායකත්වයෙන් යුත් QUAD හි කොටසක් වුවද, ඔවුන් දෙදෙනා යම් වාසි ලබා ගැනීම සඳහා මෙම කණ්ඩායම් වලින් ස්වාධීනව ක්‍රියා කළා. නේටෝවේ සාමාජිකත්වය සහ එක්සත් ජනපද සම්බාධක තර්ජන තිබියදීත්, තුර්කිය රුසියාවෙන් S-400 මිසයිල පද්ධතිය මිලදී ගැනීමට කටයුතු කළ අතර එක්සත් ජනපදය සමඟ “උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වයක්” තිබියදීත්, ඉන්දියාවද S-400 මිලදී ගත්තා.

රුසියාව විසින් යුක්රේනය ආක්‍රමණය කිරීම හෙළා දැකීමට තුර්කිය UN හි ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ නමුත් රුසියාවට එරෙහි NATO සහ EU සම්බාධකවලට සම්බන්ධ වීමට එකඟ නොවූයේ රුසියාව-යුක්රේන ආරවුලේ මැදිහත්කරුවෙකු වීමට අවශ්‍ය බැවින්. යුක්රේන ප්‍රශ්නය විසඳන්න යුද්ධය ක්‍රමයක් නොවන බවට පවසන දෙයින් එහාට ඉන්දියාවත් ගිහින් නැහැ. යුක්රේන ආක්‍රමණය නොතකා රුසියාව සමඟ ඉන්දියාව පවත්වාගෙන යන ආර්ථික සබඳතා ගැන බටහිරයන් ප්‍රශ්න කළ විට විදේශ අමාත්‍ය එස්.ජයශංකර් “ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ බටහිරයන් සිතන්නේ ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්න ගැන මිස ගෝලීය දකුණේ ආර්ථික ප්‍රශ්න ගැන නෙවේ” යැයි කියමින්.

බීජිං සමඟ සමීප සබඳතා තිබියදීත්, සින්ජියැං උයිගර් මුස්ලිම්වරුන්ගේ ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ චීනයට එරෙහි යෝජනාවකට අනුග්‍රහය දැක්වීමට තුර්කිය එක්සත් ජනපදයට එක්වුණා. චීනයට එරෙහිව ඡන්දය දීමෙන් ඉන්දියාව වැළකී සිටියේ චීනය සමඟ දිගුකාලීන දේශසීමා ආරවුලක් තිබිය දී යි. තුර්කියේ ලොව පුරා දැඩි පීඩනයට පත් මුස්ලිම්වරුන්ට සහාය දීමේ එහි මුල් බැසගත් ප්‍රතිපත්තිය මගින් මෙහෙයවනු ලැබූ බවත්, චීනය සමඟ ඇති සබඳතා තවදුරටත් උග්‍ර කර ගැනීමට ඉන්දියාවට අවශ්‍ය නොවන බවත් ඡන්ද රටාවෙන් පැහැදිළියි. දෙකම උපායමාර්ගික ස්වාධිපත්‍යය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ උදාහරණයි.

තුර්කියේ-ඉන්දියා සබඳතා

එහෙත්, ඉන්දියා-තුර්කි සබඳතා විමර්ශනය කිරීමෙන් පෙනෙන පරිදි උපායමාර්ගික ස්වයං පාලන ප්‍රතිපත්තියේ ද  අවාසි තිබෙනවා. ඉන්දියා-තුර්කි සබඳතාවලට විශාල විභවයක් දැකිය හැකියි. මන්ද දෙකම කාර්මිකකරණය වන ජාතීන් වන අතර ආර්ථික අවස්ථා අපේක්ෂා කරනවා. ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාම 2021-22 දී ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 10.70 ක්. ඉන්දියානු සමාගම් තුර්කියේ ඩොලර් මිලියන 125 ක් ආයෝජනය කර ඇති අතර ඉන්දියාවේ තුර්කි ආයෝජන ඩොලර් මිලියන 223 ක්.

