ඇෆ්ගනිස්ථානයේ රූපවාහිනී නාලිකාවල වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කරන සහ තිරයේ සිටින අනිකුත් කාන්තාවන්ට මුහුණ ආවරණය කරගතයුතු බවට තලේබාන් සංවිධානය නියෝග කර තිබේ. බදාදා (18) එම නියෝගය මාධ්‍ය ආයතනවලට දන්වා ඇති බව පොලිස් ප්‍රකාශකයෙකු පැවසීය.
මෙම තීන්දුව ප්‍රකාශයට පත්වන්නේ, සියලුම කාන්තාවන් ප්‍රසිද්ධියේ මුහුණු ආවරණ පැළඳීමට නියෝග කිරීමෙන් සති දෙකකට පසුවය.
ඇෆ්ගන්ස්ථානය පාලනය කරන තලේබාන් සංවිධානය විසින් කාන්තාවන් සඳහා සීමාවන් දැඩි කර ඇත. ඔවුන්ට පිරිමි භාරකරුවෙකු නොමැතිව ගමන් කිරීම තහනම් කර ඇති අතර ගැහැණු ළමයින් සඳහා තිබූ ද්විතීයික පාසල් වසා ඇත.
නම සඳහන් කිරීමට අකමැති වූ කාබුල්හි ප්‍රාදේශීය රූපවාහිනී ආයතනයක සේවය කරන එක් ඇෆ්ගනිස්ථාන මාධ්‍යවේදිනියක් පැවසුවේ එම පුවත ඇසීමෙන් තමා කම්පනයට පත් වූ බවයි. “අපට රූපවාහිනියේ ඉදිරිපත් කිරීම නවත්වන ලෙස ඔවුන් වක්‍ර පීඩනයක් එල්ල කරනවා,” ඇය පැවසුවාය. “මම කට වසාගෙන ප්‍රවෘත්ති කියවන්නේ කෙසේද? මම දැන් කුමක් කළ යුතු දැයි මම නොදනිමි. මම වැඩ කළ යුතුයි, මම මගේ පවුලට ආහාර සපයන්නා වෙමි.”
නව නියෝගය මැයි 21 සිට ක්‍රියාත්මක වන බව රොයිටර් පුවත් ඒජන්සිය වාර්තා කළේය.
ප්‍රකාශකයා තීන්දුව “උපදෙස්” ලෙස සඳහන් කර ඇති අතර පිළිපැදීමට අපොහොසත් වන ඕනෑම කෙනෙකුට කුමක් සිදුවේද යන්න පැහැදිලි නැත. “ටොලෝ ප්‍රවෘත්ති වෙත ලැබුණු තොරතුරු මත පදනම්ව, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සියලුම මාධ්‍ය ආයතන වෙත මෙම නියෝගය නිකුත් කර ඇත,” ප්‍රවෘත්ති නාලිකාව වාර්තා කළේය.
මෙම තීරණය ට්විටර් වෙබ් අඩවියේ දැඩි විවේචනයට ලක්ව ඇති අතර බොහෝ දෙනා මෙය අන්තවාදය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා තලේබාන් සංවිධානයේ තවත් පියවරක් ලෙස හඳුන්වයි.
“ලෝකය කොවිඩ් වලින් මිනිසුන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මුහුණු ආවරණ යොදවයි. කාන්තා මාධ්‍යවේදීන්ගේ මුහුණු දැකීමෙන් මිනිසුන් ආරක්ෂා කිරීමට තලේබාන්වරු මුහුණු ආවරණ යොදති. තලේබාන්වරුන්ට කාන්තාවන් රෝගයකි,” එක් ක්‍රියාකාරිකයෙක් ට්වීට් කළේය. පුද්ගලික ෂම්ෂාද් ප්‍රවෘත්ති නාලිකාව එහි ප්‍රවෘත්ති ඉදිරිපත් කරන්නා මුහුණු ආවරණයක් පැළඳ සිටින ඡායාරූපයක් පළ කර ඇති අතර තවත් එවැනිම පින්තූර සමාජ මාධ්‍යවල හුවමාරු වෙමින් පවතී.