එහෙත් තවමත් ඉන්දු-තුර්කි සබඳතා සුහදශීලී නැහැ. එකිනෙකා සමඟ මිත්‍ර වීමට ඔවුන්ගේ විශාල, දිගු කාලීන උනන්දුවට වඩා පටු දේශපාලන හෝ දෘෂ්ටිවාදාත්මක අවශ්‍යතා මගින් සලකුණු කරන ලද උපායමාර්ගික ස්වාධිපත්‍යය අනුගමනය කිරීම සමඟ ගැටුම් ඇති වී තිබෙනවා. කාශ්මීරය හෝ සයිප්‍රසය වැනි පටු ජාතිකවාදී ප්‍රශ්න ජාත්‍යන්තර වේදිකාවල මතු නොකළේ නම් දෙරටටම ඩොලර් බිලියන ගණනින් මුදල් උපයා ගත හැකිව තිබුණා.

මෑත UNGA සැසියේදී අර්ඩෝගන් නැවතත් ඉන්දියාවේ කාශ්මීර ප්‍රතිපත්තිය විවේචනය කළා. ඉන්දීය විදේශ අමාත්‍ය ජයශංකර්, ඔහුගේ සයිප්‍රස් සගයා වන Ioannis Kasoulides හමුවී, ඔහු කාශ්මීරය සම්බන්ධයෙන් පකිස්ථානයට සහාය දක්වන්නේ නම්, තුර්කියේ උතුරු සයිප්‍රසය ආක්‍රමණය කිරීමට එරෙහිව ඉන්දියාව සයිප්‍රසයේ ග්‍රීක සයිප්‍රස්වරුන්ට සහාය දෙන බවට එර්ඩෝගන් වෙත පණිවිඩයක් ලබා දුන්නේ එයින් කම්පා වෙමින්. ආමේනියාව සහ අසර්බයිජානය අතර මතභේදයට තුඩු දී ඇති නාගෝර්නෝ-කරබාක් කලාපය සම්බන්ධයෙන් පවතින ආරවුලේදී ඉන්දියාව ක්‍රිස්තියානි ආර්මේනියාවට සහය දුන් අතර තුර්කිය මුස්ලිම් අසර්බයිජානයට සහාය දුන්නා. මෙම පටු ජාතිකවාදී ඉන්දියානු සහ තුර්කියේ පියවරයන් ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී සමර්කන්ඩ් හි පැවති මෑත ෂැංහයි සහයෝගිතා සංවිධානයේ (SCO) සමුලුවට සමගාමීව මෝදි-අර්ඩෝගන් හමුව විසින් ජනනය කරන ලද බලාපොරොත්තු අහෝසි කළා.

ගෘහස්ථ මූලයන්

ගැටලුවේ මූලයන් පවතින්නේ එර්ඩෝගන් සහ මෝඩි පාලනයේ දේශීය දේශපාලන අවශ්‍යතා තුළයි. Erdogan ගේ යුක්තිය සහ සංවර්ධන පක්ෂය (AKP) රැඩිකල් ලෙස ඉස්ලාමීය වන අතර එය ලෝක ඉස්ලාමීය ප්‍රජාව හෝ උම්මා ප්‍රවර්ධනය කිරීම අරමුණු කරනවා. සෞදි අරාබියෙන් සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයෙන් ඉස්ලාමීය ලෝකයේ නායකත්වය ලබා ගැනීමට තුර්කියට අවශ්‍යයි. මෙම පසුබිම යටතේ ඉන්දියාව චෝදනා කරන්නේ තුර්කිය ඉන්දීය විරෝධී ක්‍රියාකාරකම්වල කේන්ද්‍රස්ථානයක් යනුවෙන්. තුර්කි රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් වන Insan Hak ve Hurriyetleri ve Insani Yardim Vakfi (IHH) රැඩිකල් ඉස්ලාම් සහ ත්‍රස්තවාදය ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ චෝදනාවට ලක්වූ ඉස්ලාමීය සංවිධානයක් වන Popular Front of India (PFI) සමඟ සබඳතා පවත්වන බවට චෝදනා එල්ල වෙනවා. තුර්කියේ රැඩිකල් කාශ්මීර තරුණයින්ට ඉස්තාන්බුල් සහ අන්කාරා වෙත මාරු වීමට අනුබල දෙන බවට චෝදනා කරයි.

අනෙක් අතට, නරේන්ද්‍ර මෝදිගේ භාරතීය ජනතා පක්ෂය (BJP) පෙනී සිටින්නේ මුස්ලිම් බහුතරයක් වන කාශ්මීරය සහ සාමාන්‍යයෙන් ඉන්දියාව පුරා සිටින මුස්ලිම් සුළුතරයට එරෙහි හින්දු බලය වෙනුවෙන්. මෙය ඉස්ලාමීය තුර්කියේ කෝපය අවුලුවයි.

පුළුල් දැක්මක් අවශ්‍යයි

ඉන්දියානු විචාරකයින් වන Anuttama Banerji සහ Niranjan Marjani තර්ක කරන්නේ, ආර්ථික වශයෙන් පසුගාමී පකිස්ථානයේ, කාශ්මීරය සම්බන්ධය ගැටලුව තහවුරු කිරීමට වඩා, ආර්ථික වශයෙන් වර්ධනය වන ඉන්දියාව සමඟ ඇති යහපත් සබඳතාවලින් තුර්කියට බොහෝ දේ ලබාගත හැකි බවයි. ආසියාවේ සහ යුරෝපයේ සතරමංසන්ධියේ පිහිටි කාර්මිකකරණය වන රටක් වන තුර්කිය සමඟ හොඳ සබඳතා පැවැත්වීමෙන් ඉන්දියාවටද වාසි ලැබෙනු ඇති. ඉන්දියාව සහ තුර්කියේ නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුමක් හෝ විස්තීර්ණ ආර්ථික හවුල්කාරිත්ව ගිවිසුමක් (CEPA) අත්සන් කළ හැකි අතර එය දෙරටටම ඉමහත් ප්‍රතිලාභයක්.

එහෙත් පටු අවශ්‍යතා මෙම අවස්ථා අවහිර කර තිබෙනවා. ඉන්දියාව උතුරු සයිප්‍රසය සහ නාගෝර්නෝ-කරබාක් ප්‍රශ්න සම්බන්ධයෙන් මධ්‍යස්ථ ස්ථාවරයක් ගත යුතු බවත් තුර්කිය කාශ්මීර ප්‍රශ්නය අත්හැරිය යුතු බවත් විචාරකයින්ගේ මතයයි. කෙසේ වෙතත්, මේවා තීව්‍ර තරඟකාරී ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයක් තුළ සිහින වන අතර, සෑම නැගී එන රටක්ම පටු සහ කෙටි කාලීන ජාතික අවශ්‍යතා සඳහා උපායමාර්ගික ස්වයං පාලනයක් ක්‍රියාත්මක කිරීම අත්‍යාවශ්‍යයයි.

දකුණු ආසියාව සමඟ සෙසු සබඳතා

තුර්කියේ දකුණු ආසියාවේ සියලුම රටවල් ආයෝජනය කරයි. නමුත් මෙම සබඳතාවල සමහර අංග ඉන්දියාව සමඟ ඇති සබඳතා අනතුරේ හෙළීමට හේතුවනවා. 2016 සහ 2019 අතර තුර්කියේ ආයුධ වෙනුවෙන් පකිස්ථානය වෙත ඇමෙරිකා ඩොලර් මිලියන 112ක් මාරු කළා. තුර්කිය එක්සත් ජනපදය අභිබවා පකිස්ථානයේ සිව්වන විශාලතම ආයුධ ප්‍රභවය බවට පත්ව තිබෙනවා. MILGEM Ada-class corvettes හතරක් සහ T-129 Atak හෙලිකොප්ටර් 30ක් මිලදී ගැනීම ඇතුළුව, Turkiye විසින් පකිස්ථානයෙන් ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 03 ඉක්මවන මෑත කාලීන ඇණවුම් ඉටු කරන විට මෙම සංඛ්‍යාව වර්ධනය වෙයි.