1990 ගණන්වල ඔවුන් බලයට පත් වූ පළමු අවස්ථාවේදී තලේබාන්වරු කාන්තාවන්ට ප්‍රසිද්ධියේ සර්ව සම්පූර්ණ බුර්කාව ඇඳීමට බල කළහ. දැඩි මතධාරී ඉස්ලාමීය ව්‍යාපාරය 2001 දී එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ හමුදා විසින් බලයෙන් පලවා හරින ලද අතර ඉන් පසුව බොහෝ සීමාවන් ලිහිල් විය. කාන්තාවන් තම මුහුණු පෙන්වමින් රූපවාහිනියේ පෙනී සිටීම සුලභ දසුනක් විය. පසුගිය අගෝස්තු මාසයේදී නැවත බලයට පත්වීමෙන් පසු සහ විදේශ හමුදා ඉවත් වීමෙන් පසු, තලේබාන් සංවිධානය කාන්තාවන් පැළඳිය යුතු දේ පිළිබඳ නව නීති නිකුත් කිරීම අත්හිටුවා තිබුණි. ගතානුගතික සහ පීතෘමූලික රටක් වන ඇෆ්ගනිස්ථානය මෙවර වඩාත් නම්‍යශීලී ලෙස පාලනය කරනු ඇතැයි මෙයින් බලාපොරොත්තු ඇති විය. බොහෝ කාන්තාවන් බුර්කාව පැළඳ සිටි නමුත් විශාල නගරවල කාන්තාවන් දිගටම හිස් ආවරණ පමණක් පැළඳ සිටිනු දක්නට ලැබුණි.
කෙසේ වෙතත් මැයි මස මුලදී සංස්කෘතික අමාත්‍යාංශය නිවේදනය කළේ සියලුම කාන්තාවන් ප්‍රසිද්ධියේ මුහුණු ආවරණය කළ යුතු බවයි. ඒ සඳහා සුදුසුම ඇඳුම බුර්කාව බවත් ඔවුන් පෙන්වා දුන්නේය.
තීන්දුවට අවනත වීම ප්‍රතික්ෂේප කරන ඕනෑම අයෙක් දඬුවම් මාලාවක් පැනවීමේ අවදානමක් ඇත.
ලොව පුරා සිටින බොහෝ මුස්ලිම්වරු කාන්තාවන් තම මුහුණු ආවරණය කිරීම අනිවාර්ය යැයි සලකන්නේ නැත. කාන්තාවන් තවමත් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සෞඛ්‍ය සේවා සහ අධ්‍යාපනය වැනි සමහර රැකියා වල නියැලී සිටිති, නමුත් තවත් බොහෝ දෙනෙකුට නැවත රැකියාවට නොයන ලෙස දන්වා ඇත.
තලේබාන් පාලනය යටතේ රට ආර්ථික අර්බුදයකට හා සාගතයකට ඇද දමා ඇත. බටහිර රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයින් පෙන්වා දී ඇත්තේ සංවර්ධන අරමුදල් නැවත ආරම්භ කිරීම සහ සැඟවුණු මුදල් විවෘත කිරීම, කාන්තාවන්ට වඩාත් හොඳට සැලකීම මත රඳා පවතින බවයි. එහෙත් විචාරකයින් පවසන්නේ තලේබාන් සංවිධානය ඔවුන්ගේ ප්‍රවේශය ලිහිල් කරනු ඇතැයි යන පූර්ව බලාපොරොත්තුව තැබිය නොහැකි බවයි.
බීබීසීයට අදහස් දැක්වූ කාබුල්හි මාධ්‍යවේදිනියට අවශ්‍ය වූයේ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව තලේබාන් සංවිධානයට බලපෑම් කිරීම යි. “ඔබ ඔවුන්ට පැවසිය යුතුයි, දින 10ක් තුළ වෙනස් නොවුවහොත් සබඳතා සහ ආධාර කපා හරින බව.” කාන්තාවන් තම නිවෙස්වලින් පිටත සියලු ආකාරයේ වැඩ කිරීම නැවැත්වීමට තලේබාන් සංවිධානය සැලසුම් කර ඇති බව තමා විශ්වාස කරන බව ඇය පැවසුවාය. “ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන්නේ කාන්තාවන් සිරකරුවන් මෙන් නිවසේ ජීවත් වීමටයි. සෑම දිනකම ඔවුන් අපට එරෙහිව නියෝග නිකුත් කළා. මම හිතන්නේ අපට ජීවත් විය නොහැකියි.”