නමුත් තුර්කියේ සහ පකිස්ථානය අතර මිලිටරි ගනුදෙනු වැඩි කිරීම, ඉස්ලාමාබාද් සමඟ සදාකාලිකව ගැටුමක සිරවී ඇති නවදිල්ලිය සමඟ තුර්කියේ සබඳතාවලට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකියි.

ප්‍රකාශිත තොරතුරු හෙළි කරන්නේ බංග්ලාදේශය තුර්කියේ සිට හතරවන විශාලතම ආයුධ ගැනුම්කරු බවයි. 2013 දී තුර්කිය බංගලිදේශ හමුදාවට ඔටෝකාර් කෝබ්රා සැහැල්ලු සන්නද්ධ වාහන සැපයුවා. තුර්කි සමාගම, ඩෙල්ටා ඩිෆෙන්ස්, 2017 අගෝස්තු මාසයේදී සැහැල්ලු සන්නද්ධ වාහන 680 ක් සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 01 ක කොන්ත්‍රාත්තුවක් ප්‍රදානය කළා. බංග්ලාදේශ හමුදාවට මධ්‍යම පරාසයේ මඟ පෙන්වන බහුවිධ රොකට් විදින රෙජිමේන්තුවක් සැපයීම සඳහා තුර්කිය කොන්ත්‍රාත්තුවක් ලබා ගත්තේ 2019 මාර්තු මාසයේ දී.

2021 පළමු මාස හතර තුළ, තුර්කියේ ආරක්ෂක විකුණුම් ඩොලර් බිලියන 01 න් බංග්ලාදේශය තුර්කියේ සිට ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 60 ක් වටිනා ආයුධ ආනයනය කර ඇති අතර, 2021-22 මූල්‍ය වර්ෂයේදී බංග්ලාදේශය සිය යුද අයවැය සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 4.45 ක් වෙන් කර ඇති බැවින් විභවය අති විශාලයි. ඒකාබද්ධ නිෂ්පාදන සහ තාක්ෂණ හුවමාරු මුලපිරීමක් ද සැලසුම්කර තිබෙනවා.

කෙසේ වෙතත්, බංගලාදේශය තම බල ප්‍රදේශය තුළ සිටින බව ඉන්දියාව සලකන අතර ඉන්දියානු දෘඩාංග මිලදී ගැනීමට අරමුදල් ඉදිරිපත් කර ඇති හෙයින් තුර්කියේ බංග්ලාදේශ දැවැන්ත ආයුධ මිලදී ගැනීම ඉන්දියාවේ අප්‍රසාදයට හේතු විය හැකියි. එහෙත්, ධකාට ද උපායමාර්ගික ස්වයං පාලනයක් අවශ්‍ය වේ, සමහර විට ඉන්දියාව සමඟ හොඳ අසල්වැසි සබඳතාවල වටිනාකමින් පවා, එය තුර්කිය සමඟ ඇති බැඳීම්වලට වඩා බොහෝ තීරණාත්මක සබඳතා ඇති ඉන්දියාව සමඟ යි.

ඇෆ්ගනිස්ථානය සමඟ සබඳතා

ඇෆ්ගනිස්ථානය තුළ ද තුර්කියේ භූමිකාවක් දක්නට ලැබෙනවා. එක්සත් ජනපදයට එය තලේබාන් රජයට එරෙහිව අතරමැදියෙකු වීමට අවශ්‍ය වෙනවා. එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් ඇන්තනි බ්ලින්කන් තුර්කිය, “වැදගත් නේටෝ මිත්‍රයෙකු” සහ “කලාපයේ අගනා හවුල්කරුවෙකු” ලෙස හඳුන්වා තිබුණා.

කෙසේ වෙතත්, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සහ උස්බෙක්වරුන් වැනි තුර්කි ජනතාව සමඟ තම ඥාතිත්වය තුර්කියට භාවිතා කළ හැකියි. මෙම තුර්කි ප්‍රජාවන් අතර තමාට පදනමක් ගොඩනැගීමේ පටු අවශ්‍යතාවයට සේවය කළ හැකියි. එහෙත් එය තුර්කි නොවන පෂ්තුන් ආධිපත්‍යය දරන තලේබාන් සංවිධානය ඈත් කරනු ඇති.

නේපාලය, ශ්‍රී ලංකාව සහ මාලදිවයින සමඟ සබඳතා

ගංවතුර සහ භූමිකම්පා වලදී තුර්කිය නේපාලයට මානුෂීය ආධාර ලබාදුන්නා. සතියකට ශ්‍රී ලංකාවට ගුවන් ගමන් වාර 11 සිට 14 දක්වා වැඩි කරමින් ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට තුර්කිය උනන්දු වෙයි. නමුත් මාලදිවයින සමඟ සබඳතා මතභේදාත්මකයි. මාලදිවයිනේ සංචාරක ක්ෂේත්‍රයේ ආයෝජනය කිරීමට තුර්කි සමාගම් දක්වන උනන්දුව අන්‍යොන්‍ය ප්‍රතිලාභයක් වන අතර, “මාලදිවයිනේ ඉස්ලාමීය මධ්‍යස්ථානයක් පිහිටුවීම ඇතුළු” ආගමික සහයෝගීතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ සැලැස්ම නවදිල්ලියේ කුණාටුවක් ඇති කළ හැකි කරුණක්.

ජනාධිපති අබ්දුල්ලා යමීන් බලයෙන් පහ කිරීමට ඉන්දියාව උනන්දු වීමට එක් හේතුවක් වූයේ ඔහු ඉස්ලාම් භක්තිකයන්ට අත පෙවීමයි. තුර්කියට සහ මාලදිවයිනට අවශ්‍ය වන්නේ ඉන්දියාව ආයෝජනය කර ඒ සමඟ සහයෝගීතාවයේ ඵල භුක්ති විඳීමට නම්, ඉස්ලාම්වාදය ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ පටු අවශ්‍යතා පසුපස හඹා නොයාමට ඔවුන්ට සිදුවෙයි.

එබැවින්, “උපායමාර්ගික ස්වාධිපත්‍යය” ලෙස නම් කර ඇති පටු සහ ක්ෂණික ආත්ම අභිලාෂය මත පදනම් වූ ප්‍රතිපත්තියේ භාවිතයන් තිබිය හැකි නමුත්, දකුණු ආසියාවේ දිගුකාලීන අවස්ථා ගසාකෑමට තුර්කියේ ඇති හැකියාව පිළිබඳ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් බැලූවිට එය ප්‍රතිපලදායක විය හැකියි.

ලේඛකයා – දකුණු ආසියාව පිළිබඳ කොළඹ ‍සිට ලියන නිදහස් මාධ්‍යවේදියෙකි. වසර ගණනාවක සිට සති අන්ත සහ දිනපතා පුවත්පත්, වෙබ් අඩවි සඳහා ඔහු කොළඹ සිට වාර්තා සපයා ඇත. Hindustan Times, New Indian Express and Economist වැනි පුවත්පත් සඳහා ලිපි සපයන පී.කේ.බාලචන්ද්‍රන් ශ්‍රී ලංකාවේ Daily Mirror and Ceylon Today පුවත්පත් සඳහා තීරු ලිපි රචකයකු ද වෙයි.

Factum යනු ශ්‍රී ලංකාව හා ආසියාවේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා විශ්ලේෂණයන් සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික උපදේශන සපයන ශ්‍රී ලංකාව පදනම් කරගත් චින්තනයකි.